1. Dàn bài
1.1. Phần mở đầu
Người kể chuyện (tôi) xuất hiện như một nhân vật thứ ba bên ngoài Lão Hạc và ông Giáo (khác với người kể chuyện trong truyện của Nam Cao, chính là ông Giáo).
Mô tả hoàn cảnh khi Lão Hạc đến nhà ông Giáo để kể lại câu chuyện bán chó. Tại đây, có mặt ông Giáo và người kể chuyện.
1.2. Nội dung chính
a. Kể lại câu chuyện Lão Hạc tường thuật việc bán chó cho ông Giáo
- Khi vừa đến nơi, Lão Hạc nói ngay với ông Giáo: 'Đã bán rồi'
- Ông Giáo hỏi lại: 'Bán thật rồi à, có bắt được không?'
- Lão Hạc trả lời với vẻ mặt buồn bã, cố tỏ ra vui vẻ nhưng trong lòng đang đau đớn sâu sắc.
- Lão cười một cách kỳ lạ, nụ cười của lão trông như thể là đang khóc. Đôi mắt lão ướt và đỏ.
- Lão bắt đầu khóc, khóc như một đứa trẻ, như thể đây là lần đầu tiên trong đời. Nước mắt hòa quyện với nỗi đau khiến lão cảm thấy như tim mình đang thắt lại.
- Lão vừa khóc vừa đấm vào ngực mình, nước mắt vẫn chảy xuống trên gương mặt gầy gò của lão.
b. Miêu tả phản ứng của ông Giáo và tâm trạng của Lão Hạc
- Hình ảnh lão Hạc với gương mặt đầy đau đớn, sự hối tiếc về việc bán chó, và sự chua chát khi kết thúc thương vụ bán chó.
- Ông giáo: Biểu cảm của ông giáo khi nhận tin, thái độ ân cần, sự chia sẻ và an ủi, đồng cảm với sự dằn vặt của lão Hạc, cố gắng làm giảm nỗi đau của một kiếp người khốn khổ, tạo niềm vui cho người bạn già và cho chính mình bằng cách pha trò, thể hiện nhân cách cao đẹp của lão Hạc qua sự cảm thông của người trí thức nhân hậu.
c. Suy nghĩ cá nhân
- Suy nghĩ về câu chuyện: Đau lòng trước những số phận khốn cùng trong xã hội, không biết cậu Vàng ra đi, lão Hạc sẽ sống những ngày còn lại ra sao, ai sẽ ở bên lão,...
1.3. Kết luận
- Tóm tắt sự việc bán chó, đặc biệt là khi kết thúc sự việc. Đưa ra đánh giá chung về sự việc đó và liên hệ với hoàn cảnh hiện tại của bản thân.
2. Mẫu bài viết số 1
Sau hai tháng mười tám ngày ốm đau triền miên, tiền dành dụm đã cạn kiệt, không còn khả năng làm việc, lại thêm hoa màu bị bão phá hủy, tôi không còn cách nào khác ngoài việc bán cậu Vàng. Ngay sau khi bán xong, tôi vội vàng chạy sang thông báo cho ông giáo:
- Tôi đã bán cậu Vàng, ông giáo ạ, mới bán xong đây!
Ông giáo có vẻ bất ngờ, có lẽ ông không tưởng tượng được rằng tôi lại bán đi con chó yêu quý của mình, mà tôi coi cậu Vàng như con. Tuy nhiên, trong hoàn cảnh khốn cùng, tôi đành phải bán nó, và sau khi bán xong, tôi cảm thấy day dứt và ăn năn vô cùng. Tôi vừa khóc vừa kể cho ông giáo nghe:
- Ông giáo ơi! Thật là khốn khổ, nó chẳng hề biết gì cả, vốn rất ngoan ngoãn và vâng lời tôi nên họ bắt được dễ dàng lắm. Tôi gọi nó về ăn cơm, nó chạy tới vui vẻ, nhưng còn đang ăn dở thì thằng Mục và thằng Xiên nhảy ra, túm chân cẳng nó, lật ngược và trói chặt cả bốn chân. Thấy nó nằm co quắp, tôi xót xa vô cùng. Nó rất thông minh, biết mình bị bắt nên không vùng vẫy, chỉ nằm yên, kêu ư ử và nhìn tôi như trách móc, như đang đổ lỗi cho tôi vì đã phản bội nó, mặc dù nó đã luôn trung thành và là bạn của tôi suốt bao ngày. Ông giáo nói với tôi:
- Vì thương nó nên cụ nghĩ như vậy, nhưng thực ra nó chẳng hiểu gì cả. Dù sao thì việc nuôi chó rồi cũng chỉ có hai lựa chọn: bán hoặc thịt, mà dù là bán hay thịt cũng là để nó chuyển kiếp, sang một cuộc sống khác.
