Hắt hơi
| |
Trục trặc khi nghe tập tin âm thanh này? Xem hướng dẫn.
|
Hắt hơi, hắt xì hay nhảy mũi, là sự phóng thích không khí từ phổi ra ngoài thông qua mũi và miệng, thường gây ra bởi sự kích thích niêm mạc mũi của các vật thể nhỏ bên ngoài cơ thể. Sự hắt hơi xảy ra giống như một vụ nổ và là một hành động không tự ý và không kiểm soát được.
Hắt hơi có thể gây ra bởi việc nhận thấy một mùi lạ, tiếp xúc đột ngột với ánh sáng, thay đổi đột ngột (thường là giảm) của nhiệt độ, sự đầy hơi trong dạ dày, nhiễm virus, hoặc một vài nguyên nhân hiếm khác như bắt đầu ăn kẹo cao su, sau khi tập thể dục, nhổ lông mày, hoặc sau khi quan hệ tình dục...
Chức năng của hắt hơi là để tống ra các chất nhầy có chứa các hạt lạ gây kích thích và làm sạch khoang mũi. Trong khi hắt hơi, khẩu cái mềm và lưỡi gà ép xuống trong khi mặt sau của lưỡi nâng lên để phần nào chắn lại lối thông từ phổi đến miệng, để không khí từ phổi bị đẩy qua đường mũi. Vì việc hạn chế lối thông đến miệng chỉ là một phần nên một lượng đáng kể không khí cũng bị đẩy ra qua đường này.
Hắt hơi kích hoạt một chuỗi phản ứng cơ thể, thường liên quan đến việc co cơ vùng mắt. Điều mà nhiều người cho là không thể mở mắt khi hắt hơi đã bị bác bỏ.
Sự thật
- Hắt hơi là một phản ứng không điều kiện và không thể ngừng lại khi đã bắt đầu.
- Theo nghiên cứu, tốc độ gió và hạt nước bắn ra khi hắt hơi dao động từ 25 km/h đến hơn 125 km/h.
- Hạt nước có thể bay xa từ 1,5 m đến 3 m khi hắt hơi.
- Không thể hắt hơi trong khi ngủ vì phản xạ này phụ thuộc vào hoạt động của não bộ.
- Hầu hết động vật có xương sống, trừ cá voi, đều có hành động hắt hơi, bao gồm cả chim, lưỡng cư và bò sát.
- Kỉ lục hắt hơi dài nhất do Donna Griffiths lập nên, kéo dài từ ngày 13 tháng 1 năm 1981 đến ngày 16 tháng 9 năm 1983.
Dịch tễ học
Mặc dù vô hại đối với những người khỏe mạnh, hắt hơi có thể là nguồn lây lan các bệnh truyền nhiễm qua những giọt nước rất nhỏ, thường từ 0,5 đến 5 µm, có chứa các tác nhân gây bệnh. Mỗi lần hắt hơi có thể phát tán lên đến 40.000 giọt nhỏ như vậy. Để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm, nên che miệng và mũi bằng khuỷu tay hoặc cẳng tay khi hắt hơi. Sử dụng tay trực tiếp không phải là cách hiệu quả vì vi khuẩn vẫn có thể lây lan qua các bề mặt công cộng như tiền, tay cầm cửa, nút bấm, v.v...
Để ngăn ngừa hắt hơi, bạn nên thở ra từ từ và sâu, sau đó nín thở và đếm đến mười hoặc nhẹ nhàng kẹp chặt mũi trong vài giây.
Để ngăn chặn hắt hơi, hạn chế tiếp xúc với các chất kích thích như lông vật nuôi và luôn giữ sạch đồ đạc, thay thế bộ lọc cho máy điều hòa, máy lọc khí thường xuyên.
Để giảm hắt hơi, bạn nên giảm tiếp xúc với các tác nhân gây kích thích và đảm bảo vệ sinh môi trường sống.
Để biết thêm thông tin, hãy tham khảo chú thích.
Để có thêm kiến thức, bạn có thể đọc thêm tại đây.
- Cecil Adams (1987). 'Nếu bạn nhấc mắt lên khi hắt hơi, mắt có thể nhảy ra không?'. The Straight Dope.
- Barbara Mikkelson (2001). 'Chúc bạn may mắn!' Urban Legends Reference Pages.
- Tom Wilson, M.D. (1997) 'Tại sao chúng ta hắt hơi khi nhìn vào mặt trời?' MadSci Network.
Liên kết ngoài
- Nguyên nhân của những tập quán và điều kiện tâm linh phổ biến - T. Sharper Knowlson (1910), một cuốn sách liệt kê nhiều tập quán và lề thói vẫn phổ biến ngày nay.
- Lời khuyên về cảm lạnh và cảm cúm Lưu trữ 2010-01-05 tại Wayback Machine (NHS Direct)