Hoàng quý phi Thuần Huệ

Hoàng quý phi Thuần Huệ (chữ Hán: 純惠皇貴妃, 13 tháng 6, năm 1713 - 2 tháng 6, năm 1760), họ Tô (蘇佳氏), thuộc Chính Bạch kỳ Bao y, là một trong những phi tần của Thanh Cao Tông Càn Long Đế.

Trong lịch sử cung đình triều Thanh, Thuần Huệ Hoàng quý phi là người duy nhất xuất thân từ tầng lớp Hán dân (Hán phi) được phong Hoàng quý phi trong suốt thời kỳ của nhà Thanh.

Thông tin tiểu sử

Thuần Huệ Hoàng quý phi họ Tô Giai, tên thật là Tô (蘇氏), xuất thân từ gia đình Hán thường dân ở Giang Tô, không phải từ dòng dõi quan lại. Bà là con gái của Tô Triệu Nam (蘇召南) và sinh vào ngày 21 tháng 5 (âm lịch) năm Khang Hi thứ 52 (1713), dưới triều đại Thanh Thánh Tổ.

Theo các tài liệu ghi chép, bà là người Hán bình dân, không thuộc Bát Kỳ. Đây là một tình trạng hiếm gặp trong triều đại Thanh, bởi người Hán dân thời đó chỉ có hộ tịch do bộ Hộ quản lý, và triều Thanh không khuyến khích hôn nhân giữa Bát Kỳ và Hán dân (dù việc nạp thiếp thì vẫn được). Khi trưởng thành, Tô thị trở thành Cách cách của Bảo Thân vương Hoằng Lịch, con trai thứ tư của Thanh Thế Tông Ung Chính Đế. Thanh sử cảo thời Dân quốc ghi sai là [Tô Giai thị], do đó tài liệu sau này thường sai về họ của bà, vì gia đình bà được nhập Chính Bạch kỳ khi bà trở thành Phi, nhưng không có chỉ thị chính thức về việc đổi họ thành 'Tô Giai thị' của người Mãn Châu.

Ngoài ra, các tài liệu như Ái Tân Giác La tông phổ (爱新觉罗宗谱) và Thanh hoàng thất tứ phổ (清皇室四谱) đều gọi bà là [Thuần Huệ Hoàng quý phi Tô Giai thị], dẫn đến việc ghi chép về họ của bà trong các tài liệu sau này thường sai.

Các phi tần triều Thanh

Vào năm Ung Chính thứ 13 (1735), ngày 25 tháng 5 (âm lịch), Cách cách Tô thị sinh con trai thứ ba cho Bảo Thân vương, đặt tên là Vĩnh Chương và sau này được phong là Tuần quận vương. Cùng năm, vào ngày 3 tháng 9 (âm lịch), Càn Long Đế lên ngôi. Vào ngày 24 tháng 9 (âm lịch) cùng năm, Càn Long Đế ra chỉ thị phong hậu cung, Tô thị được phong làm Tần, trước khi có phong hiệu chính thức, bà được gọi là [Tô tần; 蘇嬪], sau đó được phong hiệu là Thuần tần (純嬪). Theo quy tắc của Nội vụ phủ, phong hiệu 'Thuần' có nghĩa là “sạch sẽ” hoặc 'thuần tịnh' trong Mãn văn là 「Bolgo」.

Vào năm Càn Long thứ 2 (1737), với sự tham gia của Đông Các Đại học sĩ Từ Bổn (徐本) và Nội Các Học sĩ Xuân Sơn (春山) làm Phó sứ, đã công bố sắc phong Thuần tần Tô thị thành Thuần phi (纯妃). Văn bản sắc phong viết rằng:

Do được sủng ái và sinh ra Hoàng tử, Hoàng nữ, Thuần phi Tô thị đã góp công lớn cho triều đình, gia đình bà từ một gia đình bình dân được nâng cao địa vị. Từ năm Càn Long thứ 4 (1739), gia đình họ Tô được nhập vào Chính Bạch kỳ và trở thành Bao y trực thuộc Nội vụ phủ. Anh trai của Tô thị, Tô Minh Phượng và Tô Gia Phượng được cấp đất và bổng lộc. Con trai của Tô Gia Phượng, Tô Nguyên Long được bổ nhiệm làm Chính ngũ phẩm Viên ngoại lang. Anh trai khác của Tô thị, Tô Kỳ Phượng có con trai là Tô Tùng Linh, được phong 'Ủy thự Uyển phó'. Hai con trai của Tùng Linh là Kim Ngọc và Phúc Trụ được ban 'Bút thiếp thức' và tham gia quan lộ.

Vào năm Càn Long thứ 8 (1743), ngày 14 tháng 12 (âm lịch), giờ Dậu, Tô thị sinh con trai thứ sáu của Càn Long Đế, Chất Trang Thân vương Vĩnh Dung. Đến năm Càn Long thứ 10 (1745), ngày 23 tháng 1, bà cùng Nhàn phi Na Lạp thị được thăng lên Quý phi theo chỉ dụ. Ngày 17 tháng 11, Đại học sĩ Tra Lang A (查郎阿) và Lễ bộ Tả thị lang Mộc Hòa Lâm (木和林) được chỉ định làm Chính sứ và Phó sứ, chính thức thực hiện lễ phong Quý phi. Cùng năm, vào ngày 2 tháng 12 (âm lịch), bà sinh ra Hoàng tứ nữ của Càn Long Đế, tức Hòa Thạc Hòa Gia công chúa.

