Buzz
Về tác giả và tác phẩm Hoàng Lê nhất thống chí trong môn Ngữ văn lớp 9, bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về nội dung quan trọng nhất của bài văn, bao gồm cấu trúc, tóm tắt, nội dung chính, giá trị văn hóa và mỹ thuật, dàn ý và phân tích.
Hoàng Lê nhất thống chí - Môn Ngữ văn lớp 9
I. Giới thiệu về tác giả
- Nhóm tác giả Ngô Gia Văn Phái, gồm Ngô Thì Chí và Ngô Thì Du, đều sinh sống tại làng Tả Thanh Oai, huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Tây.
- Ngô Thì Chí (1753-1788) phục vụ trong triều đại của vua Lê Chiêu Thống.
- Quê hương của các tác giả là làng Tả Thanh Oai, huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Tây.
- Ngô Thì Du (1772-1840) là tác giả phục vụ trong thời kỳ nhà Nguyễn.
II. Thông tin về tác phẩm Hoàng Lê nhất thống chí
1. Bối cảnh sáng tác
- Hoàng Lê nhất thống chí là một tác phẩm viết bằng chữ Hán, ghi chép về sự thống nhất của triều đại nhà Lê khi Tây Sơn lên ngôi và đánh bại Trịnh, trả lại Bắc Hà cho vua Lê. Tác phẩm không chỉ nói về sự thống nhất của triều đại nhà Lê mà còn tái hiện một giai đoạn lịch sử đầy biến động của xã hội phong kiến Việt Nam vào cuối thế kỷ 18 và đầu thế kỷ 19. Cuốn tiểu thuyết này bao gồm 17 hồi.
- Trích đoạn trong sách giáo khoa là hồi thứ 14 của cuốn tiểu thuyết này.
2. Cấu trúc: 3 phần
- Phần 1: (Từ đầu đến “hôm ấy nhằm vào ngày 25 tháng chạp): Tin tức quân Thanh chiếm Thăng Long, Bắc Bình Vương Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế và dẹp giặc.
- Phần 2: (“Vua Quang Trung tự mình dốc sức lớn tại trận chiến… đưa quân đến Thăng Long và chiếm thành công”): Hành trình nhanh chóng và chiến thắng đầy uy lực của vua Quang Trung
- Phần 3: (Từ “Còn về Tôn Sĩ Nghị và vua Lê… cũng là nguyên nhân gây ra sự xấu hổ”): Thất bại của tướng Thanh và tình trạng đáng thương của vua Lê Chiêu Thống
3. Ý nghĩa văn hóa
Tác phẩm với quan điểm lịch sử chính xác và lòng tự hào dân tộc, tường thuật chân thực về vị anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ qua trận chiến tốc độ và sự thảm bại của quân Thanh cũng như số phận đáng thương của vua Lê Chiêu Thống.
4. Giá trị nghệ thuật
Tác phẩm nổi bật với cách viết nhanh gọn, lựa chọn sự kiện quan trọng, mô tả nhân vật chủ yếu thông qua hành động, lời nói, và mô tả sắc nét, cụ thể, tạo nên ấn tượng mạnh mẽ.
III. Phân tích nội dung của tác phẩm Hoàng Lê nhất thống chí
I. Khởi đầu
- Tổng quan về nhóm tác giả Ngô gia văn phái: Một nhóm tác giả thuộc dòng họ Ngô Thì được giới thiệu.
- Giới thiệu về tiểu thuyết chương hồi Hoàng Lê nhất thống chí và đoạn trích: Một tiểu thuyết mô tả chi tiết, đầy đủ về biến động xã hội trong một thời kỳ lịch sử của đất nước. Đoạn trích từ hồi thứ 14 đã minh họa rõ về hình ảnh của vua Quang Trung cùng sự thất bại của quân tướng nhà Thanh và số phận bi đát của vua Lê Chiêu Thống.
