Buzz
| Hồ ly tinh | |||
| Tên tiếng Trung | |||
|---|---|---|---|
| Tiếng Trung | 狐狸精 | ||
| |||
| Tên tiếng Trung thay thế | |||
| |||
| Tên tiếng Việt | |||
| Chữ Quốc ngữ | hồ ly tinh | ||
| Chữ Hán | 狐狸精 | ||
| Tên tiếng Nhật | |||
| Kanji | 妖狐 | ||
| Hiragana | ようこ | ||
Hồ yêu tinh (chữ Hán: 狐狸精), thường được biết đến là Hồ tiên (狐仙), Hồ cáo (狐狸), Hồ tinh (狐精), Yêu hồ (狐妖) hay Yêu hồ (妖狐) là những tên gọi để chỉ những con cáo biến thành yêu tinh trong các truyền thuyết và huyền thoại dân gian, chủ yếu xuất hiện ở các nước Đông Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên và Đông Nam Á như Việt Nam.
Theo quan điểm của một số người Trung Quốc, trong các loài động vật thì cáo là loài có thể nói và thông minh nhất sau con người. Hình tượng hồ yêu tinh trong truyền thuyết thường được miêu tả thông qua việc tu luyện hoặc được cao nhân chỉ dạy để hấp thụ tinh hoa của trời đất và trở thành yêu tinh. Điểm đặc biệt nhất của hồ yêu tinh là khả năng biến hóa thành hình người và thường là các cô gái xinh đẹp.
Tùy theo từng vùng miền, hình ảnh hồ yêu tinh có thể mang tính thiện và ác khác nhau. Ở Hồng Kông, Nhật Bản và các khu vực Giang Triết, hồ yêu tinh thường được gọi với tên 'Hồ tiên' và được coi là một linh vật linh thiêng, người ta tin rằng 'Hồ tiên' có thể mang lại may mắn và thịnh vượng cho họ. Cách cúng dường hồ tiên thường là trứng gà, trong khi ở Nhật Bản là đậu hủ.
Lịch sử và tài liệu
Sách Sơn hải kinh, một loại từ điển địa lý từ thời Tiên Tần, có những ghi chép sớm về hồ yêu tinh. Trong Sách Sơn Hải Kinh, tác giả nhắc đến hồ yêu tinh đôi khi là biểu tượng của điềm lành; nơi nào có hồ yêu tinh, đó là nơi hòa bình; tuy nhiên, cũng có những câu chuyện cho thấy hồ yêu tinh là những sinh vật tàn ác và xấu xa.
Vào đầu thời nhà Đường, hồ yêu tinh được xem là một dạng vật linh thiêng. Sách Triều dã thiêm tái (朝野佥载) ghi nhận về phong tục thờ cúng hồ yêu tinh của dân chúng. Đương thời có câu tục ngữ rằng: 'Không có hồ yêu tinh, thì không có làng xóm', thể hiện tính thần thánh của hồ yêu tinh trong văn hóa cổ Trung Quốc. Trong dân gian Trung Quốc cũng có truyền thuyết về Năm đại tiên (五大仙), kể về năm vị 'tiên' là động vật có khí tiên, mang đến tài lộc cho người thờ cúng, và hồ yêu tinh thường được xếp hàng đầu.
Từ thời nhà Tống, cùng với sự phổ biến và phê phán về hình tượng Đát Kỷ, hồ yêu tinh trở thành một loại yêu quái mang tính độc ác và cực đoan.
Truyền thuyết
Theo truyền thuyết dân gian phổ biến nhất, hồ yêu tinh là loài cáo có khả năng tu hành luyện đạo. Chúng tu luyện một trăm năm sẽ mọc ba cái đuôi và được gọi là Yêu Hồ (Tam Vĩ Yêu Hồ); tu luyện đến 1000 năm thì trở thành loài Lục vĩ ma hồ (Cáo ma 6 đuôi), và cứ tiếp tục như vậy, đến khi đạt đến cảnh giới là 9 đuôi Cửu vĩ thiên hồ thì chúng có thể hóa thành người. Mỗi chiếc đuôi là một mạng sống của chúng. Để giết chết một con hồ yêu tinh, phải chặt hết đuôi của nó trước.
Hồ ly khi biến hình thành người thường rất xinh đẹp và thông minh, có sức quyến rũ kỳ lạ. Chúng thường dùng sức hút đó để lừa gạt đàn ông và sau đó hút hồn hoặc máu của họ cho đến khi chết, thậm chí ăn thịt. Lông của hồ ly khác hoàn toàn so với loài cáo thông thường và thay đổi màu sắc theo năm tháng tu luyện, có lúc có màu đỏ như máu. Hồ ly thích sống trong hang động lạnh và thường biến hình mỗi khi ra ngoài, chỉ trở về hình dạng thật khi chết. Ngoài việc quyến rũ đàn ông, chúng cũng có thể biến thành nam nhân để quyến rũ nữ giới, như được ghi nhận trong sách Thái Bình Nghiễm Ký của thời Tống và truyện Kế Chân của Kế Chân vợ ghi rõ về một số trường hợp như vậy.
Một trong những hình tượng nổi tiếng nhất về hồ ly biến hình thành người là Đát Kỷ, được biết đến qua tiểu thuyết thần thoại Phong Thần Diễn Nghĩa thời Minh. Đát Kỷ là con gái của một quan nhân hiền lành, với vẻ đẹp tuyệt mỹ đã trở thành vợ của Trụ Vương. Một hồ ly tinh xấu xa đã nhập vào cơ thể của Đát Kỷ nhằm trả thù Trụ Vương, khiến gia tộc Đường tan rã.
