Nước trong hồ Karachay chứa lượng phóng xạ mạnh đến mức chỉ cần một giờ nắng chói trên bờ cũng đủ để gây tử vong cho người trưởng thành.
Hồ Karachay là hồ ô nhiễm phóng xạ mạnh nhất trên thế giới. Một giờ tiếp xúc với ánh nắng trên bờ có thể gây tử vong, với mức độ ô nhiễm đáng kinh ngạc.
Hồ Karachay, nằm ở phía nam dãy núi Ural, là nơi chứa nhiều phóng xạ đến mức kinh hoàng. Tên gọi 'Karachay' có ý nghĩa 'nước đen', thể hiện mức độ ô nhiễm kinh khủng của hồ.
Sự ô nhiễm nặng nề của hồ Karachay bắt đầu từ những năm 1950, khi được sử dụng làm bãi chứa chất thải phóng xạ. Khu vực gần hồ là khu phức hợp hạt nhân Mayak, một trong những cơ sở hạt nhân lớn nhất thế giới.
Hồ Karachay trong những năm 1950. (Ảnh: RT)
Khu phức hợp Mayak được xây dựng vội vàng, dẫn đến việc xử lý chất thải hạt nhân không đảm bảo. Hệ thống làm mát chu trình mở đã làm cho nước được sử dụng để làm mát các lò phản ứng hàng ngày đều bị ô nhiễm.
Trong khu vực của khu phức hợp Mayak, hồ Kyzyltash là hồ tự nhiên lớn nhất có thể cung cấp nước làm mát cho các lò phản ứng, khiến nó dễ bị ảnh hưởng bởi hệ thống làm mát chu trình mở. Ngược lại, hồ Karachay quá nhỏ để cung cấp đủ nước cho mục đích này.
Vào năm 1951, chính quyền đã không còn lựa chọn nào khác ngoài việc sử dụng hồ Karachay để làm hồ chứa chất thải phóng xạ để ngăn chất thải này ra sông Techa.
Hồ Karachay sau đó đã trở thành nơi xả thải để thuận tiện cho việc xử lý một lượng lớn chất thải phóng xạ được lưu trữ trong các thùng chứa dưới lòng đất. Vì chúng quá nóng để lưu trữ trong các thùng chứa, kế hoạch ban đầu là sử dụng hồ để lưu trữ chúng cho đến khi đủ mát để đưa trở lại các bể chứa bê tông dưới lòng đất.
Theo báo cáo của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, khoảng 500 triệu Curies hạt nhân phóng xạ beta đã được đổ vào hồ Karachay vào những năm 1950. Nước phóng xạ không chỉ ảnh hưởng đến thành phần trong hồ mà còn thấm vào mạch nước ngầm và di chuyển xa ngoài hồ.
Từ những năm 1960, hồ Karachay bắt đầu khô cạn và thu hẹp kích thước. Diện tích giảm từ 0,5 km2 vào năm 1951 xuống còn 0,15 km2 vào cuối năm 1993. Mức độ ô nhiễm rõ ràng hơn vào mùa hè năm 1967 khi hạn hán tấn công hồ, khiến nhiều ngôi làng địa phương bị nhiễm phóng xạ.
Vào những năm 1990, mức độ phóng xạ lên tới 600 roentgen vẫn được ghi nhận tại mép hồ Karachay, khiến bất kỳ ai ở đó quá lâu đều có nguy cơ thiệt mạng trong vòng chưa đến một giờ. Hồ Karachay được xem là nơi ngoài trời ô nhiễm nhất trên Trái Đất theo mức độ phóng xạ.
Từ năm 1978 đến 1986, hồ Karachay đã được lấp kín bằng hàng nghìn khối bê tông rỗng để ngăn chất phóng xạ rò rỉ ra ngoài. Các dự án tiếp theo đã giảm thiểu mức độ ô nhiễm phóng xạ của hồ Karachay và đã đạt được một số thành công trong những năm gần đây.
Đến tháng 12 năm 2016, Tổ chức Kỹ thuật Hạt nhân Quốc tế thông báo rằng hồ Karachay đã được lấp đầy bằng đất, đá và khối bê tông. Một tuyên bố trên trang web của Mayak cho biết việc giám sát trong 10 tháng đầu tiên sau khi lấp đầy hồ cho thấy 'sự lắng đọng hạt nhân phóng xạ trên bề mặt đã giảm đáng kể', và mực nước ngầm 'đạt tiêu chuẩn và không cần phải lo ngại', biến nơi này từ một hồ tự nhiên thành 'một nơi lưu trữ vĩnh viễn chất thải phóng xạ khô gần bề mặt Trái Đất'.
Tuy vậy, hậu quả của bức xạ từ hồ Karachay vẫn sẽ kéo dài. Theo báo cáo của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế: 'Ngay cả khi hồ Karachay biến mất vĩnh viễn khỏi Trái đất, các vấn đề liên quan đến nó vẫn sẽ tiếp tục tồn tại.'
Tham khảo Wikipedia/IFL Science