SOẠN BÀI THƠ VỊNH KHOA THỊ HƯƠNG
Của Trần Tế Xương
A. KHÁI QUÁT
1. Bối cảnh hình thành bài thơ
– Bài thơ được viết vào thời kỳ Lễ xướng danh khoa thi Đinh Dậu (năm 1897) bị hủy bỏ ở Hà Nội. Hai trường Nam Định và Hà Nội phải thi cùng nhau. .
- Vịnh khoa thi Hương là một trong những bài thơ về đề tài thi cử, một chủ đề thường xuất hiện trong sáng tác của Tú Xương. Tác giả đã thể hiện thái độ, sự khinh bỉ và phẫn nộ đối với hệ thống thi cử thời bấy giờ.
2. Sự đặc biệt ở hai câu đầu của bài thơ
- Hai câu đầu có tính tự sự, kể về khoa thi năm Đinh Dậu, với vẻ bề ngoài thông điệp bình thường. Theo quy trình, mỗi ba năm, nhà nước phong kiến tổ chức một khoa thi.
3. Miêu tả về sĩ tử và quan trường.
- Hình ảnh sĩ tử không phản ánh bản chất thư sinh. Biện pháp miêu tả đám đông sĩ tử đến trường thi ấy thể hiện sự lôi thôi, thiếu trang trọng. Còn hình ảnh quan trường xuất hiện với vẻ ngoài uy quyền, hù dọa. Tác giả đã truyền đạt sự châm biếm qua nụ cười cay đắng của quan trường.
- Âm thanh “ậm oẹ” phản ánh tiếng nói lớn của quan trường, nhưng bị cản trở trong cổ họng nên trở nên thấp nhỏ. Tiếng ồn ào này làm cho không khí trường thi Đinh Dậu trở nên hỗn loạn.
– Sĩ tử được tả bằng hình ảnh lôi thôi, quan trường được diễn tả bằng âm thanh ồn ào, nhưng cả hai đều phản ánh sự thiếu trang trọng và nhếch nhác.
4. Trình diễn của Quan sứ và bà đầm
- Quan sứ và bà đầm xuất hiện trong không khí hoành tráng của buổi đón tiếp, với sự sôi động của 'Lọng cắm rợp trời'. Bà đầm tỏa sáng trong chiếc váy lụa quét đất. Sự hiện diện của hai nhân vật này như một màn trình diễn, làm nổi bật về mặt hình thức. Điều này tạo ra sự đối lập, tương phản với cảnh sĩ tử và quan trường trong trường thi... - Sử dụng nghệ thuật đối lập giữa 'cờ' của quân chánh sứ và 'váy' của bà đầm, tác giả đã tạo ra một sức mạnh gây ấn tượng mạnh mẽ, quyết liệt và châm biếm. Tú Xương đã khinh bỉ bọn thực dân xâm lược một cách thú vị, hài hước...
5. Tâm trạng và thái độ của tác giả trước cảnh trường thi
- Hai câu cuối cùng của bài thơ là lời nhắn gửi của tác giả đến tri thức đất nước, thể hiện nỗi lo lắng của ông đối với số phận của quê hương.
- Từ 'ngoảnh cổ' có ý nghĩa to lớn trong việc tạo dựng hình ảnh. Nó mô tả tư thế của một người đã lìa xa, lãnh đạm trước cuộc sống của dân tộc, nhưng bây giờ cần phải quay lại để chứng kiến cảnh bi thảm của đất nước, của nhân dân...
- 'Cảnh nước nhà' đã phản ánh toàn bộ tâm trạng và lòng yêu nước của Tú Xương.
- Bài thơ mở đầu bằng giọng điệu trào phúng, kết thúc bằng tiếng than thương cho cảnh nước mất nhà tan nát và sự thờ ơ của một số người trước tình hình bi đát của dân tộc. Thơ của Tú Xương có ý nghĩa cảnh tỉnh lớn trước thực tế đau thương của đất nước...
6. Bài học từ các bài soạn khác
- Ngoài việc Soạn bài Vịnh khoa thi Hương, học sinh cần tham khảo thêm các bài soạn khác như Soạn bài Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân, tiếp theo hoặc phần Soạn bài Bài ca ngắn đi trên bãi cát để nắm vững kiến thức...
7. Phát triển kỹ năng viết
- Việc thực hành viết sẽ giúp học sinh cải thiện kỹ năng và sự tự tin trong việc diễn đạt ý kiến và suy nghĩ của mình. Bên cạnh đó, đọc và tham khảo nhiều tài liệu cũng là cách để mở rộng vốn từ vựng và cấu trúc ngữ pháp của các em...
Nắm vững phần Phân tích nghệ thuật trào phúng qua đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia trong Số đỏ để thành thạo môn Ngữ Văn 11 hơn.
Để hiểu rõ hơn về nhân vật Chí Phèo qua truyện ngắn Chí Phèo, hãy chuẩn bị cho bài học sắp tới. Đây là một phần không thể thiếu để đạt được kiến thức vững chắc trong Ngữ Văn 11.