II. Thân bài
1. Hình tượng anh hùng áo vải Quang Trung
a. Mạnh mẽ, quyết đoán
- Nghe tin thù địch chiếm Thăng Long, không lúc nào lưỡng lự, ngay lập tức cầm quân ra chiến trận
- Trong thời gian ngắn chưa đầy một tháng, đã thực hiện được nhiều thành tựu lớn: 'tuyên truyền mạnh mẽ khắp nơi, lên ngôi và tự mình dẫn đầu quân ra Bắc
b. Một con người thông minh và tinh ý
- Thông minh và tinh ý trong việc nhận biết tình hình kẻ thù và chúng ta
+ Quang Trung đã rõ ràng phát hiện ra mưu đồ và tội ác của địch tặc đối với đất nước ta: 'nhiều lần xâm lược nước ta, giết người dân ta, cướp bắt tài sản của dân ta'...
+ Khích lệ tinh thần của các tướng sĩ dưới trướng bằng những hành động dũng cảm
+ Dự đoán được rằng một số người ở Phù Lê có thể thay đổi quan điểm nên đã dùng lời thuyết phục với quân lính, kết hợp tính chân thành và nghiêm túc
- Thông minh và tinh ý trong việc đánh giá sự trung thành:
+ Trong cuộc tập hợp quân ở Tam Điệp, chúng ta thấy Quang Trung có sự nhận định sáng suốt về tình hình để tán dương Sở và Lân
+ Đối với Ngô Thì Nhậm, ông đánh giá cao sự 'đa mưu túc trí' của ông
⇒ Sử dụng những người thông minh
c. Một con người có tầm nhìn xa và tài tình thao lược hơn người
- Tầm nhìn xa trông rộng:
+ Dù mới khởi binh nhưng đã có kế hoạch tiến hành chiến dịch
+ Ngay khi đang ngồi trên lưng ngựa, đã thảo luận với Nhậm về kế hoạch chiến lược và mục tiêu hòa bình trong 10 năm tới
- Trí tuệ thao lược vượt trội được thể hiện trong cuộc di chuyển nhanh chóng của đội quân vẫn giữ sự chỉnh chu
2. Sự thất bại của quân tướng nhà Thanh
- Hình ảnh Tôn Sĩ Nghị kiêu căng, tự mãn, chủ quan, dẫn đến việc quân đội bị tiêu diệt ⇒ Sự thiếu tài của tướng
- Khi quân Tây Sơn tấn công, 'tướng sợ mất mạng', không kịp trang bị, người lính không kịp đeo giáp... lao ra qua cầu phao
- Quân lính khi đối mặt với trận địa sẽ bị hoảng sợ, tìm cách trốn tránh hoặc bỏ chạy đến nơi rối loạn, dẫn đến việc chết chóc...
⇒ Kết hợp việc mô tả chi tiết, sống động, và sử dụng ngôn từ khách quan
3. Số phận bi đát của các vị vua thời nhà Lê Chiêu Thống, kẻ phản nước, gây thiệt hại cho nhân dân
- Trong lúc gặp khó khăn, Lê Chiêu Thống gấp rút bỏ trốn, cướp thuyền của dân để vượt sông, sống trong cảnh thiếu thốn, may mắn có người nhân từ đưa về và giúp định hướng cho việc trốn tránh
- Khi Tôn Sĩ Nghị bị thay thế, các vị vua chỉ có thể nhìn nhau, phàn nàn và rơi lệ
- Khi đến Trung Quốc, vua phải thay đổi bản sắc, cắt tóc, ăn mặc giống như người Mãn Thanh và cuối cùng kết thúc đời ở nơi xa xứ, xương tàn lạc đất khách
⇒ Đó là số phận tất yếu của một vị vua nhưng lại phản dân phản nước
III. Tóm lại
- Tóm tắt lại các điểm nổi bật về nghệ thuật kể chuyện trong tiểu thuyết chương hồi: Việc kể chuyện chân thực, sinh động và phác họa nhân vật rõ ràng...
- Liên kết với quan điểm cá nhân về Nguyễn Huệ, kẻ thù và vua Lê Chiêu Thống, rút ra bài học nhận thức và hành động