Ông giáo nói cũng có lý, nhưng tôi chỉ mong nó sẽ có kiếp người tốt hơn kiếp của tôi.
Sau khi xong việc với con chó, ông giáo mời tôi ở lại, ăn khoai, uống nước chè và hút thuốc lào như để tìm niềm vui. Nhưng tôi không còn tâm trạng để thưởng thức những điều đó, tôi cần nhờ ông giáo trông coi mảnh vườn và giữ số tiền bán chó để lo việc hậu sự. Sau khi năn nỉ mãi, ông giáo mới đồng ý, lúc đó tôi mới yên tâm ra về.
3. Bài mẫu số 2
Cuộc đời tôi đã khốn khổ quá rồi, chỉ còn lại tôi và một con chó. Tôi coi cậu Vàng như con của mình, nhưng sự khổ sở của tôi khiến cậu cũng phải chịu khổ theo. Để không phải tiêu tiền của con, tôi muốn giữ lại mảnh vườn cho nó, nên đành phải bán cậu Vàng. Sau khi bán xong, tôi không kìm nén được sự đau xót và đi tìm ông giáo để trò chuyện. Gặp ông giáo, tôi đã nói:
- Cậu Vàng đã ra đi rồi, ông giáo ơi!
Như hiểu ra tình hình, ông giáo tỏ ra hơi bất ngờ và hỏi 'Cụ đã bán nó rồi sao?'. Tôi xác nhận là vừa mới bán xong. Ông giáo tiếp tục hỏi làm sao mà bắt được nó, nó có phản ứng gì không, tôi liền bật khóc và kể với ông giáo:
- Con chó đâu có biết gì, ông giáo ơi, tôi thật là đáng trách. Tuổi này lại đi lừa một con chó. Tôi gọi nó đến ăn cơm như mọi khi, nó nghe tiếng tôi liền chạy tới, vẫy đuôi mừng rỡ. Nhưng chỉ mới ăn được vài miếng, thì thằng Mục từ trong nhà lao ra, nắm hai chân sau của nó, dốc ngược lên, rồi thằng Xiên ra, chúng trói chặt bốn chân cậu Vàng. Nó nằm yên và kêu ư ử như trách móc tôi. Nhìn vào ánh mắt của nó, tôi cảm thấy như nó đang nói 'Ôi! Ông tệ quá, tôi sống với ông mà ông lại lừa bán tôi đi'. Ông giáo nghe xong, thấy tôi khóc thì an ủi, ông bảo:
- Dù nghĩ thế nào đi nữa, nó chỉ là chó, không hiểu gì đâu, việc bán hay giết nó cũng chỉ là để nó chuyển kiếp thôi.
Tôi đồng ý với ông giáo, đời của con chó cũng khổ, có khi chuyển sang kiếp người còn may mắn hơn, nhưng đời tôi hay đời ông giáo cũng không có gì sung sướng.
Tôi nhìn ông giáo, cả hai chúng tôi đều cười gượng gạo. Cầm trong tay số tiền bán chó, tôi quyết định nhờ ông giáo giúp đỡ một việc quan trọng trước khi tôi ra đi. Khi ông giáo đồng ý, tôi đưa tiền cho ông rồi ra về.
4. Mẫu bài số 3
Sáng nay, tôi đã bán cậu Vàng, con chó mà tôi coi như người bạn thân thiết và là kỉ vật của con trai. Sau nhiều suy nghĩ, tôi quyết định bán cậu Vàng để không phải dùng tiền dành cho con. Khi người ta đến bắt chó, tôi vội chạy sang nhà ông giáo để báo tin. Thấy ông giáo trong sân, tôi hét lớn:
- Cậu Vàng đã qua đời rồi, ông giáo ạ!
