Hiểu về vấn đề vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh

1. Hiểu về vấn đề vàng da ở trẻ sơ sinh

Vàng da hoặc được biết đến với tên gọi là hoàng đản, là tình trạng nhiễm sắc tố vàng ở da, niêm mạc mắt, thường gặp ở trẻ sơ sinh. Bệnh có hai loại chính: vàng da sinh lý và vàng da bệnh lý. Trong đó, vàng da bệnh lý có thể gây ra nhiều vấn đề nguy hiểm đối với trẻ sơ sinh. Vì vậy, phát hiện và điều trị kịp thời là rất quan trọng.

Vàng da là hiện tượng da, niêm mạc mắt bị nhiễm sắc tố vàng, thường xảy ra ở trẻ sơ sinh

Phân biệt giữa vàng da sinh lý và vàng da bệnh lý

Nếu không nhận biết sớm và điều trị kịp thời, vàng da bệnh lý có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm ở trẻ. Dưới đây là cách phân biệt giữa vàng da sinh lý và vàng da bệnh lý:

- Vàng da sinh lý:

Hiện tượng này xuất hiện ở trẻ từ 1 - 2 ngày sau khi sinh. Khi lượng Bilirubin tích tụ quá mức, sẽ dẫn đến hiện tượng vàng da ở vùng mặt, cổ, ngực và vùng bụng trên. Đồng thời, trẻ vẫn đi phân màu vàng và tiểu ra nước tiểu màu vàng. Lúc này, nồng độ Bilirubin trong máu của trẻ sinh đủ tháng thường không quá 12 mg% và không vượt quá 15mg% ở trẻ sinh thiếu tháng.

Vàng da chỉ xuất hiện ở mức độ nhẹ và không gây nguy hiểm cho trẻ. Khi gan của trẻ phát triển hơn, lượng Bilirubin trong máu sẽ được loại bỏ khỏi cơ thể. Vì vậy, vàng da ở trẻ sẽ tự khỏi sau 1 - 2 tuần.

- Vàng da bệnh lý:

Vàng da xuất hiện sớm ở trẻ trong vòng 24 giờ sau sinh, là biểu hiện của nhiều bệnh lý. Trẻ sơ sinh bị vàng da bệnh lý có thể do: bệnh gan mật bẩm sinh, bệnh tan máu (do nhiễm trùng, hồng cầu hình liềm, thiếu men G6PD), xuất huyết dưới da, bất đồng nhóm máu giữa mẹ và con,…

Khi lượng Bilirubin trong máu tăng lên quá mức, toàn thân trẻ sẽ trở nên màu vàng. Da ở lòng bàn tay, bàn chân và kết mạc mắt đều có thể có màu vàng chanh hoặc vàng sậm.

Vàng da do bệnh lý có thể gây nhiều vấn đề nguy hiểm cho trẻ

Ngoài ra, trẻ còn có thể biểu hiện một số dấu hiệu không bình thường như: từ chối bú, ngủ li bì, sốt, co giật,… Nếu không phát hiện và điều trị vàng da do bệnh lý kịp thời, Bilirubin có thể vô tình xâm nhập vào não. Lúc này, trẻ có thể phải đối mặt với những biến chứng nguy hiểm như: nhiễm độc thần kinh gây tàn phế não suốt đời hoặc dẫn đến tử vong. 

2. Thông tin về hiện tượng trẻ mắc vàng da sinh lý

Sự tăng cao hàm lượng Bilirubin trong máu là nguyên nhân dẫn đến việc trẻ mắc vàng da sinh lý.  Bilirubin là một loại chất màu mật, được hình thành từ việc phá hủy các hồng cầu trong cơ thể thai nhi, để thay thế cho các hồng cầu đã già. Khi mới sinh, chức năng gan của trẻ chưa hoàn thiện nên không thể loại bỏ Bilirubin khỏi cơ thể. Khi trẻ đạt khoảng 1 - 2 tuần tuổi, chức năng gan đã phát triển hơn nên có khả năng loại bỏ chất này ra khỏi cơ thể. Hiện tượng vàng da sẽ tự biến mất và không gây ra các dấu hiệu không bình thường đối với trẻ.

