Chia sẻ chuyên môn từ Bác sĩ Bùi Đức Hoàn - Khoa Sản phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Mytour Nha Trang.

Ngày nay, để tránh những cảm giác đau đớn khi trải qua quá trình chuyển dạ, nhiều bà mẹ hiện đại đã chọn phương pháp sinh mổ. Vì phải thực hiện phẫu thuật để đưa em bé ra đời, quá trình phục hồi của phụ nữ sau sinh mổ sẽ mất nhiều thời gian hơn so với việc sinh thường và mức độ đau đớn cũng tăng lên. Vì vậy, việc giảm đau và chăm sóc sau sinh mổ luôn là một vấn đề được chú trọng đặc biệt của các bà mẹ mới.

Khác với quá trình sinh thường, khi lựa chọn phương pháp sinh mổ, các bà mẹ cần lưu ý nhiều hơn để bảo vệ sức khỏe của mình. Dù có sự hỗ trợ từ thuốc gây mê, gây tê, sản phụ vẫn có thể phải đối mặt với cảm giác đau khi thuốc hết tác dụng, tùy thuộc vào cơ địa cá nhân về thời gian hồi phục.

Hiện có nhiều cách giảm đau sau sinh mổ, không nhất thiết phải sử dụng thuốc giảm đau. Sản phụ có thể thực hiện một số biện pháp như sau:

1.1 Quản lý thời gian nghỉ ngơi thông minh

Quá trình sinh nở đặt ra nhiều thách thức cho sức khỏe của sản phụ. Trong 24 giờ đầu sau sinh, nghỉ ngơi và thư giãn là quan trọng, tránh vận động để không làm ảnh hưởng đến cơ bụng. Để giảm đau sau sinh mổ, hạn chế gồng cứng cơ bụng và thực hiện hơi thở sâu. Nếu có buồn nôn, đi tiểu ngay để giảm áp lực lên bàng quang.

1.2 Ăn uống cẩn thận

Sau sinh mổ, hệ tiêu hóa bị ảnh hưởng, nên tránh ăn ngay để không làm ứ lại khí và gây đầy hơi, táo bón. Ăn nhẹ, dễ tiêu hóa như cháo loãng, canh súp trong khoảng 6 giờ đầu. Sau 48 giờ, khi hệ tiêu hóa bắt đầu hoạt động, có thể chuyển sang thức ăn nhẹ nhàng hơn như cơm.

1.3 Tập luyện nhẹ nhàng sớm

Một cách giảm đau sau sinh mổ là tập luyện nhẹ nhàng, như tập ngồi, tập đi, hoặc đơn giản là buông chân xuống giường để cải thiện sự lưu thông máu và giảm đau hiệu quả.

1.4 Sử dụng thuốc giảm đau

Nếu cảm thấy đau quá mức, sản phụ có thể thảo luận với bác sĩ về việc sử dụng thuốc giảm đau sau sinh mổ. Có nhiều lựa chọn thuốc dựa trên tình trạng sức khỏe cụ thể, không ảnh hưởng đến sữa cho em bé. Phương pháp gây tê ngoại màng cứng cũng là một giải pháp giảm đau hiệu quả, không tác động tiêu cực đến tâm sinh lý.

Chăm sóc phụ nữ sau khi sinh mổ cần tuân thủ theo phương pháp khoa học để nhanh chóng phục hồi sức khỏe và tránh biến chứng trong giai đoạn hậu phẫu.

2.1 Duy trì vệ sinh vết mổ

Trong tuần đầu tiên sau sinh, khi vết mổ chưa lành hoàn toàn, việc vệ sinh hàng ngày là cực kỳ quan trọng. Nếu sản phụ cảm thấy đau, có thể sử dụng thuốc giảm đau và thuốc co tử cung để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và tránh nhiễm trùng.

Khi bước vào tuần thứ hai và vết mổ đã khô, bác sĩ sẽ thực hiện cắt chỉ (đối với chỉ tự tiêu thì không cần cắt). Thường sau 5 ngày đối với mổ lần đầu và sau 8 ngày đối với lần mổ thứ hai trở đi. Trong thời kỳ này, hạn chế ngâm cơ thể trong bồn tắm để tránh làm ẩm vết mổ. Mỗi ngày, lau sạch vết mổ bằng bông sạch, sau đó băng kín để giữ vết mổ khô ráo. Tuyệt đối không sử dụng các loại thuốc kháng sinh, tỏi, lá trầu trên vết mổ.

