Buzz
| Tuần hoàn bàng hệ | |
|---|---|
| Tập tin:Kolateralni krvotok u ishemiji.jpg | |
| Развој колатералне мреже из неразвијених колатерала, након оклузије (зачепљења) крвног суда | |
| ICD-10 | I20-I25 |
| ICD-9-CM | 410-414, 429.2 |
| MedlinePlus | 007115 |
| eMedicine | radio/192 |
| MeSH | D003324 |
| Tuần hoàn bàng hệ | |
|---|---|
| Định danh | |
| MeSH | D003097 |
| Thuật ngữ giải phẫu [Chỉnh sửa cơ sở dữ liệu Wikidata] | |
Hệ tuần hoàn bàng hệ gồm các tĩnh mạch nông màu xanh nổi lên và phát triển thành các nhánh dưới da bụng. Ở giai đoạn đầu, hệ tuần hoàn bàng hệ có thể mờ nhạt, nhưng sẽ trở nên rõ rệt hơn theo thời gian.
Hệ tuần hoàn bàng hệ trên rốn kết nối hệ cửa với các nhánh của tĩnh mạch chủ trên, trong khi hệ tuần hoàn bàng hệ quanh rốn và hai mạng sườn kết nối hệ cửa với tĩnh mạch chủ dưới.
Trong hội chứng Budd-Chiari, hệ tuần hoàn bàng hệ nổi lên giữa bụng dọc theo đường trắng giữa từ rốn lên đến ngực; các tĩnh mạch có thể nổi to và rõ, thậm chí giống như một búi giun, cho phép nghe thấy tiếng thổi tâm thu hoặc tiếng thổi liên tục ở vùng rốn.
Nguyên nhân: Các yếu tố gây tăng áp lực tĩnh mạch cửa bao gồm:
Xơ gan
Suy tim nghiêm trọng
Tắc nghẽn tĩnh mạch chủ dưới
Cơ chế:
Áp lực tĩnh mạch cửa gia tăng khiến máu chảy ngược từ tĩnh mạch cửa vào các tĩnh mạch quanh rốn. Sự tăng áp lực và lưu lượng máu gây ra hiện tượng giãn tĩnh mạch.
Tăng áp lực tĩnh mạch cửa xảy ra khi gradient giữa áp lực tĩnh mạch cửa và tĩnh mạch chủ lớn hơn 5mmHg, hoặc khi áp lực tĩnh mạch cửa vượt quá 15mmHg.
Áp lực tĩnh mạch cửa vượt quá 15mmHg.
Phân loại: 3 nhóm hệ tuần hoàn bàng hệ:
1. Hệ tuần hoàn bàng hệ cửa - chủ (gánh chủ): tĩnh mạch nổi rõ ở phần bụng trên, từ vùng xương ức đến rốn.
Nguyên nhân: tắc nghẽn hoặc chèn ép tĩnh mạch cửa.
- Thường xuất hiện trong bệnh xơ gan, nơi các mô xơ gây chèn ép và làm cản trở tĩnh mạch gan, dẫn đến tăng áp lực tĩnh mạch cửa, khiến máu phải chuyển sang các nhánh phụ để đổ vào tĩnh mạch chủ trên hoặc chủ dưới.
- Trong tuần hoàn gánh chủ trên, các nhánh phụ thường nổi rõ ở vùng rốn và hạ sườn phải (kết nối tĩnh mạch gánh với tĩnh mạch chủ trên). Ngược lại, trong tuần hoàn gánh chủ dưới, các nhánh phụ nổi rõ dưới rốn (kết nối tĩnh mạch gánh với tĩnh mạch chủ dưới).
2. Hệ tuần hoàn bàng hệ chủ - chủ: tĩnh mạch nổi rõ ở vùng bụng dưới, từ vùng đùi đến rốn.
Nguyên nhân: tắc nghẽn hoặc chèn ép tĩnh mạch chủ dưới.
- Xảy ra khi có sự chèn ép hoặc viêm tắc tĩnh mạch chủ dưới.
- Các nhánh phụ xuất hiện ở hai bên bẹn và bụng dưới, di chuyển ngược lên trên (kết nối các nhánh từ tĩnh mạch chủ dưới lên tĩnh mạch chủ trên ở vị trí bị tắc).
3. Hệ tuần hoàn bàng hệ chủ trên
- Xảy ra trong các hội chứng chèn ép trung thất, nơi tĩnh mạch chủ trên bị đè nén, khiến máu phải quay về tim qua các nhánh phụ.
- Xuất hiện ở vùng ngực (chủ yếu bên phải), với tĩnh mạch cảnh nổi rõ.
