Hệ thống VAC là mô hình nông nghiệp tổng hợp bao gồm Vườn (trồng trọt), Ao (nuôi trồng thủy sản) và Chuồng (chăn nuôi gia súc gia cầm). Đây là một phần quan trọng trong cơ cấu kinh tế nông nghiệp Việt Nam, không chỉ đáp ứng nhu cầu thực phẩm mà còn tạo nguồn thu nhập ổn định cho người dân.
Đặc điểm nổi bật
Hệ thống VAC là một mô hình khép kín, nơi các thành phần liên kết chặt chẽ với nhau. Ao cá sử dụng phân gia súc gia cầm để nuôi cá và bón cây; ao cung cấp nước tưới, đất bùn cải tạo vườn, và vườn cung cấp rau cho chăn nuôi. Mô hình này, phổ biến ở nông thôn và ven biển Việt Nam, thường cho năng suất thấp, đủ đáp ứng nhu cầu gia đình.
Hệ thống VAC là một mô hình sinh thái hoàn chỉnh, tối ưu chi phí đầu tư, phù hợp với vùng nông thôn và ngoại thành. Bằng cách chọn lựa cây trồng và vật nuôi phù hợp, hệ thống này giúp tăng hiệu quả kinh tế, đặc biệt cho các hộ nghèo ở vùng núi và ven biển. Tại Bắc Trung Bộ, 90% số hộ dân sống dựa vào nguồn thu từ VAC.
Giảm thiểu tác động môi trường từ chất thải chăn nuôi, đặc biệt là nitơ trong phân và nước tiểu vật nuôi. Nitơ bị phân giải thành amonia, sau đó chuyển thành nitrat và nitrit, gây hiệu ứng nhà kính khi bay vào khí quyển. Hệ thống VAC giúp hạn chế ô nhiễm bằng cách sử dụng phân và nước tiểu để bón cây, từ đó cây hấp thu nitơ, tạo thành hệ thống khép kín giữa cây trồng và vật nuôi, giảm thiểu thải nitơ ra môi trường.
Một trang trại nuôi 1.000 lợn thịt thải ra khoảng 1500 tấn phân lỏng mỗi năm, chứa nitơ và P2O5, tương đương 15 tấn phân urê và 30 tấn phân lân. Đây là nguồn phân hữu cơ quý giá, có thể dùng cho cây trồng, tránh ô nhiễm. Phân thải còn có thể tạo biogas, cung cấp nhiên liệu và tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh, đồng thời làm thức ăn giàu dinh dưỡng cho cá.