Khi tôi báo tin cho ông giáo, đôi mắt tôi ngấn lệ sắp trào ra. Ông giáo hỏi về chuyện chó bị bắt, tôi bật khóc và kể lại mọi chuyện, cảm thấy cuộc đời mình thật bất hạnh khi lừa bán cả con chó. Cậu Vàng không biết gì, chỉ nghe tiếng tôi gọi và vui vẻ chạy đến, nhưng thằng Mục đã chờ sẵn trong nhà. Khi tôi cho nó ăn, nó lao ra bắt và lật ngửa cậu Vàng, rồi cùng thằng Xiên trói chặt bốn chân nó. Tôi bảo ông giáo, con chó khôn lắm, bị bắt mà vẫn không phản kháng, như trách tôi đã lừa nó. Tôi thấy day dứt vì cả đời chưa từng lừa ai mà giờ lại lừa con chó. Ông giáo an ủi tôi, nói rằng:
- Ai nuôi chó mà lại bán hay giết thịt, ta coi đó như là cho nó một cuộc sống mới để đổi kiếp.
Dù sao đi nữa, kiếp chó vốn đã khổ, nếu hóa kiếp cho nó làm người, thì đừng để nó sống khổ như tôi. Ông giáo cũng thở dài, cuộc đời con người đã khổ lắm, không biết phải làm gì để có một cuộc sống thật sự hạnh phúc.
Tôi chỉ cười và ho khan, không muốn nhắc lại chuyện cậu Vàng nữa. Ông giáo bảo tôi đi pha ấm chè đặc và ăn khoai lang luộc, nhưng tôi từ chối và nói rằng có việc cần nhờ ông giáo. Tôi muốn nhờ ông giáo trông coi vườn tược và dùng số tiền tôi đưa để lo liệu công việc hậu sự cho tôi.
5. Mẫu bài số 4
Nhà tôi chỉ có mình tôi và cậu Vàng, con chó thân thiết. Vợ tôi đã mất, con trai thì đi xa, tôi chỉ còn cậu Vàng làm bạn. Tuy nhiên, sau một thời gian ốm đau, tôi trở nên yếu ớt, không làm được việc gì, trong khi giá cả leo thang. Tôi phải nuôi thêm một con chó nữa, nên quyết định bán cậu Vàng để tiết kiệm tiền và giảm bớt gánh nặng. Ngày hôm trước, tôi đã đến gặp ông giáo để tâm sự về việc bán cậu Vàng, và hôm sau tôi đã cho người đến bán nó. Khi tôi gọi cậu Vàng về ăn, nó không biết gì, vui vẻ chạy về, nhưng chỉ trong chốc lát, mấy người bắt chó đã trói chặt bốn chân nó. Nhìn thấy cậu Vàng bị bắt đi, tôi cảm thấy đau lòng, nó nhìn tôi với ánh mắt oán trách như thể tôi đã lừa dối nó. Tôi kể lại mọi chuyện với ông giáo, và ông đã an ủi tôi, bảo rằng tôi đã giúp cậu Vàng có cơ hội sống một cuộc đời tốt đẹp hơn.
6. Mẫu bài số 5
Kể từ khi cậu Vàng bị thằng Mục và thằng Xiên bắt đi, tôi cứ cảm thấy lòng mình nặng trĩu, như có điều gì không yên. Nhà cửa vắng vẻ, tôi thấy buồn tê tái, nên đã đi qua nhà ông giáo - người bạn chí cốt, người duy nhất thật sự hiểu tôi giữa cuộc đời đầy đau khổ này.
Con đường tới nhà ông giáo không xa, nhưng hôm nay nó dài lê thê, như lòng tôi đang bị chất nặng nỗi buồn như vừa mất đi một thứ vô giá. Dường như trời cũng cảm thông, ánh nắng nhẹ nhàng chiếu xuống... Tôi bước đi chậm rãi, cảm giác mệt mỏi, gặp ai cũng thấy ánh mắt thương hại. Họ không biết rằng trái tim tôi đang đau đớn đến thế nào...
