Buzz
Bạn đã từng nghe về hiệu ứng Dunning-Kruger chưa? Điều này thực chất là một hiện tượng tâm lý về sự tự đánh giá cao và được xác định là một dạng sai lầm trong nhận thức. Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường gặp phải nhiều người có sự đánh giá không đúng về khả năng của mình mà họ không nhận ra. Để hiểu rõ hơn về hiện tượng này, mời bạn đọc tiếp bài viết dưới đây.
Hiệu ứng Dunning-Kruger là một loại thiên kiến nhận thức khiến cho một người đánh giá trí tuệ và khả năng của họ trong một lĩnh vực nào đó cao hơn so với thực tế. Nói cách khác, đây là hiện tượng ảo tưởng tự cao, khi họ đánh giá kỹ năng của mình cao hơn so với thực tế.
Định nghĩa này được tạo ra vào năm 1999 dựa trên nghiên cứu của các nhà tâm lý học David Dunning và Justin Kruger. Họ đã tiến hành bài kiểm tra về khả năng ngôn ngữ, logic và khiếu hài hước của những người tham gia. Kết quả cho thấy những người có điểm số thấp nhất trong bài kiểm tra lại đánh giá cao khả năng của mình.
Lý giải cho hiện tượng này là do họ chưa đủ thành thạo hoặc hiểu biết trong lĩnh vực đó. Vì vậy, họ không thể đưa ra đánh giá chính xác về bản thân, hoặc do thiếu một hệ quy chiếu khách quan và đáng tin cậy để đánh giá chất lượng công việc hoặc học tập của mình.
Trong nghiên cứu của họ, Dunning và Kruger đã quan sát thấy rằng một người có năng lực kém thường có các đặc điểm sau:
- Đánh giá quá mức cao về kỹ năng và năng lực của bản thân
- Không nhận ra những điểm yếu của bản thân
- Không nhận ra được khả năng thực sự của người khác
- Tuy nhiên, họ có thể nhận ra sự thiếu sót của mình nếu được hướng dẫn để cải thiện
Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường gặp rất nhiều biểu hiện của hiệu ứng Dunning-Kruger như:
- Thường thể hiện sự tự tin vượt quá về một chủ đề nào đó mà không có kiến thức hoặc kinh nghiệm về chủ đề đó.
- Những người ngoại đạo, dựa vào tin đồn để đánh giá và bàn tán về cuộc sống hoặc quyết định của những người lãnh đạo, hoặc người nào đó…
- Chỉ có kiến thức nông cạn nhưng lại tự tin đầu tư một số tiền lớn vào đầu tư tiền ảo,…
- Chưa chắc đã hiểu rõ về một chủ đề nhưng lại không ngần ngại phê bình khả năng của người khác.
Các Biểu hiện của hiệu ứng Dunning-Kruger
Để hiểu rõ hơn về hiệu ứng Dunning-Kruger, bạn có thể theo dõi sự thay đổi của hiệu ứng này qua 5 giai đoạn như sau:
Khi bạn chưa có kinh nghiệm gì về một lĩnh vực cụ thể, bạn cảm thấy mình yếu kém và có nhiều thiếu sót so với người khác. Tính tự tin của bạn ở giai đoạn này là rất thấp, điều này thúc đẩy bạn tìm hiểu thêm về những điều chưa biết.
Giai đoạn 1 – Không Biết Gì
Giai đoạn 2 là khi bạn bắt đầu có kiến thức cơ bản, sự tự tin của bạn cũng tăng lên. Khi bạn có nhiều kiến thức hơn, sự tự tin của bạn càng tăng lên cho đến khi bạn đạt đến 'đỉnh cao của sự ngớ ngẩn'.
Giai đoạn 2 – Đỉnh Cao của Sự Ngớ Ngẩn
Sau đó, trong quá trình nghiên cứu và học hỏi, bạn nhận ra rằng khả năng thực sự của bản thân không cao như bạn đã nghĩ. Đây là lúc bạn mất tự tin và rơi vào sự thất vọng và buồn bã.
Giai đoạn 3 – Thung Lũng Tuyệt Vọng
Tuy nhiên, bạn không từ bỏ trong thất vọng mà sẽ tiếp tục học hỏi và tiếp thu kiến thức, điều này sẽ dần tăng lên. Lúc này, bạn không còn tự phụ như trước mà mong muốn được phát triển thực sự và toàn diện hơn.
Bước tiến số 4 – Đồi Enlightenment (Sườn của sự sáng suốt)
Bạn có thể hiểu rõ hơn về cốt lõi của lĩnh vực mà bạn đang theo đuổi và trở thành một chuyên gia một khi bạn đã có sự am hiểu tối ưu. Khi đó, sự tự tin của bạn sẽ đạt đến mức bền vững.
