Phân tích cách bé Đản kể lại 'Chuyện người con gái Nam Xương':
1. Mẫu số 1
Tôi là Trương Đản, con trai của Trương Sinh và Vũ Thị Thiết, sinh ra và lớn lên tại Nam Xương. Mẹ tôi mất khi tôi còn quá nhỏ, chỉ còn lại những ký ức mơ hồ về vòng tay ấm áp và lời hát ru. Tôi lớn lên trong sự thiếu vắng tình cảm của mẹ và thường xuyên hỏi cha về cái chết của mẹ, nhưng cha chỉ hứa sẽ kể khi tôi lớn. Khi cha kể lại, tôi mới hiểu rõ và càng cảm thấy hối tiếc vì một lời nói ngây thơ của mình đã gây nên bi kịch, làm gia đình không còn trọn vẹn. Mẹ là người phụ nữ hiền hậu và đức hạnh, cha vì thấy mẹ tốt bụng nên đã cưới mẹ. Họ sống hạnh phúc, nhưng khi triều đình gọi cha đi đánh giặc Chiêm, mẹ tôi phải một mình chăm sóc gia đình khi đang mang thai tôi. Mẹ sinh tôi và chăm sóc tôi một mình, nhưng vì nhớ cha, mẹ đã qua đời sớm. Khi cha trở về sau chiến thắng, biết tin mẹ mất, cha khóc rất nhiều và dẫn tôi ra viếng mộ mẹ. Tôi không thể ngờ rằng mình lại nói những điều như vậy. Khi thấy cha lạ lẫm, tôi sợ hãi và nói: 'Ông cũng là cha Đản à?'. Khi cha hỏi, tôi đáp: 'Cha Đản đêm nào cũng đến, mẹ Đản ngồi cũng ngồi, mẹ Đản đi cũng đi, mẹ Đản ngồi cũng ngồi chứ không ai ôm Đản bao giờ.' Những lời ngây thơ của tôi khiến cha nghi ngờ mẹ và đuổi mẹ ra khỏi nhà, mẹ tức giận đã tự vẫn. Không thấy mẹ, tôi khóc và hỏi mẹ mãi mà cha không giải thích. Đêm đó, tôi mơ thấy bóng cha trên cao và hô to: 'Cha Đản đã đến kia kìa'. Cha nhận ra mình đã nhầm và đau khổ ân hận. Sau đó, khi chú Phan Lang truyền đạt lại câu chuyện của mẹ, cha đã lập đàn giải oan. Mẹ xuất hiện trên chiếc kiệu hoa rực rỡ giữa sông, chỉ nói vài lời rồi biến mất. Cha không lấy vợ nữa mà ở lại nuôi con với nỗi ân hận. Tôi hối hận vì đã khiến mẹ ra đi mãi mãi và không gì có thể giải tỏa nỗi đau này. Con thật sự có lỗi với mẹ. Xin mẹ tha thứ và mong mẹ ở một nơi xa sẽ có cuộc sống tốt đẹp hơn. Tôi tin mẹ vẫn luôn dõi theo con.
2. Mẫu số 2:
Cha tôi vì một câu nói ngây thơ của trẻ nhỏ mà đã làm gia đình tan vỡ. Mười năm đã trôi qua kể từ khi mẹ tôi biến mất, giờ tôi đã đủ lớn để hiểu rõ chuyện gì đã xảy ra và lý do mẹ không còn bên cạnh tôi. Tôi thường nghe người khác ca ngợi mẹ là một người phụ nữ xinh đẹp, hiền lành và có phẩm hạnh, cha tôi vì yêu mến những đức tính đó mà cưới mẹ. Chẳng bao lâu sau khi mẹ tôi mang thai, triều đình gọi quân đi đánh giặc Chiêm, cha tôi vì không có bằng cấp phải nhập ngũ. Mẹ sinh tôi khi chưa đầy mười ngày, và sau đó bà nội tôi vì tuổi cao và đau khổ khi chờ đợi con cháu đã qua đời dù mẹ đã tận tâm chăm sóc. Trước khi mất, bà dặn dò mẹ và tin rằng người sống phúc đức sẽ có nhiều con cháu. Một năm sau, cha trở về, đúng lúc tôi bắt đầu tập nói. Cha dẫn tôi ra viếng mộ bà, khi đó tôi chưa nhận ra cha nên đã khóc mãi. Khi cha hỏi, tôi nói: 'Ông cũng là cha tôi à? Ông biết nói, nhưng không giống cha trước đây là biết khóc.' Cha nghi ngờ và hỏi thêm, tôi ngây thơ kể rằng đêm nào cha cũng đến ngủ cùng tôi và mẹ làm gì cũng làm theo. Những lời vô tư ấy đã khiến cha nghi ngờ mẹ. Dù mẹ đã cố gắng giải thích, cha vẫn không tin và đã mắng mỏ mẹ, khiến mẹ phải gieo mình xuống sông tự vẫn. Trong những đêm vắng, tôi tưởng bóng cha là cha mình và kêu lên, cha mới hiểu nỗi đau của mẹ, nhưng đã muộn. Sau này tôi biết mẹ đã bị Linh Phi bắt và trở thành cung nữ dưới thuỷ cung. Khi gặp Phan Lang, cha đã lập đàn giải oan, mẹ chỉ hiện lên mờ ảo để từ biệt rồi biến mất. Mẹ rời bỏ chúng tôi và tôi tin mẹ luôn dõi theo cuộc sống của chúng tôi từ dưới đại dương. Tôi hối hận vì đã không hiểu và thốt ra những câu ngây thơ như vậy, làm gia đình tan vỡ. Tôi mong không gia đình nào phải chịu cảnh như gia đình chúng tôi, và hạnh phúc chỉ thật sự đến khi gia đình được toàn vẹn.
