Hôm qua tôi đọc một bài viết của bạn về các ngành công nghệ mà các trường đại học ở Việt Nam đang đào tạo, trong đó có ngành Hệ thống thông tin. Đúng là ngành mà tôi đang theo học và tôi rất hứng thú với nó. Muốn chia sẻ thông tin này cho những bạn đang chuẩn bị thi đại học để hiểu rõ hơn về ngành Hệ thống thông tin là học gì, sau này ra làm việc sẽ làm nghề gì, nhu cầu thị trường ra sao, thu nhập có ổn không, liệu học có khó không... Hy vọng bạn có thêm kiến thức để tham khảo và chọn đúng trường, đúng ngành mình đam mê.
1. Hệ thống thông tin (gọi tắt là IS) là học cái gì?
Trong hầu hết các trường mà tôi biết, cũng như trường tôi đã học trước đây (RMIT Việt Nam), ngành hệ thống thông tin gần giống nhất với ngành Công nghệ Thông tin, nhưng bạn phải học nhiều môn về kinh doanh hơn. Bạn có thể xem ngành IS như một sự kết hợp 50% Công nghệ Thông tin và 50% kinh doanh.Nói về IS, nó không chỉ là một ngành học. Trong mọi công ty, IS là điều không thể thiếu. Hệ thống kế toán là một phần của hệ thống thông tin quản lý doanh nghiệp. Máy POS dùng trong cửa hàng cũng là một phần của IS. Tương tự, các hệ thống lớn như ERP, hệ thống quản lý nhân sự và tài chính, hệ thống báo cáo, hệ thống dashboard để theo dõi tình hình kinh doanh, hệ thống xử lý đơn hàng... Tất cả đều thuộc lĩnh vực IS.Trong ngành IS, bạn sẽ học cách thiết kế, triển khai, vận hành và quản lý các hệ thống đã nêu. Bạn sẽ học về cơ sở dữ liệu, trái tim của mọi hệ thống thông tin. Bạn cũng sẽ học cách giao tiếp, thuyết phục, nói chuyện với con người để triển khai dự án thành công. Bạn cũng sẽ học cách quản lý dự án đúng hẹn (và những thứ này đều có phương pháp). Tất nhiên, bạn cũng sẽ học cách lập trình phần mềm (có thể sẽ học về phần cứng, tùy thuộc vào dự án).
Ở các trường khác, chương trình học có thể khác nhau, nhưng tại RMIT, bạn sẽ phải học thêm các môn về kinh doanh như xác suất thống kê, kế toán, marketing cơ bản, kinh tế vi mô và vĩ mô, thậm chí cả Excel và Access giống như các bạn học ngành kinh tế. Kiến thức này giúp bạn hiểu về các phòng ban khác trong công ty đang làm gì, để bạn có thể giao tiếp và hiểu được nhu cầu của họ, và để hệ thống có thể đáp ứng. Điều này quan trọng vì nếu bạn làm ra một sản phẩm mà không ai sử dụng hoặc sử dụng sai, thì đó sẽ là một thất bại.
Một số người cho rằng IS là lựa chọn dành cho những người yêu thích công nghệ nhưng không muốn viết mã lệnh. Tuy nhiên, với tôi, bạn không thể kém cỏi hơn các bạn học IT về kiến thức về mã lệnh hoặc kiến trúc hệ thống. Bạn cần phải giỏi bằng hoặc hơn họ vì những gì bạn tạo ra có thể ảnh hưởng đến toàn bộ công ty, có thể thúc đẩy hoặc làm suy thoái. Bạn không thể thỏa hiệp trong việc làm này.2. Học hệ thống thông tin ra đi làm làm gì?
