Hệ điều hành Windows 11

Windows 11 là hệ điều hành của Microsoft, được công bố vào ngày 24 tháng 6 năm 2021, thuộc dòng hệ điều hành Windows NT. Windows 11 chính thức phát hành vào ngày 5 tháng 10 năm 2021 dưới dạng bản nâng cấp miễn phí qua Windows Update cho các thiết bị đủ điều kiện nâng cấp từ Windows 10.

Microsoft đã quảng bá rằng Windows 11 sẽ có hiệu suất cải thiện và dễ sử dụng hơn Windows 10. Hệ điều hành này mang đến nhiều thay đổi lớn so với Windows 10X, bao gồm việc thiết kế lại menu Start, loại bỏ các 'live tiles' và thay thế bằng các ô chứa biểu tượng ứng dụng. Tính năng 'Widget' kế thừa từ 'News and Interest' có thể truy cập từ thanh tác vụ, cùng khả năng tạo nhóm cửa sổ xếp gạch có thể thu nhỏ và khôi phục từ thanh tác vụ. Windows 11 cũng tích hợp các công nghệ chơi game mới từ Xbox Series X và Series S như Auto HDR và DirectStorage. Internet Explorer đã được thay thế hoàn toàn bằng Microsoft Edge, và Microsoft Teams được tích hợp vào Windows shell. Ngoài ra, Microsoft dự kiến hỗ trợ ứng dụng Android trên Windows 11, với khả năng cài đặt thông qua Amazon Appstore hoặc tệp APK.

Windows 11 yêu cầu phần cứng cao hơn so với Windows 10. Microsoft chỉ hỗ trợ hệ điều hành này trên các thiết bị sử dụng CPU Intel Core thế hệ thứ tám hoặc mới hơn, CPU AMD Ryzen dựa trên vi kiến trúc Zen+ hoặc mới hơn, hoặc Qualcomm Snapdragon 850 và ARM. Yêu cầu bắt buộc còn bao gồm Secure Boot và Trusted Platform Module (TPM) 2.0. Hệ điều hành này không còn hỗ trợ kiến trúc 32-bit x86 hoặc các hệ thống dùng BIOS cũ.

Phát triển

Sau khi ra mắt Windows 10, Microsoft tuyên bố đây sẽ là 'phiên bản Windows cuối cùng'. Hệ điều hành được thiết kế như một dịch vụ, với các bản dựng và cập nhật mới được phát hành theo thời gian. Tuy nhiên, sau khi Microsoft đăng tải một danh sách công việc liên quan đến việc 'tân trang toàn diện' Windows, đã có nhiều đồn đoán về một phiên bản mới hoặc thiết kế lại của Windows. Dự án này, có tên mã là 'Sun Valley', nhằm mục đích hiện đại hóa hệ thống giao diện người dùng.

Thông báo

Tại hội nghị dành cho các nhà phát triển Microsoft Build 2021, CEO Satya Nadella đã đề cập đến thế hệ tiếp theo của Windows trong bài phát biểu chính của hội nghị. Theo Nadella, ông đã chuẩn bị bài phát biểu này trong vài tháng. Ông cũng gợi ý rằng một thông báo chính thức sẽ được công bố sớm. Chỉ một tuần sau bài phát biểu của Nadella, Microsoft bắt đầu gửi lời mời tham gia sự kiện đặc biệt dành riêng cho Windows vào lúc 11 giờ sáng ET ngày 24 tháng 6 năm 2021. Thời gian tổ chức sự kiện vào buổi sáng sớm là khá bất thường đối với Microsoft, và nhiều người tin rằng đây là một dấu hiệu. Microsoft cũng đăng một video âm thanh khởi động Windows dài 11 phút lên YouTube vào ngày 10 tháng 6, có thể ám chỉ tên của hệ điều hành Windows 11. Video âm thanh khởi động Windows đã được làm chậm xuống 4000%, chỉ còn 3 âm thanh khởi động là của Windows 95, Windows XP và Windows 7.

