Giới thiệu làng bún Vân Cù
Làng bún Vân Cù nằm bên bờ sông Bồ, hiện thuộc phường Hương Toàn, thị xã Hương Trà. Như các làng nghề làm bún khác, bún Vân Cù cũng được sản xuất qua các công đoạn chính quan trọng. Gạo sau khi ngâm sẽ được nghiền ướt và hồ hóa, sau đó bột sẽ được ép thành sợi dài càng tốt.
Sợi bún sau khi được tạo hình sẽ được đặt vào nồi nước sôi và làm hình. Quy trình cuối cùng là làm nguội nhanh sợi bún bằng nước lạnh. Một bí quyết đặc biệt để tạo ra sợi bún tươi ngon là người dân trong làng thường sử dụng cối đá, lò nấu, chảo lớn, rây bột, khuôn bún và một số dụng cụ khác để chuẩn bị trong mỗi giai đoạn.

Bún Vân Cù thường được cư dân Huế sử dụng trong các món bún đặc sản địa phương
Đối với người Huế, bún Vân Cù là loại bún hàng đầu, giản dị. Chỉ cần thêm chút nước mắm cốt và vài lát ớt cay, tỏi lên bún Vân Cù, đã đủ ngon rồi. Bún mềm mại, thơm mùi bột tinh khiết, không bở mà cũng không quá dai, lại có màu trắng tinh khi ăn.
Tổng quan về lễ hội làng bún Phú Đô
2.1 Thời điểm tổ chức
Lễ hội làng bún Phú Đô diễn ra vào ngày 22/1 âm lịch hàng năm tại đền Bà Bún, làng Vân Cù, huyện Hương Trà.

Làng Vân Cù nằm bên bờ sông Bồ yên bình, với khung cảnh thơ mộng. Ảnh: Lê Văn Chiến
2.2 Xuất xứ của lễ hội làng bún Phú Đô
Câu chuyện nguồn gốc của lễ hội được dân làng kể lại như sau: Ngày xưa, có một người phụ nữ tên là My, xinh đẹp, dịu dàng và tài năng. Bà đến từ Thanh Hóa và định cư tại Huế. Trên hành trình, bà mang theo một cái cối xay để làm bún, và sau khi đến làng Vân Cù, bà quyết định dừng chân và sinh sống tại đây.
Bà trở thành người thầy giáo dạy nghề làm bún cho người dân trong làng. Một ngày, trong lúc bà đang làm bún, một đám cháy xảy ra và thiêu rụi nhà của bà cùng với nhà hàng xóm. Bà bị buộc tội và xử án tử trên sân đình.

Cổng làng chào đón du khách đến tham gia lễ hội làng bún Phú Đô. Ảnh: Lê Văn Chiến
Chuyện kể từ thời xa xưa, mỗi khi đến ngày của bà trong làng, lại có nhà bị cháy. Dân làng tin rằng, bà đã chết oan và hiện linh trở về để báo oán. Họ mở miếu thờ và cầu nguyện xin tha thứ cho bà, đồng thời mong làng thoát khỏi tai hoạ.
Từ đó, không còn cháy nhà nữa, làng bún Phú Đô ngày càng phát triển. Mỗi năm, vào ngày 22/1 âm lịch, người dân lại tổ chức lễ hội để tưởng nhớ công đức của bà.
2.3 Nội dung của lễ hội
Lễ hội làng bún Phú Đô được chia thành hai phần: lễ và hội. Lễ dâng cúng là phần quan trọng của làng, với việc dâng lên trời đất những gánh bún trắng và các sản phẩm nông nghiệp khác.
Phần hội diễn ra sôi động và vui vẻ với lễ rước Đức Thánh Cả, Đức Ông và Hai Bà (tượng trưng cho đức tổ nghề làm bún Hồ Nguyên Thơ, cùng hai bà: Bà An và Bà Phương). Lễ rước được tổ chức từ đình làng xuống Quán làng, Cầu Đôi và sau đó rước về Đình làng.

Chương trình lễ hội làng bún đặc sắc diễn ra hàng năm. Ảnh: Bình Nguyễn
Mỗi khi diễn ra lễ hội làng bún Phú Đô, hàng trăm đến hàng nghìn người tham gia rước kiệu. Không khí hân hoan, sôi động lan tỏa khắp nơi. Dù lễ rước kết thúc vào lúc 10 giờ, nhưng cảm xúc vui tươi vẫn còn vương mãi trong lòng mọi người. Đây thực sự là một nét đẹp văn hóa được duy trì qua nhiều thế hệ, đáng để du khách khám phá khi đến thăm Huế vào những ngày đầu xuân.
Lan Anh
Nguồn: Tổng hợp.