Buzz
1. Hen phế quản là bệnh gì?
Hen phế quản là một bệnh viêm mạn tính trên đường hô hấp, kèm theo nhiều vấn đề như phù nề, co thắt đường thở, tăng tiết đờm gây tắc nghẽn, giảm lưu thông khí,... Bệnh nhân thường gặp khó thở, thở khò khè, nặng ngực, ho tái diễn nhiều lần, đặc biệt vào ban đêm hoặc sáng sớm nhiệt độ giảm.
Hen phế quản: Bệnh viêm đường hô hấp mạn tính nguy hiểm
Ở Việt Nam, hen phế quản là một trong những bệnh phổ biến, chiếm khoảng 5% người dân từng mắc ít nhất một lần trong đời. Nhất là trẻ em từ 12 - 13 tuổi, nhiều trường hợp phải nhập viện do bệnh nặng, có thể gây biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, cha mẹ cần chú ý đến các dấu hiệu bệnh của trẻ, đưa trẻ đi kiểm tra và điều trị kịp thời để tránh tình trạng bệnh trở nặng hơn.
2. Nguyên nhân gây ra hen phế quản
Hen phế quản có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, đặc biệt là sự kết hợp của yếu tố môi trường và cơ địa cụ thể. Các nguyên nhân cụ thể gồm:
2.1. Dị ứng
Cơn hen phế quản thường xuất hiện khi người bệnh tiếp xúc với các dị nguyên gây ra phản ứng dị ứng, mà cơ địa của họ đặc biệt nhạy cảm. Các dị nguyên phổ biến có thể là phấn hoa, lông chó mèo, thịt bò hoặc hải sản chứa chất gây dị ứng, thuốc như aspirin, bụi nhà,...
Các cơn hen phế quản thường xuất hiện khi người bệnh tiếp xúc với các dị nguyên gây ra phản ứng dị ứng, mà cơ địa của họ đặc biệt nhạy cảm.
2.2. Yếu tố kích thích
Những yếu tố trong môi trường không khí có thể kích thích đến hệ hô hấp và gây ra các cơn hen phế quản như ô nhiễm không khí, khói bụi xe, khói bụi đường, khói thuốc lá, hóa chất tẩy rửa, độ ẩm quá cao hoặc quá thấp,...
2.3. Hoạt động thể chất
Hen phế quản có thể xuất hiện sau một thời gian dài vận động nặng hoặc thức đêm, gọi là hen phế quản do nỗ lực.
2.4. Nguyên nhân khác
Ngoài những nguyên nhân thông thường, hen phế quản cũng có thể do các nguyên nhân khác như bệnh trào ngược dạ dày, di truyền, nhiễm trùng đường hô hấp nặng, các bệnh lý khác về đường hô hấp, hoặc do tác dụng phụ của thuốc như thuốc chẹn beta.
3. Các triệu chứng điển hình của hen phế quản
Triệu chứng hen phế quản có thể bắt đầu đột ngột, nặng và nguy hiểm hoặc tiến triển từ từ. Những cơn hen phế quản nguy hiểm nhất xảy ra ở người bị dị ứng nghiêm trọng, cần xử lý ngay để đảm bảo hô hấp.
Khó thở thường là biểu hiện đặc trưng của hen phế quản
Dưới đây là các triệu chứng điển hình của hen phế quản:
3.1. Khó thở
Đây là triệu chứng dễ nhận biết nhất khi bị hen phế quản, xuất hiện sớm do đường thở bị sưng phù, gây khó thở. Khi mắc phải tình trạng khó thở nặng, thiếu oxy có thể dẫn đến các biểu hiện khác như: mồ hôi, nói ít, khó nói chuyện, khó phát âm, hoặc cảm giác lo lắng hốt hoảng.
3.2. Ho
Triệu chứng ho thường đi kèm với khó thở, bệnh nhân hen phế quản thường ho nhiều hơn vào buổi tối hoặc khi gặp tình huống căng thẳng. Một số bệnh nhân chỉ có triệu chứng ho mà không có khó thở, nghẹt mũi, vì vậy có thể bị chẩn đoán nhầm là bệnh khác liên quan đến hô hấp.
3.3. Cảm giác nặng ở ngực
Cảm giác nặng ở ngực thường xuất hiện sau khi khó thở, thở khò khè, tạo ra cảm giác khó chịu. Đây không phải là dấu hiệu của bệnh tim mạch mặc dù cũng gây nặng ngực, do đó không nên xem nhẹ, điều này có thể là dấu hiệu của việc bị khó thở nặng.
3.4. Thở khò khè
Thở khò khè là khi người bệnh thở có tiếng rít ở mỗi hơi thở. Đây là biểu hiện phổ biến ở bệnh nhân hen phế quản cấp tính.
3.5. Viêm tiểu phế quản cấp
Khi bệnh hen phế quản tiến triển nặng, thường đi kèm với viêm tiểu phế quản cấp, bệnh nhân sẽ có triệu chứng như ho đờm, sốt nhẹ đến sốt cao.
Bụi bẩn cũng có thể gây hen phế quản
Triệu chứng hen phế quản thường kéo dài và tái phát nếu không được điều trị kỹ lưỡng và loại bỏ nguyên nhân. Đặc biệt là ở trẻ nhỏ, hen phế quản ảnh hưởng đến sức khỏe, cuộc sống và học tập của trẻ nhiều. Vì vậy, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám ngay khi phát hiện các dấu hiệu bất thường.
4. Làm gì để kiểm soát triệu chứng hen phế quản?
Để phòng ngừa và kiểm soát hen phế quản cũng như giảm triệu chứng, có thể thực hiện các biện pháp sau:
4.1. Tránh tiếp xúc với các chất gây hen phế quản
Cơn hen phế quản xuất hiện khi tiếp xúc với các tác nhân như: khói thuốc lá, không khí lạnh, hóa chất,... cần tránh xa những tác nhân này. Ngoài ra, cần lưu ý về việc làm việc hợp lý, tránh thức khuya, ăn uống cân đối, tập thể dục đều đặn để cải thiện sức khỏe tổng thể và hệ hô hấp đặc biệt.
4.2. Sử dụng thuốc hít
Để giảm nhanh triệu chứng khó thở do nghẹt đường thở ở bệnh nhân hen phế quản cấp, thuốc xịt hô hấp thường được sử dụng. Thuốc thường chứa Formoterol hoặc Salbutamol, có dạng bình xịt khô hoặc bình hít bột khô. Sử dụng càng sớm khi có triệu chứng càng tốt, giúp người bệnh cắt cơn hen nhanh chóng.
Sử dụng thuốc hít giúp giảm nhanh triệu chứng hen phế quản
4.3. Biện pháp hỗ trợ
Khi mắc hen phế quản, nên dừng việc làm và nghỉ ngơi trong không gian thoáng đãng, tránh tiếp xúc với khói bụi hoặc hóa chất có thể kích thích làm bệnh tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn.
Nếu đã thử các biện pháp trên nhưng triệu chứng không giảm sau 3 lần xịt thuốc hoặc bệnh tái phát nhanh chóng, cần đi khám chuyên khoa. Bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán và kê đơn thuốc điều trị hiệu quả.
