1. Sự thay đổi của mẹ và bé vào giai đoạn 3 tháng cuối của thai kỳ
1.1. Những thay đổi trên cơ thể của mẹ
-
Bụng trở nên nặng nề và lớn hơn, làm mẹ cảm thấy khó thở, không thoải mái, mệt mỏi và khó ngủ;
-
Đau lưng do áp lực từ sự gia tăng cân nặng, vùng hông và xương chậu cảm thấy khó chịu do dây chằng giãn ra để chuẩn bị cho quá trình sinh nở sắp tới;
-
Đầu vú tiết ra sữa non;
-
Xuất hiện cơn gò Braxton-Hicks: đây là cơn gò giả, chuẩn bị cho cơn gò thật xảy ra khi chuyển dạ. Mặc dù không mạnh mẽ nhưng cũng gây không ít phiền toái cho mẹ bầu;
-
Tiết nhiều dịch âm đạo hơn: gần đến ngày dự sinh, dịch âm đạo sẽ đặc hơn, trong, có thể có máu. Đây là dấu hiệu cổ tử cung đã bắt đầu mở rộng, là tín hiệu sớm của việc sinh nở. Nếu thấy nước dưới rất nhiều thì có thể đã vỡ ối và cần phải đến bệnh viện ngay lập tức;
-
Ra máu âm đạo: cảnh báo chuyển dạ hoặc bong non, nhau tiền đạo, thậm chí là sinh non;
-
Tiểu tiện nhiều lần: do thai nhi lớn dần, gây áp lực lên bàng quang, làm mẹ bầu phải đi tiểu thường xuyên. Thậm chí có khi són tiểu khi cười to, ho, hắt hơi hoặc vận động;
-
Táo bón và trào ngược dạ dày: do lượng progesterone tăng cao ở giai đoạn cuối thai kỳ, làm cho các cơ tiêu hóa và dạ dày giãn ra;
-
Da bụng, mông, ngực hoặc đùi bị rạn vì da căng bụng khi thai nhi lớn lên và cân nặng mẹ tăng. Trong suốt thai kỳ, mẹ bầu trung bình tăng từ 0,2 đến 0,5 kg mỗi tuần. Tổng cộng, mẹ bầu sẽ tăng từ 11 đến 15 kg, bao gồm trọng lượng của bé, nước ối, nhau thai, máu và chất lỏng, mô vú,...;
-
Giãn tĩnh mạch ở chân, mặt và bắp chân sưng nhẹ: nguyên nhân có thể là do lưu lượng nước tăng, nếu tình trạng này trở nên nghiêm trọng, hãy cảnh giác vì đây là một trong các dấu hiệu tiền sản giật;
-
Đau thần kinh tọa: cơn đau bắt nguồn từ lưng và lan ra mông và chân, nguyên nhân là do sự biến đổi hormone khi mang thai hoặc sự đè ép từ thai nhi lên dây thần kinh tọa.
Trên cơ thể của mẹ, những dấu vết rạn da sẽ bắt đầu xuất hiện vào giai đoạn cuối của thai kỳ, khoảng 3 tháng trước khi sinh.
1.2. Trẻ em đã phát triển ra sao?
Vào giai đoạn 3 tháng cuối của thai kỳ, thai nhi sẽ tiếp tục phát triển và hoàn thiện các cơ quan trong cơ thể. Dự kiến cân nặng khi chào đời có thể từ 2,7 đến 4kg, và chiều dài cơ thể là từ 48 đến 53cm.
Cụ thể, trong 3 tháng cuối, sự thay đổi của thai nhi sẽ như thế này:
-
Trong tuần thứ 32, xương của bé sẽ ổn định và phát triển hoàn chỉnh;
-
Bé đã có khả năng nghe, nhìn và mút ngón tay cái;
-
Ở tuần thứ 36, đầu của bé sẽ di chuyển xuống vùng xương chậu của mẹ và duy trì vị trí thai thuận trong 2 tuần cuối trước khi sinh;
-
Bộ não, thận và phổi của bé tiếp tục hoàn thiện nhanh chóng;
-
Lớp sáp trắng (vernix caseosa) đã hình thành và bao phủ toàn bộ cơ thể bé;
-
Khi bước sang tuần thai thứ 40, lớp lông trên da bé sẽ bắt đầu rụng và biến mất dần.
2. Hướng dẫn mẹ bầu trong 3 tháng cuối về chăm sóc sức khỏe và chuẩn bị cho việc sinh
2.1. Lịch khám thai giai đoạn tam cá nguyệt thứ 3
Trong giai đoạn 3 tháng cuối của thai kỳ, việc theo dõi cần được chăm sóc kỹ lưỡng hơn. Mẹ nên đi khám thai mỗi 2 tuần từ tuần thứ 30 trở đi, đặc biệt là từ tuần thứ 36, đi khám mỗi tuần tùy thuộc vào lịch hẹn của bác sĩ chuyên khoa.
-
Mỗi lần đi khám, mẹ sẽ được theo dõi cân nặng, huyết áp và kiểm tra sự vận động của thai nhi;
-
Từ tuần 35 - 37, bác sĩ sẽ yêu cầu xét nghiệm liên cầu khuẩn nhóm B cho mẹ;
-
Hoàn thành việc tiêm phòng uốn ván trước khi sinh ít nhất 1 tháng;
-
Kiểm tra tử cung và đo chiều cao tử cung để đánh giá mức độ mở và độ dài, từ đó đánh giá nguy cơ sinh non và đề xuất biện pháp phòng tránh kịp thời;
-
Thực hiện siêu âm định kỳ để kiểm tra bánh nhau, nước ối và đánh giá sự phát triển của thai nhi.
