Hệ dây thần kinh sọ

Các dây thần kinh sọ là những dây thần kinh xuất phát trực tiếp từ não, khác với dây thần kinh gai xuất phát từ tủy gai. Con người thường có tổng cộng 12 cặp dây thần kinh sọ, tuy nhiên một số tài liệu còn ghi nhận thêm một cặp nữa, được đánh số 0. Ba cặp đầu tiên (bao gồm dây số 0) xuất phát từ đại não, trong khi mười cặp còn lại xuất phát từ thân não.

Hầu hết các dây thần kinh sọ thuộc hệ thần kinh ngoại biên (HTKNB), trừ dây sọ II (dây thần kinh thị giác thực ra không phải là dây thần kinh thực sự mà là một con đường thần kinh của gian não dẫn đến võng mạc; do đó, cả dây thần kinh thị giác và võng mạc đều thuộc hệ thần kinh trung ương (HTKTW)). Các sợi trục của 12 dây thần kinh còn lại kéo dài ra khỏi não và vì vậy được xem là thuộc HTKNB. Các dây thần kinh sọ có hai loại nguyên ủy: nguyên ủy thực là nơi dây thần kinh bắt nguồn (một nhân xám trung ương nếu là vận động, một hạch ngoại biên nếu là cảm giác) và nguyên ủy hư là nơi dây thần kinh rời khỏi hoặc đi vào mặt ngoài của não và thân não.

Dây thần kinh sọ ở các động vật có xương sống khác

Các động vật có nước ối khác (ngoại trừ lưỡng cư) có các dây thần kinh sọ tương tự như ở con người. Trong khi đó, ở động vật đẻ trứng dưới nước (cá và lưỡng cư), dây XI và XII không tồn tại như vậy; dây XI hòa vào dây X và dây XII được thay thế bởi một số lượng khác nhau các dây thần kinh sống từ các đoạn đốt sống hợp lại ở vùng chẩm; dây XI và XII chỉ bắt đầu tách thành các dây thần kinh riêng lẻ ở tổ tiên của các động vật có nước ối.

Danh sách các dây thần kinh sọ não

• Nhân của các dây thần kinh sọ não
• Chẩn đoán các dây thần kinh sọ não

Chú giải

Hình ảnh bổ sung

Liên kết bên ngoài

Các hoạt hình về dây thần kinh sọ điều khiển cơ mắt có thể xem tại đây (Trường Đại học Thú y Liverpool).