Khi tôi thấy ông giáo ngồi trầm ngâm, như đang nghĩ về những cuốn sách quý đã bán đi, chưa kịp ngồi xuống, tôi liền nói:
- Cậu Vàng đã qua đời rồi, ông giáo ạ!
- Cụ đã bán rồi à?
- Đúng rồi! Họ vừa mới xong.
Tôi cố gắng tỏ ra vui vẻ nhưng nước mắt vẫn không ngừng rơi. Cổ họng tôi như bị nghẹn lại... Ông giáo nhìn tôi bằng ánh mắt từ bi và hỏi:
- Vậy họ có cho bắt không?
Lúc này, tôi không còn che giấu được cảm xúc nữa, cảm giác mặt mình như bị co rút lại. Các nếp nhăn trên mặt xô lại với nhau, khiến nước mắt trào ra. Đầu tôi nghiêng sang một bên và miệng tôi mếu như trẻ con. Tôi khóc như một đứa trẻ...
- Thật đáng ghét... Ông giáo ơi! Con chó đâu có biết gì! Khi thấy tôi gọi, nó vội vã chạy về, đuôi vẫy mừng rỡ. Tôi cho nó ăn cơm, đang lúc nó ăn thì thằng Mục trốn sau nhà, bất ngờ túm lấy hai chân sau của nó và lật ngược lên. Thằng Mục và thằng Xiên chỉ loay hoay một lúc đã trói chặt cả bốn chân nó. Lúc ấy nó mới nhận ra mình sắp chết!
Ông giáo ạ! Con chó ấy không biết gì cả! Nó làm như trách tôi, kêu ư ử và nhìn tôi như muốn nói: 'Ôi! Ông già tồi tệ quá! Tôi sống với ông như thế mà ông lại đối xử với tôi như vậy?'. Thật bất ngờ, ở tuổi này mà tôi vẫn có thể lừa dối một con chó, nó không ngờ tôi lại nhẫn tâm như vậy!
Ông giáo, với sự bình tĩnh và thấu hiểu, đã nhẹ nhàng an ủi tôi:
- Cụ nghĩ vậy chứ nó chẳng hiểu gì đâu! Mà ai nuôi chó mà không bao giờ bán hay giết thịt? Việc ta giết nó thực ra là để nó chuyển kiếp, để nó có cơ hội làm kiếp khác. Biết vậy, nhưng tôi vẫn chua chát đáp lại:
- Ông giáo nói đúng! Kiếp chó vốn đã khổ, thì ta hóa kiếp cho nó để nó có thể làm kiếp người, hy vọng có thể sống tốt hơn một chút... như kiếp người của tôi chẳng hạn,...
Ông giáo nhìn tôi với ánh mắt có chút buồn, lặng lẽ nói:
- Kiếp người cũng không khác là bao, cụ ạ! Cụ có nghĩ tôi đang sống sướng hơn không?
- Nếu kiếp người cũng khổ như vậy thì không biết ta nên chọn kiếp nào mới thực sự hạnh phúc?
Tôi bỗng dưng cười và ho sù sụ. Ông giáo nắm vai gầy của tôi, nhẹ nhàng nói:
- Không có kiếp nào thực sự sung sướng đâu, nhưng có điều này là vui: 'Bây giờ cụ ngồi xuống giường nghỉ đi, tôi sẽ luộc vài củ khoai lang, nấu một ấm nước chè thật đặc; chúng ta ăn khoai, uống chè, rồi cùng hút thuốc lào... Thế là vui rồi.'
Trước sự chân thành của ông giáo, tôi chỉ biết ngượng ngùng đáp lại:
- Vâng! Ông giáo nói đúng! Đối với chúng ta, như vậy đã là hạnh phúc lắm rồi.
Sau đó, ông giáo bảo tôi cứ ngồi nghỉ, còn ông sẽ đi luộc khoai để đãi tôi. Thực lòng mà nói, trong hoàn cảnh khó khăn như hiện tại, những người như ông giáo thật sự rất hiếm và quý giá. Ông giáo cũng vất vả lắm, hai vợ chồng làm lụng cực nhọc nhưng vẫn luôn thiếu thốn vì quá lương thiện. Từ khi biết ông giáo, tôi đã ngưỡng mộ những phẩm hạnh cao đẹp của ông. Đôi khi, nghĩ lại, tôi cảm thấy vui khi thấy trên đời này còn có những người tốt thật sự. Chính vì vậy, tôi quyết định sang đây hôm nay để nhờ ông giáo một việc, tôi nói:
- Nói vậy thôi, chứ ông giáo có thể để khi khác không?...