Vào ngày 24 tháng 6 năm 2021, Microsoft đã chính thức công bố Windows 11. Theo Nadella, Windows 11 là 'sự tái phát triển hệ điều hành'. Các chi tiết khác dành cho nhà phát triển bao gồm bản cập nhật cho Microsoft Store, ứng dụng mới Windows App SDK (trước đây là 'Project Reunion'), thiết kế Fluent Design và nhiều tính năng khác đã được thảo luận trong một sự kiện khác dành cho nhà phát triển cùng ngày.

Phát hành

Windows 11 được công bố trong tài liệu hỗ trợ chính thức của Microsoft vào tháng 6 năm 2021. Ngày 15 tháng 6 năm 2021, hình ảnh bản dựng alpha 21996.1 của Windows 11 đã bị rò rỉ trực tuyến, và bản dựng này tiếp tục bị rò rỉ cùng ngày. Các ảnh chụp màn hình và bản dựng rò rỉ cho thấy giao diện tương tự như Windows 10X đã bị hủy bỏ, cùng với trải nghiệm cài đặt ban đầu (OOBE) và thương hiệu Windows 11 được thiết kế lại. Microsoft sau đó đã xác nhận bản beta rò rỉ, với Panay cho biết đó là một 'bản dựng kỳ lạ ban đầu'.

Tại sự kiện truyền thông vào ngày 24 tháng 6, Microsoft thông báo rằng Windows 11 sẽ chính thức phát hành vào 'Holiday 2021' (cuối năm 2021), nhưng không cung cấp ngày cụ thể. Bản phát hành sẽ được cung cấp dưới dạng nâng cấp miễn phí cho các thiết bị Windows 10 đủ điều kiện qua Windows Update. Vào ngày 28 tháng 6, Microsoft đã phát hành bản dựng xem trước và SDK đầu tiên của Windows 11 cho các thành viên Windows Insider.

Vào ngày 31 tháng 8 năm 2021, Microsoft thông báo rằng Windows 11 dự kiến sẽ được phát hành vào ngày 5 tháng 10 năm 2021. Việc phát hành sẽ được thực hiện theo từng giai đoạn, bắt đầu từ các thiết bị mới đủ điều kiện sẽ nhận bản nâng cấp đầu tiên. Microsoft dự kiến việc triển khai sẽ hoàn tất vào giữa năm 2022. Đây là khoảng thời gian dài nhất giữa các bản phát hành liên tiếp của hệ điều hành Microsoft Windows kể từ khi Windows 10 ra mắt vào ngày 29 tháng 7 năm 2015, vượt qua khoảng cách giữa Windows XP (ra mắt ngày 25 tháng 10 năm 2001) và Windows Vista (ra mắt ngày 30 tháng 1 năm 2007).

Các tính năng

Windows 11, phiên bản Windows lớn đầu tiên kể từ năm 2015, được xây dựng dựa trên phiên bản trước bằng cách cải tiến giao diện người dùng theo các nguyên tắc của Fluent Design. Việc thiết kế lại tập trung vào sự dễ sử dụng và linh hoạt, đi kèm với các tính năng mới và hiệu suất cải thiện, cùng với các bản cập nhật về bảo mật và khả năng truy cập, nhằm khắc phục một số hạn chế của Windows 10.

Microsoft Store, với vai trò là cửa hàng tập trung cho các ứng dụng và nội dung khác, đã được thiết kế lại trong Windows 11. Hiện tại, Microsoft cho phép các nhà phát triển phân phối các ứng dụng Win32, ứng dụng web nội bộ và các công nghệ đóng gói khác qua Microsoft Store, bên cạnh các ứng dụng Universal Windows Platform tiêu chuẩn.

Nền tảng cộng tác Microsoft Teams đã được tích hợp trực tiếp vào giao diện người dùng của Windows 11 và có thể truy cập qua thanh tác vụ. Skype sẽ không còn được cài đặt sẵn cùng hệ điều hành mặc định.