Có nhiều lựa chọn cho bạn. Trong quá trình học, nếu bạn yêu thích kỹ thuật và không muốn giao tiếp nhiều, bạn có thể trở thành kỹ sư phần mềm hoặc lập trình viên.Tuy nhiên, công việc phổ biến nhất mà hầu hết sinh viên IS chọn sau khi tốt nghiệp là Business Analyst, còn được gọi là System Analyst ở Mỹ. Nhiệm vụ của bạn là giao tiếp với người dùng / khách hàng, phân tích nhu cầu của họ và thiết kế hệ thống để đáp ứng, cũng như liên kết với các hệ thống khác. Bạn sẽ viết tài liệu và đội lập trình sẽ thực hiện theo thiết kế của bạn.Lưu ý, Business Analyst không chỉ là người phân tích số liệu như tên gọi của họ có thể gây hiểu lầm. Còn có nghề Business Analyst khác nhưng họ làm việc với số liệu nhiều hơn và ít liên quan đến hệ thống.
Một số bạn của mình đã chọn làm marketing 😁 Nghe có vẻ không liên quan, nhưng hiểu được cách hệ thống hoạt động, cùng với tính cách năng động, sáng tạo của bạn, có thể giúp phòng marketing tạo ra những chiến dịch sáng tạo hơn, vận hành tốt hơn, biết dùng chức năng nào của hệ thống cho việc gì, và biết cách yêu cầu thêm tính năng từ phòng IT để mọi thứ diễn ra nhanh chóng hơn.
Ngoài ra, gần đây mình nhận thấy các bạn học IS rất phù hợp để làm việc trong lĩnh vực dữ liệu. Data Engineer (như mình) làm việc để chuyển dữ liệu từ A sang B, tổ chức data warehouse, tạo báo cáo, phân tích... Data Analyst cũng là một lựa chọn nếu bạn thích làm việc với con số mà không muốn đi sâu vào kỹ thuật, hoặc Data Science nếu bạn muốn tập trung vào phân tích sâu, tạo ra các mô hình dự báo... Trong IS, bạn sẽ học rất nhiều về dữ liệu và cơ sở dữ liệu nên làm việc trong lĩnh vực dữ liệu rất phù hợp.
Những ngành này đều là ngành cần thiết tại Việt Nam, đặc biệt khi nhiều doanh nghiệp nhận ra tầm quan trọng của IT đối với hoạt động kinh doanh và cạnh tranh. Mức lương phụ thuộc vào năng lực của bạn và khả năng trả lương của công ty cũng như giá trị mà bạn mang lại, nhưng đủ để sống mà không cảm thấy áp lực.
3. Học ngành CNTT có khó không? Có cần tiếng Anh không?
Đối với tôi, ngành nào cũng có khó khăn riêng, không có khái niệm 'dễ'. Dễ chỉ là khi bạn chỉ biết sơ sơ về một vài điều, nhưng để thành thạo thì không có ngành nào là 'dễ thành thạo' cả, từ kinh doanh, tài chính, kế toán, môi trường... cho đến công nghệ thông tin. Mục tiêu của tôi khi học và làm việc là luôn phải trở thành người giỏi nhất có thể trong lĩnh vực của mình và điều đó thật sự không dễ dàng :D
Có cần tiếng Anh không? Thực ra, trong thời đại này, mọi ngành đều cần tiếng Anh, nhưng nếu bước vào lĩnh vực CNTT thì bạn phải thành thạo hoặc ít nhất là khá về tiếng Anh, không thể làm việc nếu không giỏi. Lý do là khi gặp khó khăn, không biết làm một điều gì đó, bạn cần phải tra cứu trên Google bằng tiếng Anh, vì tra cứu bằng tiếng Việt không đem lại nhiều thông tin. Ngoài ra, khi làm việc với các công cụ, bạn cũng phải sử dụng tiếng Anh. Chưa kể, khi làm việc với các công ty có nhân sự nước ngoài, việc sử dụng tiếng Anh là bắt buộc.
Tóm lại, không phải là quan trọng bạn học ngành gì, mà là bạn phải thành thạo tiếng Anh :D Đơn giản như vậy.
Mình muốn chia sẻ một chút điều này với các bạn, hy vọng sẽ có ích. Chúc các bạn thành công trong mọi lĩnh vực mình lựa chọn.
Buzz