- Việc gì phải chờ đợi? Không nên trì hoãn niềm vui bao giờ. Cụ cứ ngồi đây đi! Tôi làm nhanh lắm...
- Tôi đã hiểu, nhưng tôi còn cần nhờ ông giúp một việc nữa...
Tôi chỉnh lại giọng điệu của mình cho nghiêm túc...
- Việc gì vậy cụ?
- Để tôi giải thích... Chuyện này hơi dài một chút.
- Vâng, cụ cứ nói.
- Chuyện là thế này, ông giáo à!
Tôi từ tốn trình bày về việc thứ nhất: Tôi đã tuổi cao, con cái thì đi xa, mà vườn đất thì còn non nớt, nếu không có ai trông coi thì khó mà giữ gìn được. Ông giáo là người có uy tín và nhiều hiểu biết, nên tôi muốn nhờ ông trông coi ba sào vườn của con tôi. Để yên tâm, tôi sẽ viết một giấy tờ chuyển nhượng cho ông, như vậy không ai có thể động đến vườn đất đó; khi con tôi về, nó sẽ nhận lại vườn, nhưng giấy tờ vẫn để tên ông giáo để ông có thể giám sát cho nó... Về việc thứ hai, tôi đã già yếu, không biết ngày mai ra sao: con cái thì không có nhà, nếu lỡ chết đi thì không biết ai lo liệu; tôi không muốn làm phiền hàng xóm, còn chưa nhắm mắt mà đã phải lo lắng. Tôi có một ít tiền, ba mươi đồng, trong đó có năm đồng là tiền bán chó, tôi muốn gửi ông giáo giữ giúp, nếu có chuyện gì xảy ra, ông giúp tôi thông báo cho hàng xóm rằng tôi có chút tiền để họ biết, còn lại đành nhờ cả vào hàng xóm vậy...
Nghe xong, ông giáo bật cười và nói với tôi:
- Cụ lo lắng quá rồi! Cụ vẫn còn khỏe, đừng sợ hãi trước cái chết! Cụ nên dùng số tiền đó để sống thoải mái, đợi đến lúc chết rồi tính sau. Sao phải nhịn đói để giữ tiền lại làm gì?
Tôi nhìn ông giáo với vẻ chân thành và cầu khẩn:
- Không, ông giáo ơi! Nếu ăn hết số tiền đó thì khi chết đi tôi biết lấy gì mà lo liệu? Dù sao thì tôi cũng đã tiêu tốn hết vườn của nó rồi. Nó chưa có vợ con, nếu nó không giữ được gì, lại bán vườn thì sao?...
Tôi nài nỉ và cầu xin ông giáo! Ông giáo có thể thương tình tôi vì tuổi già, xin hãy nhận giúp tôi gửi số tiền này.
Tôi đoán trước ông giáo sẽ không dễ dàng chấp nhận, vì vậy tôi cứ tiếp tục năn nỉ. Cuối cùng, ông giáo đồng ý. Tôi cảm thấy nhẹ nhõm như vừa trút bỏ một gánh nặng lớn. Giờ đây, tôi có thể yên tâm rằng khi con tôi về, nó sẽ có cái để sống. Cuộc đời tôi chỉ có nó là tất cả. Hy vọng rằng nó sẽ hiểu nỗi lòng của người cha này.
Khi tôi chuẩn bị ra về, ông giáo vẫn còn lưỡng lự và lo lắng hỏi tôi:
- Nếu cụ đưa hết số tiền cho tôi, thì cụ sẽ lấy gì để sống?
Tôi mỉm cười và cố gắng trấn an ông giáo:
- Đừng lo! Tôi đã chuẩn bị chu đáo rồi... Chắc chắn mọi việc sẽ ổn thôi.
Vừa rồi, Mytour đã trình bày nội dung về Đóng vai lão Hạc kể chuyện bán chó. Hy vọng thông tin này sẽ hữu ích cho quý độc giả. Xin chân thành cảm ơn!