3. Mẫu số 3:
'Cha ơi, mẹ con đâu?' Câu hỏi của đứa con thơ vẫn vang lên, làm trái tim tôi đau đớn. 'Mẹ đang sống ở nơi rất xa với bà nội con, con yêu!'. 'Vậy tại sao mẹ Đản không về chơi với Đản?'. 'Mẹ còn phải chăm sóc bà nữa, con ạ. Nếu mẹ Đản về thì ai sẽ lo cho bà?'. Đứa bé suy nghĩ một chút rồi đáp lại: 'Dạ' và tiếp tục chơi đùa với bạn bè. Tôi đứng lặng và thầm xin lỗi con, nhưng chỉ dám nói như vậy. Bé còn quá nhỏ để hiểu mọi chuyện. Tôi quyết định khi bé lớn hơn, tôi sẽ kể cho con về mẹ hiền hậu của mình. Nhớ về ngày xưa, sáng hôm đó thật đẹp với chim chóc hót líu lo và gió nhẹ nhàng ru, mọi thứ như chúc phúc cho cuộc hôn nhân của tôi với Vũ Nương. Tôi cảm thấy mình thật may mắn khi cưới được nàng. Vũ Nương là người xinh đẹp và hiền thục, khiến tôi mê mẩn từ lâu. Tôi đã mang trăm lạng vàng để cầu hôn và cha mẹ hai bên đều đồng ý. Dù vậy, nàng đã không nhận được những gì nàng xứng đáng, vì tôi là người ít học, hay ghen tuông. Mặc dù vậy, nàng vẫn giữ bình tĩnh và làm tôi yên tâm. Không lâu sau, tôi phải đi đánh giặc, bỏ lại mẹ già đau ốm và vợ hiền. Sau ba năm dài, tôi trở về, nhưng niềm vui sum họp bị đè nặng bởi tin mẹ qua đời. Tôi đau khổ và trách trời sao bất công. Tôi dẫn bé Đản đi viếng mộ mẹ, đứng trước mộ tôi không cầm được nước mắt. Tôi ân hận vì chưa kịp báo hiếu mẹ và không học hành để có thể làm rạng danh gia đình. Tôi ôm bé Đản, chia sẻ nỗi buồn của mình, nhưng câu hỏi của con làm tôi nghi ngờ sự chung thuỷ của Vũ Nương. Con nói đêm nào cũng có người bên mẹ, tôi ghen tuông và về nhà chửi mắng nàng. Khi biết được sự thật, tôi hối hận vì đã không tin lời nàng và những lời khuyên từ người khác. Vũ Nương đã phải lao đầu xuống sông Hoàng Giang để chứng minh sự trong sạch. Tôi không thể tha thứ cho mình. Một hôm, khi đang dạy con, Phan Lang đến và cho biết đã gặp Vũ Nương dưới thuỷ cung. Tôi làm lễ giải oan cho nàng bên sông, và ngày thứ ba, nàng xuất hiện trên sông với cờ hoa lộng lẫy, dặn dò tôi sống tốt. Tôi nhận lời và nàng rời xa, để lại tôi với sự tiếc nuối và ân hận. Tôi quyết tâm sống tốt hơn để nuôi dạy bé Đản.
4. Mẫu số 4:
Đã hơn mười năm kể từ ngày mẹ mất, tôi vẫn luôn nhớ mẹ và cảm thấy hối hận vì lúc nhỏ mình đã thiếu hiểu biết, gây nên những đau khổ không đáng có. Từ thuở bé, mẹ đã phải chịu đựng nhiều khó khăn, trong khi cha tôi vì yêu mẹ mà không ngần ngại gia nhập quân đội để bảo vệ quê hương. Chưa được bao lâu, mẹ đã qua đời khi tôi mới chỉ chào đời được mười ngày, dù đã được chăm sóc tận tình. Trước khi mất, mẹ có dặn dò rằng những ai sống thiện lương sẽ nhận được quả báo tốt. Năm sau, cha tôi về và tôi đã bắt đầu biết nói. Khi cha đưa tôi đến thăm mộ mẹ, tôi đã khóc vì không nhận ra bà là cha của mình. Cha nghi ngờ và gặng hỏi, tôi đã ngây thơ nói rằng mẹ luôn làm theo lời cha, khiến cha sinh nghi và quở mắng mẹ. Cuối cùng, mẹ đã phải bỏ tôi ở bến Hoàng Giang để tránh bị hiểu lầm. Sau này, khi cha tôi hiểu ra nỗi khổ của mẹ, mẹ đã được Linh Phi cứu và trở thành cung nữ dưới thủy cung. Khi cha nhận ra lỗi lầm của mình, mẹ chỉ còn hiện diện trong thế giới ảo và dần biến mất. Tôi chỉ mong mẹ ở nơi xa có thể nhìn thấy cuộc sống của tôi và tha thứ cho tôi. Con xin lỗi vì nếu ngày đó con trưởng thành hơn, giờ đây chúng ta đã có một cuộc sống hạnh phúc hơn.