2.2. Chế độ dinh dưỡng cho bà bầu trong 3 tháng cuối
Bà bầu cần duy trì chế độ ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng sau:
-
Canxi: ngăn chặn nguy cơ loãng xương ở bà mẹ và thiếu canxi của thai nhi;
-
Sắt và protein: phòng tránh nguy cơ thiếu máu và đảm bảo sự phát triển của thai nhi trong bụng mẹ;
-
Axit folic: tốt cho hệ thần kinh của thai nhi và giảm thiểu nguy cơ dị tật ống thần kinh bẩm sinh;
-
DHA: hỗ trợ phát triển trí não cho em bé;
-
Magie: hạn chế tình trạng chuột rút, phòng tránh rủi ro sinh non, giúp cơ bắp của bà mẹ được thư giãn hơn;
-
Chất xơ: hạn chế táo bón thai kỳ.
Bà bầu vẫn cần đảm bảo bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết khi bước vào tam cá nguyệt thứ 3
Những chất dinh dưỡng đã được đề cập có thể tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm như thịt nạc, thịt đỏ, cá, trứng, sữa, rau xanh, trái cây tươi, đậu nành, ngũ cốc, dầu cá,... Ngoài ra, các bà mẹ cũng cần nhớ không nên tiêu thụ các món cay nóng, giàu dầu mỡ và đồ chua. Mỗi ngày, bà mẹ cần bổ sung đủ nước để tránh mất nước, giảm tình trạng chuột rút và táo bón trong 3 tháng cuối của thai kỳ.
2.3. Chế độ sinh hoạt cho bà bầu trong 3 tháng cuối
-
Bà bầu cần dành thời gian để nghỉ ngơi nhiều hơn, hạn chế làm việc căng thẳng hoặc quá sức sẽ không tốt cho sức khỏe và tinh thần của cả bà mẹ và em bé;
-
Bà có thể tập thể dục nhẹ nhàng với các bài tập yoga, đi bộ hoặc tập kegel để giúp cơ sàn chậu trở nên săn chắc hơn;
-
Bà bầu nên nằm nghiêng sang trái khi ngủ, sử dụng gối dành cho bà bầu để cảm thấy thoải mái và có một giấc ngủ ngon hơn;
-
Bà không nên mang giày có độ cao gót cao để giảm đau lưng, chuột rút và tránh nguy cơ té ngã;
-
Bà không nên uống nhiều nước vào buổi tối vì sẽ khiến ban đêm phải dậy đi tiểu nhiều lần ảnh hưởng tới chất lượng giấc ngủ.
2.4. Bà cần tránh làm những gì trong giai đoạn 3 tháng cuối thai kỳ?
-
Bà không nên uống bia rượu và thức uống chứa caffeine, tránh xa khói thuốc lá và chất gây nghiện;
-
Không nên ăn thực phẩm chưa nấu chín, rau mầm, các loại cá chứa nhiều thủy ngân, đồ hun khói, thịt nguội hay sữa chưa tiệt trùng;
-
Không nên tự ý sử dụng thuốc, đặc biệt là acitretin (trị vảy nến), isotretinoin chữa mụn trứng cá, thuốc ức chế men chuyển angiotensin và thalidomide trị cao huyết áp;
-
Hạn chế di chuyển bằng tàu xe công cộng và đi máy bay.
2.5. Chuẩn bị trước khi sinh, mẹ cần làm gì?
Khi ngày dự sinh đang đến gần, mẹ nên dành thời gian để chuẩn bị những điều sau:
-
Tham gia một khóa học tiền sản để hiểu về các dấu hiệu của quá trình sinh, cách chăm sóc em bé sơ sinh và các vấn đề khác;
-
Mua sắm đồ cho mẹ và bé bằng cách lập danh sách chi tiết về những thứ cần chuẩn bị;
-
Làm hồ sơ sinh tại bệnh viện đã chọn, tìm hiểu thông tin về bảo hiểm và các dịch vụ sinh;
-
Quan sát các dấu hiệu của cơ thể để nhận biết các triệu chứng nguy hiểm như: xuất huyết âm đạo, tăng cân quá ít hoặc quá nhanh, đau bụng thường xuyên và ngày càng nặng, đau hoặc nóng rát khi tiểu tiện, em bé đạp ít hoặc không chuyển động,... Khi gặp các biểu hiện này, mẹ cần tái khám ngay để được chẩn đoán và có biện pháp xử lý kịp thời.
Mẹ nên bắt đầu mua sắm đồ sơ sinh ngay từ giai đoạn này để chuẩn bị đón chào sự ra đời của bé
Dưới đây là hướng dẫn quan trọng cho các bà bầu trong 3 tháng cuối, khi chuẩn bị cho quá trình mang thai và sinh nở. Hi vọng những thông tin này sẽ hữu ích cho bạn. Nếu bạn đang mang thai và cần sự tư vấn thêm, hãy đến kiểm tra tại Khoa Sản của Bệnh viện Đa khoa Mytour. Khoa này có đội ngũ các chuyên gia hàng đầu với nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực Sản phụ khoa, và còn được trang bị các thiết bị hiện đại hỗ trợ cho quá trình siêu âm và chẩn đoán thai kỳ. Ngoài ra, Trung tâm Xét nghiệm Mytour tuân thủ tiêu chuẩn ISO 15189:2012 và CAP, giúp kiểm tra và đưa ra kết quả chẩn đoán một cách nhanh chóng và chính xác hơn.