Buzz
1. Tác phẩm
- Hoàng Lê nhất thống chí được xem là một tác phẩm quan trọng trong dòng văn học Ngô gia văn phái. Nó không chỉ đơn giản là việc ghi chép (như báo chí, tạp chí). Hoàng Lê nhất thống chí mang ý nghĩa là việc ghi chép sự kiện thống nhất đất nước của triều đại Lê (kết thúc thời kỳ chia cắt đất nước thành Đàng Ngoài và Đàng Trong). Tác phẩm được viết dưới dạng một tiểu thuyết theo cấu trúc chương hồi (bao gồm 17 hồi) kể lại những biến cố lịch sử sôi động như lên ngôi chúa của Trịnh Sâm, việc Đặng Thị Huệ trở thành nguyên phi, cuộc nổi loạn của binh lính, sự xuất hiện của Nguyễn Huệ tại Bắc Hà lần đầu tiên, sự sụp đổ của triều đại họ Trịnh, cuộc xâm lược của quân Thanh dưới sự lãnh đạo của Lê Chiêu Thống, chiến thắng lớn của Nguyễn Huệ trước quân Thanh, và sự tiêu diệt của Tôn Sĩ Nghị dưới tay Nguyễn Ánh, mở ra triều đại mới với gia tộc Nguyễn Gia Long.
- Hoàng Lê nhất thống chí còn được biết đến với tên gọi là An Nam nhất thống chí. Trong đó, các hồi 4 (Nguyễn Huệ hành quân đến Bắc Hà...), hồi 5 (Nguyễn Huệ cưới công chúa Ngọc Hân), hồi 14 (Nguyễn Huệ đánh bại quân Thanh) là những phần nổi bật nhất. Triều đại Lê sụp đổ không thể tránh khỏi; Trịnh và sức mạnh của phong trào Tây Sơn là đề tài nổi bật trong Hoàng Lê nhất thống chí mà độc giả dễ cảm nhận được.
2. Tóm tắt Hồi thứ mười bốn
- Trong phiên bản bằng chữ Hán, Hồi thứ 14 của Hoàng Lê nhất thống chí có tựa đề: Chiến trận thắng lợi của Nguyễn Huệ - Sự bình yên dưới thời Lê đế, có nghĩa là: “Chiến thắng quân Thanh, quân Thăng Long bị đánh bại – Bỏ Thăng Long, Lê Chiêu Thống chạy ra ngoài'.
- Có thể tóm tắt như sau: Tôn Sĩ Nghị đưa quân đại bộ đến Thăng Long “không một lựa chọn, như đi vào chỗ không có ai'. Ông ta “tự phụ cảm tỏa' rằng vào ngày mồng 6 tháng giêng, đầu xuân sẽ ra quân thẳng tiến đến trại quân Tây Sơn. Quân giặc sẽ bị bắt sống từng người, không một ai trốn thoát. Mọi người Nam Hà sẽ chứng kiến!' Các quan lãnh đạo thì “vui sướng' vì được “thấy mặt trời lại' dựa vào sự ủng hộ của Tổng đốc họ Tôn, sống trong tình trạng “lười biếng, ít nói, hoàn toàn không làm gì'
- Đồng thời, có một nhà quý tộc từ phủ Trường Yên đến, thông báo cho Thái hậu về tình hình nội tình và tình hình của quân địch. “Nguyễn Huệ là anh hùng tưởng không thể lường trước, dũng mãnh và tài năng trong việc chỉ huy quân đội... đi từ phía Bắc đến phía Nam giống như thần thánh...'. Tổng đốc họ Tôn mang quân đội “nhớ nhà' để chống lại quân địch thì “địch không thể kiểm soát được”. Lê Chiêu Thống và Lê Quýnh đến thăm Tôn Sĩ Nghị để kêu gọi, “xin phép ra trận” liền bị quở trách bởi ông.
- Phần tiếp theo nói về quân Tây Sơn. Ngô Văn Sở rút quân về Tam Điệp, sai Nguyễn Văn Tuyết đi chạy tới Nam để báo cáo; từ ngày 20 đến ngày 24, Nguyễn Văn Tuyết đến Phú Xuân. Nguyễn Huệ tụ họp các tướng sĩ, tổ chức hội nghị tại núi Bân, kêu gọi sự ủng hộ của thiên hạ, lên ngôi hoàng đế, lấy niên hiệu là Quang Trung và ra lệnh triệu tập quân đại bộ để tiến ra Bắc. Vào ngày 29 tháng chạp năm Mậu Thân (1788), họ đến Nghệ An, tuyển thêm một vạn binh lính, gặp Nguyễn Thiếp, tổ chức cuộc duyệt binh, phát hịch và ra trận đánh quân Thanh, sau đó tiến ra Tam Điệp để gặp gỡ với Ngô Văn Sở. Vua Quang Trung cho quân ăn Tết trước, và hứa hẹn với tướng lãnh rằng vào ngày mồng 7 của năm Kỉ Dậu (1789), họ sẽ tiến vào thành Thăng Long để tổ chức một bữa tiệc lớn mừng thành công.
- Nguyễn Huệ tổ chức quân đội thành 5 đội tiến công vào quân Thanh vào đêm 30 Tết. Quân Thanh và đám tay chân bị bắt sống hoàn toàn tại sông Gián và sông Thanh Quyết, đêm mùng 2 và ngày mùng 3 tiêu diệt đồn Hà Hồi, sau đó tiến công vào Ngọc Hồi, kẻ thù Thanh bị hạ nhục “thây nằm trên đồng, máu chảy thành suối', họ hoảng hốt vội vàng trốn xuống đầm Mực. Làng Quỳnh Đô, bị quân ta “đạp đổ, hàng vạn người chết'. Đồng thời, đô đốc Long tiến công vào đồn Khương Thượng, quân Thanh bị tiêu diệt, quân của chúng ta tiến vào giải phóng kinh thành. Trưa ngày mùng 5 Tết năm Kỉ Dậu, vua Quang Trung cùng quân đại tiến vào Thăng Long. Tôn Sĩ Nghị và quan tướng hoảng sợ tháo chạy, cầu phao bị đứt, hàng vạn kẻ thù rơi xuống sông chết làm nghẹn sông Nhị Hà. Lê Chiêu Thống và bè lũ hoảng sợ chạy đến Nghi Tàm, cướp đò ngang vội vàng chèo sang bờ bắc. Khi đến biên giới, Lê Chiêu Thống theo kịp Tôn Sĩ Nghị, có kẻ “nước mắt tuôn rơi', có kẻ “xấu hổ vô cùng'. Kẻ Việt gian bán nước kính chúc tướng giặc về triều được hai chữ 'vạn phúc'. Còn Tôn Sĩ Nghị vẫn nói: “Nguyễn Quang Trung chưa diệt, công việc này vẫn chưa kết thúc... không đến một tháng, đại binh sẽ quay trở lại...'. Vua của chúng tôi, bọn bán nước lôi thôi, lập loẹc đi theo Nghị sang Trung Quốc.