2.2 Dinh dưỡng hợp lý

Bác sĩ khuyến nghị phụ nữ sau sinh mổ không nên ăn trong vòng 6 giờ sau mổ, vì lúc này, đường ruột hoạt động yếu và dễ gây đau bụng, khó tiêu hóa. Sau khi đã đánh hơi được, phụ nữ có thể ăn cháo loãng, súp, thực phẩm mềm. Những ngày tiếp theo, có thể chuyển sang chế độ ăn uống bình thường, tăng cường chất đạm, canxi, vitamin A, B, C, K và các khoáng chất như kẽm, sắt, đồng. Hạn chế thực phẩm có thể gây dị ứng hoặc tiêu chảy như hải sản, thịt gà, rau muống...

2.3. Cho con bú

Sau khi sinh, mẹ hãy cố gắng cho con bú sớm vì sữa non cung cấp chất dinh dưỡng và kháng thể quan trọng cho sự phát triển của trẻ sơ sinh. Ngay cả khi lo ngại về tác động của thuốc tê đến sữa, mẹ có thể cho con bú sau 1 giờ đầu sau sinh mổ, hoặc sau 6 tiếng nếu sử dụng gây mê toàn thân. Việc này giúp củng cố tình mẫu tử, tăng cường miễn dịch và hỗ trợ phục hồi tử cung, giảm rủi ro băng huyết.

2.4. Chăm sóc vệ sinh

Sau sinh mổ, phụ nữ vẫn có thể rửa mặt, đánh răng, súc miệng mỗi ngày. Chọn bàn chải mềm và nước ấm. Hàng ngày, lau sạch cơ thể bằng nước ấm và khô ráo. Sau 10 ngày, có thể tắm như bình thường, nhưng tránh tắm trong phòng khép kín, tắm nhanh và không làm ẩm vết mổ.

Trong giai đoạn hậu phẫu, sản phụ cần chú ý đến một số dấu hiệu như:

• Sốt: Có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng vết mổ hoặc do thiếu nước, mặc quá ấm hay cương vú sữa.
• Sản dịch: Dù sinh thường hay sinh mổ, sản dịch vẫn được đẩy ra qua âm đạo, là dấu hiệu tử cung đang hồi phục. Trong vài ngày đầu, sản dịch màu đỏ tươi và giảm dần, chuyển sang màu hồng, nâu khi nội mạc tử cung co lại. Từ ngày thứ 10 trở đi, sản dịch trở nên màu vàng, không màu. Sản phụ cần lưu ý màu và lượng sản dịch để đảm bảo sức khỏe. Nếu sản dịch có mùi kháng hay màu đỏ tươi kéo dài, cần liên hệ với bác sĩ ngay vì có thể là dấu hiệu nhiễm trùng hoặc băng huyết nguy hiểm.
• Vết mổ sưng đỏ hoặc tiết dịch: Nếu vết mổ không lành và có biểu hiện sưng đỏ, tiết dịch, hãy thông báo với bác sĩ vì có thể là dấu hiệu nhiễm trùng vết mổ.

Giảm đau sau mổ được thực hiện thông qua gây tê tủy sống và sử dụng thuốc. Đau giảm rõ rệt từ ngày thứ 5 và sau ngày thứ 7, sản phụ sẽ hồi phục nhanh chóng. Khám sức khỏe sau mổ nên bắt đầu từ tuần thứ 3, đặc biệt là nếu còn đau sau 7 ngày mổ, cần thăm bác sĩ ngay.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Mytour áp dụng đẻ không đau với đội ngũ bác sĩ gây mê chuyên nghiệp. Sản phụ mổ sẽ được gây tê thần kinh bằng máy siêu âm, giúp giảm đau mà không ảnh hưởng đến tâm lý. Kết quả gần đây chỉ ra rằng, toàn bộ sản phụ sinh mổ không cần sử dụng morphine, và đau khi vận động và sinh hoạt giảm đáng kể.