Hemoglobin | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
(Heterotetramer, (αβ)2) | |||||||||||||
Cấu trúc của hemoglobin ở người. Globin subunit α và β lần lượt có màu đỏ và xanh lam, còn các nhóm hem chứa sắt có màu xanh lục. Từ Bản mẫu:Proteopedia | |||||||||||||
Loại protein | Metalloprotein, chromoprotein, globulin | ||||||||||||
Chức năng | Vận chuyển oxy | ||||||||||||
Cofactor(s) | Hem (4) | ||||||||||||
|
Hemoglobin (hay còn gọi là huyết sắc tố, viết tắt Hb hoặc Hgb; công thức hóa học: C2952H4664N812O832S8Fe4) là một protein chứa sắt có mặt trong erythrocyte của hầu hết các loài động vật có xương sống (ngoại trừ họ cá Channichthyidae) và cũng có mặt trong mô của một số động vật không xương sống. Hemoglobin trong máu có nhiệm vụ vận chuyển oxy từ các cơ quan hô hấp (phổi hoặc mang) đến các mô khác của cơ thể, nơi nó giải phóng oxy để tạo điều kiện cho quá trình hô hấp hiếu khí giúp tăng cường quá trình trao đổi chất của động vật. Một người khỏe mạnh có từ 12 đến 20 gam hemoglobin trong mỗi 100 mL máu. Hemoglobin là một kim loại-protein, là một chromoprotein cũng như là một globulin.
Ở động vật có vú, hemoglobin chiếm khoảng 96% trọng lượng khô của hồng cầu (không tính nước) và khoảng 35% tổng trọng lượng (bao gồm cả nước).
Các dạng hemoglobin
Tùy thuộc vào cấu trúc của chuỗi globin, có nhiều loại hemoglobin khác nhau:
- Hemoglobin A (HbA) được hình thành từ 2 chuỗi alpha (α) và 2 chuỗi beta (β), ký hiệu là α2β2. Đây là loại hemoglobin tetramer phổ biến nhất ở con người, chiếm hơn 97% tổng lượng hemoglobin trong hồng cầu.
- Hemoglobin A2 (HbA2) là một biến thể bình thường của hemoglobin A gồm 2 chuỗi alpha và 2 chuỗi delta (δ) (α2δ2), chiếm tỷ lệ 2–3,5%.
- Hemoglobin F (hay còn gọi là hemoglobin bào thai vì nó chiếm tỷ lệ cao ở giai đoạn cuối thai kỳ và sơ sinh), được cấu thành từ 2 chuỗi alpha và 2 chuỗi gamma (γ) (α2γ2).
Một số loại hemoglobin tồn tại trong giai đoạn phôi thai và sơ sinh.
- Hemoglobin Gower I (ζ2ε2 hay HbE Gower-1) bao gồm 2 chuỗi zeta và 2 chuỗi epsilon, có tính không ổn định và dễ bị phá vỡ.
- Hemoglobin Gower II (α2ε2 hay HbE Gower-2) gồm 2 chuỗi alpha và 2 chuỗi epsilon. Hemoglobin Gower II không ổn định bằng hemoglobin Gower I, mặc dù không nghiêm trọng như vậy.
- Hemoglobin Porland I (ζ2γ2 hay HbE Portland-1) tồn tại ở mức thấp trong giai đoạn phôi thai và sơ sinh, được hình thành từ 2 chuỗi zeta và 2 chuỗi gamma.
- Hemoglobin Portland II (ζ2β2 hay HbE Portland-2) tồn tại ở mức thấp trong giai đoạn phôi thai và sơ sinh, gồm 2 chuỗi zeta và 2 chuỗi beta. Là một loại hemoglobin không ổn định, hemoglobin Portland II bị phân hủy nhanh chóng khi bị ảnh hưởng bởi stress.