Chiến tranh đã qua đi hơn nửa thập kỷ, nhưng những nỗi đau mà nó gây ra vẫn còn đọng lại trong lòng người Việt. Nhiều tác phẩm đã được tạo ra để tái hiện nỗi đau này, và 'Chiếc lược ngà' là một tác phẩm xuất sắc của nhà văn Nguyễn Quang Sáng về tình cha con và nỗi đau trong chiến tranh chống Mỹ. Ông Sáu là một trong những nhân vật thể hiện sâu sắc chủ đề ấy.
Ông Sáu, một nông dân Nam Bộ yêu nước đã tham gia hai cuộc chiến (đánh Pháp và đánh Mỹ), và đã dũng cảm hi sinh. Sau khi chiến tranh kết thúc vào năm 1954, ông mới được về thăm quê một vài ngày. Ngày ông ra đi, con gái ông chỉ mới một tuổi, còn khi ông trở về, con đã 8, 9 tuổi. Sự khao khát của một người lính sau nhiều năm chiến đấu để được trở về nhà, gặp lại gia đình, nghe con gọi 'ba' một lần nữa không thể trọn vẹn! Đó là bi kịch của chiến tranh. Lúc ông phải rời xa gia đình lần thứ hai để tham gia một cuộc chiến mới. Ông chỉ có một khoảnh khắc hạnh phúc khi con gái nhận ra mình là 'ba' và hét lên: ''Ba... ba”.
Sau năm 1954, ông Sáu không đi về phía Bắc mà ở lại miền Nam để tiếp tục hoạt động dưới vỏ bọc. Trong thời gian ẩn náu trong rừng, ông thường phải chịu sự áp đặt của quân giặc. Thiếu thốt, cơm bắp, khổ đau và nguy hiểm là những điều không thể tránh khỏi. Cái chết luôn rình rập trong cuộc chiến đấu âm thầm. Ông vẫn luôn nhớ về gia đình. Ông đã sáng tạo từ vỏ đạn 20 li của quân Mỹ để tạo ra một chiếc lược nhỏ, tỉ mỉ, kiên nhẫn và khéo léo như một người thợ kim chế tác một mảnh ngà voi thành một chiếc lược ngà xinh xắn với dòng chữ: Yêu con Thu của ba. Chiếc lược ngà với những dòng chữ ấy chứa đựng tình cảm sâu lắng của người cha dành cho đứa con bé bỏng. Tình thương của ông Sáu dành cho con thật sự vô cùng lớn. Điều này cho thấy rằng, ông Sáu cũng như hàng triệu chiến sĩ khác, đồng bào của chúng ta đã hi sinh trong cuộc chiến vì đất nước, vì dân tộc, vì hạnh phúc gia đình và tình yêu thương.
Chiếc lược ngà như một biểu tượng linh thiêng của người lính về tình cha - con sâu đậm mà bom đạn quân thù không thể phá hủy. Khi bị trúng đạn máy bay Mỹ, lúc hấp hối, ông 'đưa tay vào túi, rút cây lược' và đưa cho bạn, nhìn bạn một lúc trước khi ra đi... Ông Sáu đã hy sinh trong những ngày đen tối và gian khổ. Ngôi mộ của ông là 'ngôi mộ bên trong rừng sâu!'. Nhưng chỉ có 'tình cha - con là không thể mất đi!'.
Hình ảnh của ông Sáu, hình ảnh người cha trong truyện 'Chiếc lược ngà' mang đậm ý nghĩa về tình cha - con. Chiếc lược ngà với dòng chữ mãi là kỷ vật, là bằng chứng về nỗi đau, về bi kịch đầy máu và nước mắt đã để lại nhiều dấu ấn đau đớn trong lòng chúng ta. Ông Sáu là người lính của một thế hệ anh hùng đi trước mở đường đã trải qua nhiều thử thách, gian khổ và hy sinh.
Truyện 'Chiếc lược ngà' và hình ảnh của ông Sáu đã đánh thức trong chúng ta nhiều ý nghĩa về sự hy sinh và hạnh phúc trong cuộc sống do các thế hệ cha anh đã hy sinh để góp phần xây dựng. Và bài học 'uống nước nhớ nguồn' càng trở nên ý nghĩa hơn bao giờ hết.