Hãy phân tích ý nghĩa của bài thơ Nói với con của nhà thơ Y Phương (Bài 11)

Đọc bài thơ, chúng ta cảm nhận được thông điệp về tình thân gia đình, sự khen ngợi về truyền thống lao động, sức sống của quê hương và dân tộc. Bài thơ còn giúp ta hiểu rõ hơn về cuộc sống và tâm hồn của dân tộc miền núi, khơi gợi tình cảm với truyền thống, quê hương và ý chí phấn đấu trong cuộc sống. Nói về tình thương, sự quan tâm của cha mẹ, sự che chở của quê hương đối với con. Bài thơ cũng là lời nhắc nhở về đức tính cao quý của người đồng điệu và những nguyện ước của người cha.

Tình thương của cha mẹ và sự che chở của quê hương đối với con được thể hiện rõ qua khổ thơ đầu tiên:

 Chân phải đi đến cha

 Chân trái đi đến mẹ

   Một bước đến gần tiếng nói

 Hai bước đến gần tiếng cười

 Bốn dòng đầu đã thể hiện sự lớn lên của đứa con dưới sự che chở, yêu thương của cha mẹ. Cha mẹ luôn ở bên cạnh, dẫn dắt, một bước đến gần cha, rồi một bước đến gần mẹ. Bốn dòng đó tạo nên một không khí gia đình ấm áp, đầy niềm vui với mỗi bước đi, mỗi tiếng nói, mỗi tiếng cười. Qua đó, cha đã gợi cho con nhớ về nguồn gốc, nguồn cội. Con không chỉ lớn lên trong tình thương yêu, chăm sóc của cha mẹ mà còn lớn lên trong cuộc sống lao động, trong thiên nhiên mộng mơ, trong tình yêu thương của quê hương:

Con yêu người đồng điệu lắm ơi

Móc nơi chảo gác trái tim

 Tường nhà vang tiếng hát

Người con trưởng thành trong cộng đồng, trong cuộc sống lao động qua hình ảnh: móc nơi chảo gác trái tim, tường nhà vang tiếng hát. Những dòng thơ này không chỉ mô tả hành động mà còn thể hiện sự gắn bó, quấn quýt. Từ đó, chúng ta nhận thấy: quê hương ban tặng tình thương cho người con, mang lại cho nó một cuộc sống lao động đầy niềm vui, sự cần cù.

Rừng đem tặng hoa

Con đường dành cho những trái tim

Con trưởng thành trong bầu không khí thiên nhiên tươi đẹp của núi rừng. Thiên nhiên đã che chở cho con. Toàn bộ đoạn thơ là lời tâm sự của người cha gửi gắm cho con.

Không chỉ thế, bài thơ còn nêu lên những phẩm chất cao đẹp của người cùng mảnh đất và những lời nhắc nhở, nguyện vọng của người cha:

Con yêu người đồng điệu lắm ơi

Vượt lên trên nỗi buồn

Đi xa nuôi nảy mầm lòng gan

Những dòng thơ là biểu hiện của một cuộc sống khó khăn nhưng cũng là một cuộc sống mạnh mẽ, kiên cường, bền vững. Chúng cũng gợi lên hình ảnh của một cuộc sống gắn bó với quê hương, mặc dù khó khăn, cơ cực: Người bản địa mệt mỏi da thịt

Không một ai nhỏ bé cả con ạ.

Người đồng bào là những người giản dị, chân thành nhưng cũng là những người giàu lòng dũng cảm, giàu niềm tin:

Người dân tự mình khai phá, xây dựng quê hương

 Quê hương với phong tục là nguồn gốc

Người dân bằng sự lao động chăm chỉ đã xây dựng nên quê hương với những phong tục, truyền thống tốt đẹp. Qua những phẩm chất cao quý của người dân, người cha muốn nhắc nhở con:

Sống giữa đá không khinh đá gập ghềnh

       Sống trong hang không khinh hang nghèo đói

Sống như dòng sông, như con suối

 Vượt thác qua ghềnh

 Không sợ gian khó

Và:

Con ơi dù da thịt còn thô sơ

Bắt đầu hành trình

                Không bao giờ nhỏ nhoi nhé con yêu.

Người cha muốn nhắc nhở con phải sống có ý nghĩa, có lòng trung thành với quê hương, biết chấp nhận, vượt qua khó khăn, thử thách bằng ý chí và lòng tin của mình. Con phải tự hào với truyền thống của quê hương, tự tin để đi vững trên con đường cuộc sống. Thông qua lời nhắc nhở, tình thương của cha dành cho con là tình yêu thương sâu sắc, trìu mến và niềm tin của người cha thông qua lời nói với con. Đồng thời, cha muốn truyền cho con lòng tự hào với sức mạnh, lòng kiên trì với những truyền thống cao quý của quê hương và niềm tin khi bước vào cuộc sống.

Qua bài thơ Nói với con, tác giả đã truyền đạt một bài học về cuộc đời, về cách sống của con người. Dù chỉ là những từ ngữ đơn giản nhưng lại chứa đựng sự chân thành và sâu sắc trong lòng người đọc.

Trích từ: Mytour