Microsoft đã cải thiện hiệu suất với các tính năng như bản cập nhật nhỏ hơn, tốc độ duyệt web nhanh hơn trên 'mọi trình duyệt', thời gian đánh thức nhanh hơn từ chế độ ngủ, và xác thực Windows Hello nhanh hơn.

Ứng dụng Xbox đã được cập nhật trong Windows 11. Công nghệ Auto HDR và DirectStorage, phát triển cho Xbox Series X và Series S, sẽ được tích hợp vào Windows 11; DirectStorage yêu cầu card đồ họa hỗ trợ DirectX 12 và ổ cứng SSD.

Giao diện người dùng

Giao diện của Windows 11 đã được thiết kế lại với sự xuất hiện của độ mờ, bóng, bảng màu mới và các góc bo tròn trên toàn hệ thống. Các nút trên thanh tác vụ được căn giữa theo mặc định, và nút 'Tiện ích' mới hiển thị một bảng với các tiện ích cùng nguồn tin tức từ Microsoft News, thay thế cho bảng 'tin tức và sở thích' trong các phiên bản Windows 10 mới hơn. Thanh tác vụ được cố định ở phía dưới màn hình và không thể di chuyển lên các cạnh trên, trái hoặc phải của màn hình (dù các biểu tượng ở giữa có thể được chuyển sang bên trái).

Menu Start đã được thiết kế lại hoàn toàn, thay thế các 'live tiles' từ Windows 8.x và 10 bằng một lưới các ứng dụng 'được ghim' và danh sách các ứng dụng cùng tài liệu gần đây.

Task View, tính năng được giới thiệu trong Windows 10, đã được làm mới và giờ đây hỗ trợ cung cấp các hình nền khác nhau cho từng màn hình ảo. Chức năng chụp cửa sổ đã được nâng cấp với hai tính năng mới; 'snap layouts' cho phép người dùng chọn một bố cục đã được xác định trước để sắp xếp nhiều cửa sổ trên màn hình. Các cửa sổ được sắp xếp theo kiểu lát gạch có thể được thu nhỏ và khôi phục từ thanh tác vụ dưới dạng 'snap group'.

Windows 11 giới thiệu phông chữ mới, Segoe UI Variable, được thiết kế để mở rộng tỷ lệ tốt hơn trên màn hình có độ phân giải cao hơn, điều mà phông chữ Segoe cũ không hỗ trợ. Các thay đổi khác bao gồm các biểu tượng hệ thống mới, hoạt ảnh, âm thanh và tiện ích. Giao diện và menu start chủ yếu được lấy cảm hứng từ Windows 10X đã bị hủy bỏ. Windows 11 cũng có thiết kế mới cho ứng dụng File Explorer và Windows Settings.

Windows Subsystem cho Android

Windows 11 sẽ cho phép người dùng cài đặt và sử dụng các ứng dụng Android trên thiết bị của mình thông qua Windows Subsystem for Android (WSA) và dự án mã nguồn mở Android (AOSP). Người dùng có thể tải xuống các ứng dụng Android từ Microsoft Store thông qua Amazon Appstore. Tính năng này yêu cầu tài khoản Microsoft, tài khoản Amazon và cài đặt một lần cho ứng dụng khách Windows Amazon Appstore. Ngoài ra, người dùng cũng có thể cài đặt ứng dụng Android từ bất kỳ nguồn nào bằng cách sử dụng gói ứng dụng Android (APK).

Hệ thống bảo mật

Theo yêu cầu hệ thống tối thiểu, Windows 11 chỉ hoạt động trên các thiết bị có bộ đồng xử lý bảo mật Trusted Platform Module 2.0. Microsoft cho rằng TPM 2.0 là 'yếu tố quan trọng' để bảo vệ chống lại các cuộc tấn công phần mềm và mạng. Các thiết bị chạy Windows 11 cũng phải có bảo mật dựa trên ảo hóa (VBS), tính toàn vẹn mã được bảo vệ bởi siêu giám sát (HVCI), và Secure Boot phải được bật theo mặc định. Hệ điều hành còn hỗ trợ bảo vệ ngăn xếp thực thi bằng phần cứng cho các bộ xử lý Intel và AMD được hỗ trợ để bảo vệ chống lại các lỗ hổng zero-day.

