'Hiện tượng sét đỏ': Sự kiện đặc biệt nhưng cũng là mối lo ngại của phi hành gia

Gần đây, một hiện tượng kỳ lạ đã xuất hiện trên bầu trời của dãy Himalaya và đã được ghi lại. Mặc dù nhiều người ngưỡng mộ vẻ đẹp tuyệt vời của cảnh tượng này, nhưng các phi hành gia lại có phản ứng trái chiều.

Vào tháng 5 năm 2022, trên bầu trời phía trên dãy Himalaya đột ngột xuất hiện một hiện tượng kỳ lạ. Đó là những tia sét màu đỏ chưa từng được ghi nhận trước đó. Nhiều người đã ghi lại hình ảnh và video về hiện tượng này và chia sẻ trên mạng. Theo hình ảnh và video, các tia sét có hình dạng giống như sứa khổng lồ màu đỏ với nhiều tia sáng lờ lửng trên bầu trời.

Khoảng một tháng sau khi những tia sét đỏ xuất hiện trên dãy Himalaya, cảnh tượng tương tự cũng xảy ra tại Quế Lâm, Quảng Tây, Trung Quốc. Một nhiếp ảnh gia chụp cảnh đẹp ở Quế Lâm vào ban đêm đã ghi lại được khoảnh khắc này. Hiện tượng lạ đã gây nên sự lo ngại và nghi ngờ, có người cho rằng đây có thể là dấu hiệu báo trước của vũ trụ. Liệu sét màu đỏ là gì và liệu nó có gây ra mối lo ngại như một số người tin không?

'Hiện tượng sét đỏ' trên bầu trời

Tuy nhiên, cho đến năm 1989 mới có hình ảnh chân thực về sét màu đỏ được ghi lại bởi nhóm chuyên gia từ Đại học Minnesota qua camera nhạy sáng. Kể từ đó, sét màu đỏ trở thành đề tài nghiên cứu hấp dẫn của nhiều chuyên gia.

Thực Tế Về 'Yêu Tinh Đỏ'

Các nhà khoa học đã xác định sét màu đỏ thuộc nhóm sét dị hình. Nó cùng nhóm với sét đen, sét xanh, sét bóng, sét hòn... là những hiện tượng kỳ lạ và hiếm gặp của thiên nhiên. Sét dị hình màu đỏ còn được gọi là Red Sprite (Yêu Tinh Đỏ). Theo Cơ quan Vũ trụ châu Âu, sét dị hình màu đỏ là hiện tượng phóng điện cực nhanh xảy ra ở vùng phía trên của tầng khí quyển có độ cao khoảng 60-80 km. Nó thường xuất hiện dưới dạng những sợi phân nhánh màu đỏ, phía trên khu vực có cơn giông đang hoạt động mạnh. Tia điện phóng vào khí quyển có thể dài tới 90 km, vùng sáng nhất nằm ở độ cao từ 65-75 km.

Sét dị hình màu đỏ xuất hiện do nitơ lơ lửng ở độ cao lớn trong tầng khí quyển Trái Đất. Khí này bị kích thích bởi dòng điện và phát ra ánh sáng đỏ. Bản chất của sét dị hình màu đỏ là giải phóng các tia plasma lạnh, rất giống với quá trình phóng điện trong các ống huỳnh quang. Các tia sét thường có màu đỏ, nhưng chúng rất khó quan sát bằng mắt thường và chỉ có thể thấy màu sắc thực dưới ống kính của những chiếc máy ảnh, máy quay nhạy sáng.

Tương tự như sét thông thường, sét dị hình màu đỏ chỉ tồn tại trên bầu trời trong chưa đầy một giây. Do tốc độ và vị trí hình thành, sét dị hình rất khó quan sát từ mặt đất. Các phi hành gia từ Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) là những người có khả năng quan sát sét dị hình màu đỏ nhất.

Một số trường hợp sét dị hình màu đỏ có hình dạng giống như con sứa, trong khi những trường hợp khác thì có dạng cột sáng đỏ hướng xuống mặt đất. Trong đó, sét dị hình màu đỏ dạng con sứa thường có kích thước lớn nhất, có thể kéo dài tới 50 km và cao 50 km hoặc hơn. Một số loại sét dị hình màu đỏ có thể được quan sát từ khoảng cách hơn 500 km. Khả năng xuất hiện của sét dị hình màu đỏ càng cao khi có cơn giông mạnh và tạo ra nhiều điện.

Thời điểm mà sét dị hình màu đỏ trở nên đặc biệt là khi Mặt Trời đang ở giai đoạn cực tiểu, thời kỳ Mặt Trời hoạt động ít nhất trong chu kỳ 11 năm của nó. Lúc này, từ trường của Mặt Trời trở nên yếu hơn, tạo điều kiện cho tia vũ trụ từ không gian sâu dễ dàng xâm nhập vào hệ Mặt Trời mà không gặp phải ảnh hưởng lớn. Theo một số nghiên cứu, tia vũ trụ có thể góp phần kích thích sự hình thành của sét dị hình bằng cách tạo ra các đường dẫn dẫn điện trong khí quyển.

Mặc dù sét dị hình màu đỏ là một cảnh tượng đầy ấn tượng mà nhiều người mong muốn được nhìn thấy trong đời, nhưng đối với các phi hành gia, đó lại là một nỗi ám ảnh. Trong lịch sử của ngành hàng không vũ trụ, sét dị hình màu đỏ đã gây ra nhiều vụ tai nạn khi các phương tiện bay cao hơn các đám mây giông. Trong số đó, vụ tai nạn của một khinh khí cầu tầng bình lưu của NASA vào ngày 6/6/1989 là một trong những vụ tai nạn nghiêm trọng nhất. Sau khi vượt qua một cơn bão ở Texas, khi đạt đến độ cao 37 km, khinh khí cầu này đột nhiên mất kiểm soát nghiêm trọng. Cho đến năm 1993, các chuyên gia của NASA mới kết luận rằng khinh khí cầu đã bị sét dị hình màu đỏ đánh trúng.

Các phi công thường gặp phải sét dị hình màu đỏ khi bay qua các cơn giông. Tuy nhiên, việc nghiên cứu chúng lại rất khó khăn vì thường diễn ra trên không vài trên mặt đất.

*Bài viết được tổng hợp từ ESA, Cnet, National Geographic, Mirror…