Nguyên nhân của việc trẻ mắc vàng da sinh lý là do hàm lượng Bilirubin trong máu tăng cao

3. Phương pháp điều trị cho trẻ mắc vàng da sinh lý

Bố mẹ không cần lo lắng quá khi được thông báo rằng trẻ mắc vàng da sinh lý. Vì hiện tượng này sẽ tự giải quyết và không gây ra các vấn đề nguy hiểm. Do đó, các phụ huynh có thể áp dụng một số biện pháp dưới đây để giúp trẻ khỏi vàng da nhanh chóng:

- Vào mỗi buổi sáng sớm, mẹ nên đặt bé ra nắng gần các khu vực có ánh sáng mặt trời như cửa sổ. Điều này không chỉ giúp bé thoát khỏi tình trạng vàng da mà còn giúp cơ thể tổng hợp vitamin D, thúc đẩy sự phát triển của xương.

- Mẹ nên cho bé bú thường xuyên để giúp loại bỏ Bilirubin qua đường tiêu hóa.

- Đảm bảo vệ sinh sạch sẽ và giữ ấm cho cơ thể của bé.

- Theo dõi tình trạng của bé trong khoảng thời gian từ 7 đến 10 ngày. Đồng thời, quan sát xem có bất kỳ dấu hiệu gì lạ lùng nào xuất hiện khi bé bị vàng da không.

- Nếu phát hiện bé có bất kỳ triệu chứng gì không bình thường, mẹ nên đưa bé đến cơ sở y tế để được kiểm tra và điều trị ngay lập tức, tránh những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Mẹ nên thực hiện vệ sinh cho bé mỗi ngày

4. Biện pháp phòng tránh vàng da bệnh lý cho trẻ sơ sinh

Trẻ bị vàng da bệnh lý có thể gặp phải nhiều biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, bố mẹ nên tập trung vào việc ngăn ngừa tình trạng này ở trẻ. Dưới đây là một số biện pháp phòng tránh vàng da bệnh lý mà bố mẹ có thể tham khảo:

- Thực hiện các cuộc kiểm tra thai định kỳ để có thể phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh lý phát sinh trong thời kỳ thai nghén.

- Các bà bầu cần chú ý đến sức khỏe của mình, để phòng ngừa nguy cơ sinh non, thai nặng hoặc nhẹ, nhiễm trùng hoặc các bệnh có thể lây từ mẹ sang con.

- Khi mang thai, nên đưa thai phụ đến cơ sở y tế để được kiểm tra và theo dõi trước khi sinh.

- Sau khi sinh, mẹ cần cho bé bú đầy đủ và giữ ấm để bé không bị hạ nhiệt độ cơ thể, giảm huyết áp.

- Khi bé bị vàng da, bố mẹ nên đưa bé đến gặp bác sĩ để chẩn đoán nguyên nhân gây ra vàng da là do tự nhiên hay bệnh lý. Nếu bé mắc vàng da bệnh lý, bác sĩ sẽ đề xuất phương pháp điều trị ngay lập tức, tránh các biến chứng nguy hiểm.

Thực hiện kiểm tra thai định kỳ sẽ giúp mẹ phát hiện và điều trị ngay lập tức các bệnh có thể mắc trong quá trình mang thai

Vàng da do sự thay đổi sinh lý sẽ tự khỏi sau 1 - 2 tuần và không gây nguy hiểm cho bé sơ sinh. Để giúp bé nhanh chóng vượt qua tình trạng vàng da, bố mẹ có thể thực hiện một số biện pháp như đã được chia sẻ. Đồng thời, việc phòng tránh vàng da bệnh lý sẽ giúp bé tránh được những biến chứng nguy hiểm. Do đó, trong quá trình mang thai, mẹ nên thực hiện kiểm tra thai định kỳ để phát hiện và điều trị các bệnh có thể mắc phải.