Buzz
| Cúc vu | |
|---|---|
| Phân loại khoa học | |
| Giới (regnum) | Plantae |
| (không phân hạng) | Angiospermae |
| (không phân hạng) | Eudicots |
| (không phân hạng) | Asterids |
| Bộ (ordo) | Asterales |
| Họ (familia) | Asteraceae |
| Tông (tribus) | Heliantheae |
| Chi (genus) | Helianthus |
| Loài (species) | H. tuberosus |
| Danh pháp hai phần | |
| Helianthus tuberosus L. | |
Cây cúc vu (tên khoa học: Helianthus tuberosus L.), là một loài thực vật có hoa, có nguồn gốc từ Bắc Mỹ và được trồng ở các vùng ôn đới để lấy củ dùng làm thực phẩm.
Tên tiếng Anh của nó là Jerusalem artichoke (atisô Jerusalem) nhưng nó không liên quan đến Jerusalem và cũng không có họ hàng gần với atisô (Cynara scolymus). Tên gọi Jerusalem có lẽ xuất phát từ tiếng Italia 'Girasole', nghĩa là hoa hướng dương. Theo thời gian, 'Girasole' biến thành 'Jerusalem'. Phần tên 'atisô' có thể do hương vị của củ cúc vu, kết hợp giữa củ cải và atisô. Trong các ngôn ngữ Pháp, Đức, Ý, Romania, Nga và Tây Ban Nha, cây này được gọi là topinambur. Thực tế, cúc vu thuộc chi Hướng dương và có quan hệ gần với hướng dương Helianthus annuus.
Củ cúc vu có nhiều mấu, không đều, giống như củ gừng, với kết cấu chắc và giòn khi còn tươi. Không giống như hầu hết các loại củ khác, củ cúc vu lưu giữ hyđratcacbon inulin thay vì tinh bột, tương tự như các thành viên khác trong họ Cúc. Do đó, củ cúc vu là nguồn quan trọng để sản xuất fructoza trong công nghiệp. Tuy nhiên, hyđratcacbon này làm củ dễ bị vụn nát và hòa tan khi nấu, dễ gây chướng bụng đầy hơi. Củ để lâu sẽ bị nhăn nheo, mềm và có thể có vị đắng.
Lịch sử hình thành
Cây cúc vu được thổ dân châu Mỹ trồng từ lâu trước khi người châu Âu đến. Nhà thám hiểm người Pháp Samuel de Champlain đã phát hiện cúc vu được trồng tại Cape Cod vào năm 1605.
Phương pháp trồng
Cúc vu khá dễ trồng, chỉ cần để nó tự phát triển. Tuy nhiên, chất lượng củ sẽ giảm nếu không nhổ cây non lên và trồng lại vào đất giàu dinh dưỡng. Là loài cây sống khỏe, chỉ cần một mẩu củ nhỏ trong đất cũng có thể mọc thành cây mới, khiến nó trở thành loại cỏ dại khó loại bỏ ở những nơi không mong muốn.
Atisô Jerusalem nở hoa từ giữa tháng 8 đến tháng 11. Tuy nhiên, là cây ngắn ngày, nó chỉ nở hoa khi độ dài của ngày giảm xuống dưới mức nhất định. Vì vậy, ở miền bắc nước Pháp, hoa không nở đến tháng 10, trong khi ở Trung Âu, hoa nở sớm nhất vào tháng 8.
Củ cúc vu phát triển chính từ tháng 7 đến tháng 10, thu hoạch từ tháng 11 đến tháng 3 hoặc tháng 4 trước khi củ nảy mầm lại. Sau khi lá rụng, thân cây ngắn lại để dễ thu hoạch.
Cây có thể được trồng làm thực phẩm cho con người, sản xuất rượu, đường fructose và thức ăn cho gia súc.