Tương tự như phiên bản trước, Windows 11 cũng hỗ trợ xác thực đa yếu tố và xác thực sinh trắc học thông qua Windows Hello.

Các cập nhật và hỗ trợ

Yêu cầu hệ thống

Yêu cầu hệ thống tối thiểu của Windows 11 cao hơn nhiều so với Windows 10. Windows 11 chỉ hỗ trợ các hệ thống 64-bit như x86-64 hoặc ARM64, và không còn hỗ trợ bộ xử lý IA-32. RAM tối thiểu yêu cầu là 4GB và dung lượng lưu trữ tối thiểu là 64GB. Chế độ S chỉ có trên phiên bản Home của Windows 11. Kể từ tháng 6 năm 2021, chỉ các bộ xử lý Intel Core thế hệ thứ 8 (Coffee Lake, Whiskey Lake) trở lên, AMD Zen+ (ngoại trừ phiên bản Ryzen 1st Gen 'AF') và Qualcomm Snapdragon 850, cùng các bộ xử lý mới hơn, được hỗ trợ.

Hệ thống BIOS kế thừa không còn được hỗ trợ; thay vào đó, Windows 11 yêu cầu UEFI kết hợp với Secure Boot và bộ đồng xử lý bảo mật TPM 2.0. Yêu cầu TPM 2.0 đã gây ra nhiều tranh cãi vì nhiều bo mạch chủ không hỗ trợ TPM, hoặc yêu cầu mô đun TPM tương thích được cài đặt hoặc TPM tích hợp trên CPU hoặc phần cứng bị tắt theo mặc định, có thể được kích hoạt qua cài đặt UEFI của máy tính.

Các phiên bản xem trước của Windows 11 có thể được cài đặt trên các hệ thống có BIOS cũ, không có Secure Boot hoặc TPM 2.0. Microsoft đã phải đối mặt với nhiều chỉ trích về tác động môi trường khi từ bỏ hàng triệu máy tính cũ, cũng như các máy tính vẫn đáp ứng nhu cầu của người dùng nhưng không đủ điều kiện để nâng cấp lên Windows 11 khi Windows 10 dần bị loại bỏ.

Đón nhận

Xem trước phiên bản

Mặc dù Windows 11 nhận được nhiều phản hồi tích cực về thiết kế mới, nó cũng gây tranh cãi với yêu cầu hệ thống tối thiểu. Các yêu cầu nâng cao so với Windows 10 có thể khiến 60% PC đang chạy Windows 10 không thể nâng cấp. Windows 11 Home yêu cầu tài khoản Microsoft để thiết lập thiết bị, điều mà một số người dùng không muốn. Quá trình thiết lập cũng cần kết nối Internet để đăng nhập bằng tài khoản Microsoft.

Vấn đề về hiệu suất và trải nghiệm người dùng

Kể từ khi ra mắt, Windows 11 đã bị chỉ trích vì chưa hoàn thiện và còn nhiều lỗi. Một số trang công nghệ cho rằng Microsoft đã phát hành Windows 11 quá sớm, dẫn đến việc phát triển không đủ thời gian kiểm tra và sửa lỗi. Các lỗi nghiêm trọng bao gồm: rò rỉ bộ nhớ RAM, giảm hiệu năng trên vi xử lý AMD Ryzen, lỗi tương thích với các trình điều khiển và phần mềm máy ảo, lỗi rò rỉ bộ nhớ trong File Explorer, và nhiều vấn đề khác như lỗi màn hình xanh, giảm hiệu năng ổ cứng, và lỗi hiển thị. Một số máy tính, đặc biệt của HP và Dell, gặp sự cố khởi động do bản cập nhật BIOS từ Windows Update. Microsoft đang lên kế hoạch sửa lỗi qua bản cập nhật lớn Sun Valley 2, nhưng nhiều người lo ngại Windows 11 sẽ trở thành phiên bản Windows 8 thứ hai.

Các liên kết ngoài