Quá trình thăng cấp và qua đời

Năm Càn Long thứ 25 (1760), vào ngày 24 tháng 3 (âm lịch), khi đang mắc bệnh nặng, Càn Long Đế đã ra chỉ dụ phong Thuần Quý phi Tô thị thành Hoàng quý phi.

Theo chỉ dụ của Càn Long Đế trong sắc phong Hoàng quý phi cho Tô thị, có đoạn viết:「'Hiện tại Hoàng tử và Công chúa đã hoàn tất nghi lễ Cát thành, do đó nên phong tặng bà làm Hoàng quý phi'; 今皇子、及公主、俱已吉礼庆成。应晋册为皇贵妃」。Bà Hòa Thạc Hòa Gia công chúa và con trai út Vĩnh Dung đã tổ chức hôn lễ vào tháng 3, vì vậy chỉ dụ phong tặng Hoàng quý phi cho Tô thị có thể là để Càn Long Đế bày tỏ lòng vui mừng và cũng có thể vì bà đang bệnh nặng, để bà yên tâm khi thấy các con đã lập gia đình. Tước vị Hoàng quý phi là vị trí cao nhất trong các phi tần của Hậu cung, chỉ đứng sau Kế hoàng hậu Na Lạp thị, vì lúc này các Hoàng hậu và Hoàng quý phi khác đều đã qua đời.

Vào ngày 11 tháng 4 cùng năm, lễ phong tặng Hoàng quý phi chính thức được tiến hành cho Tô thị.

Vào ngày 19 tháng 4 (âm lịch) cùng năm, Hoàng quý phi Tô thị qua đời ở tuổi 48. Tước hiệu của bà là Thuần Huệ Hoàng quý phi (純惠皇貴妃). Trước khi bà qua đời, Càn Long Đế thường xuyên đến thăm bà tại Viên Minh Viên, cách hai ngày một lần, cho đến khi bà mất. Điều này cho thấy bà có thể đã qua đời tại tẩm cung, điều này chứng tỏ sự ân sủng đặc biệt của Càn Long Đế, vì các phi tần của Nhà Thanh thường được chuyển đến Cát An sở (吉安所) khi bệnh nặng. Trường hợp của Hiếu Nghi Thuần hoàng hậu cũng có thể được kết luận tương tự.

Vào tháng 5 năm đó, lễ sách thụy cho Thuần Huệ Hoàng quý phi được tổ chức, với sự tham gia của các quan tế cáo Thái miếu và Phụng Tiên điện. Mặc dù văn bản sách thụy của bà không được tìm thấy, nhưng sách tế trăm ngày của bà vẫn được ghi chép lại.

Vào ngày 2 tháng 11 năm Càn Long thứ 27 (1762), Thuần Huệ Hoàng quý phi được an táng tại Phi viên tẩm của Dụ lăng, được gọi là Thuần Huệ Hoàng quý phi viên tẩm (纯惠皇贵妃园寝). Để thể hiện sự tôn trọng và không muốn bà chịu thiệt thòi, Càn Long Đế đã cho xây dựng một tòa Minh lâu với mái ngói màu lục và dựng một văn bia trước mộ của bà.

Hậu duệ

Thuần Huệ Hoàng quý phi có ba người con:

1. Hoàng tử Vĩnh Chương [永璋; 15 tháng 7 năm 1735 - 26 tháng 8 năm 1760], con trai thứ ba của Càn Long Đế. Ông qua đời cùng năm với Thuần Huệ Hoàng quý phi và được phong làm Tuần Quận vương (循郡王).
2. Hoàng tử Vĩnh Dung [永瑢; 28 tháng 1 năm 1744 - 13 tháng 6 năm 1790], con trai thứ sáu của Càn Long Đế. Vào năm 1759, ông được phong làm [Bối lặc] và trở thành con nuôi của Thận Tĩnh Quận vương Dận Hi, con trai thứ 21 của Thanh Thánh Tổ Khang Hi Đế. Ông sau đó được tấn phong thành [Chất Quận vương; 質郡王] và cuối cùng nâng lên thành [Chất Thân vương; 質親王]. Vĩnh Dung là người tài giỏi trong thi thơ, hội họa, và am hiểu thiên văn, toán học. Ông qua đời ở tuổi 46 và được tặng thụy hiệu Chất Trang Thân vương (質莊親王).
3. Công chúa Hòa Thạc Hòa Gia [和硕和嘉公主; 24 tháng 12 năm 1745 - 29 tháng 10 năm 1767], con gái thứ tư của Càn Long Đế. Năm 1760, bà được phong hiệu và vào ngày 25 tháng 3, bà kết hôn với Phúc Long An, con trai thứ hai của Đại học sĩ Phó Hằng. Công chúa qua đời khi mới 22 tuổi.

Trong văn hóa đại chúng

• Cung đình triều Thanh
• Chức danh Hoàng quý phi
• Kế Hoàng hậu
• Thục Gia Hoàng quý phi
• Khánh Cung Hoàng quý phi

• Thanh sử cảo - Truyện hậu phi