1. Học sinh tiên tiến là gì?
Học sinh tiên tiến là những học sinh có kết quả học tập và rèn luyện đạt loại khá trở lên. Theo quy định cũ, học sinh sẽ được công nhận danh hiệu tiên tiến nếu đạt hạnh kiểm và học lực từ loại khá trở lên trong học kỳ hoặc cả năm học.
Trước đây, học sinh tiên tiến được công nhận dựa trên hạnh kiểm và học lực từ loại khá trở lên trong học kỳ hoặc cả năm. Tuy nhiên, theo Thông tư mới 22/2021/TT-BGDĐT có hiệu lực từ ngày 05/9/2021, danh hiệu học sinh tiên tiến sẽ bị thay thế bằng các danh hiệu học sinh xuất sắc và học sinh giỏi.
Thông tư mới của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc đánh giá học sinh THCS và THPT đã đưa ra nhiều quy định thay đổi. Đặc biệt, danh hiệu học sinh tiên tiến đã bị loại bỏ ở hai cấp học này, chỉ còn duy trì danh hiệu học sinh xuất sắc và học sinh giỏi.
2. Học sinh tiên tiến có còn được nhận giấy khen không? Vì sao?
Theo Điều 15 của Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT, quy định về khen thưởng như sau:
Hiệu trưởng sẽ trao giấy khen cho học sinh.
- Khen thưởng vào cuối năm học.
+ Danh hiệu 'Học sinh Xuất sắc' được trao cho những học sinh có kết quả rèn luyện và học tập cả năm đạt mức Tốt, và có ít nhất 06 (sáu) môn học đạt ĐTBmcn từ 9,0 điểm trở lên qua đánh giá kết hợp giữa nhận xét và điểm số.
+ Danh hiệu 'Học sinh Giỏi' được trao cho những học sinh có kết quả rèn luyện và học tập cả năm đạt mức Tốt.
- Khen thưởng những học sinh có thành tích nổi bật trong học tập và rèn luyện trong năm học.
- Học sinh có thành tích đặc biệt sẽ được trường xem xét và đề nghị cấp trên khen thưởng.
Theo khoản 8 Điều 1 của Thông tư 26/2020/TT-BGDĐT, học sinh chỉ được công nhận danh hiệu học sinh giỏi học kỳ hoặc cả năm nếu có hạnh kiểm tốt và học lực giỏi; học sinh tiên tiến học kỳ hoặc cả năm nếu đạt hạnh kiểm và học lực từ loại khá trở lên.
Vì vậy, so với các thông tư trước, danh hiệu 'Học sinh tiên tiến' đã chính thức bị loại bỏ.
3. Điều kiện để được xếp loại học lực khá
3.1. Về học lực
Theo quy định tại khoản 2 Điều 13 của Quy chế đánh giá học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông (theo Thông tư 58/2011/TT-BGDĐT ngày 12 tháng 12 năm 2011), và được sửa đổi bởi khoản 6, khoản 7 Điều 2 Thông tư 26/2020/TT-BGDĐT, tiêu chuẩn xếp loại khá được quy định như sau:
Để đạt loại khá, học sinh cần đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn sau đây:
- Điểm trung bình của tất cả các môn học phải từ 6,5 trở lên, trong đó ít nhất một trong ba môn Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ phải đạt từ 6,5 trở lên. Đối với học sinh lớp chuyên của trường THPT chuyên, điểm trung bình môn chuyên cũng phải đạt từ 6,5 trở lên.
- Không có môn học nào có điểm trung bình dưới 5,0.
- Các môn học được đánh giá bằng nhận xét đều đạt loại Đ.
Để đủ điều kiện xếp loại học lực khá, bạn cần đáp ứng ba tiêu chí: điểm trung bình của môn Toán, Ngữ văn hoặc Ngoại ngữ phải trên 6,5, không có môn nào có điểm dưới 5,0 và tất cả các môn học khác đều đạt yêu cầu. Vì vậy, nếu điểm trung bình môn Toán của bạn là 5,0, bạn không đủ điều kiện để được xếp loại học lực khá.
3.2. Về hạnh kiểm
Hạnh kiểm của học sinh được phân thành 4 mức: Tốt (T), Khá (K), Trung bình (Tb), và Yếu (Y) sau mỗi học kỳ và cả năm học. Xếp loại hạnh kiểm cả năm học chủ yếu dựa vào xếp loại hạnh kiểm học kỳ II và sự tiến bộ của học sinh.
- Để được xếp loại hạnh kiểm tốt, học sinh cần đáp ứng các tiêu chí sau:
+ Tuân thủ nghiêm túc nội quy của trường, chấp hành luật pháp và quy định về an toàn xã hội, giao thông; tích cực tham gia phòng chống tiêu cực, tội phạm và các tệ nạn xã hội;
+ Kính trọng thầy cô và người lớn tuổi; chăm sóc và giúp đỡ các em nhỏ; có ý thức xây dựng tập thể đoàn kết và được bạn bè quý mến;
+ Tích cực rèn luyện phẩm chất đạo đức, sống lành mạnh, giản dị và khiêm tốn; hỗ trợ gia đình một cách chu đáo;
+ Hoàn thành đầy đủ các nhiệm vụ học tập, luôn có tinh thần cầu tiến, trung thực trong học tập và cuộc sống;
+ Tích cực rèn luyện thể chất, duy trì vệ sinh cá nhân và bảo vệ môi trường;
+ Tham gia đầy đủ các hoạt động giáo dục và các sự kiện do trường tổ chức; tích cực tham gia các hoạt động của Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh và Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh;
+ Thực hiện đúng đắn các hành vi và thái độ trong việc rèn luyện đạo đức và lối sống theo môn Giáo dục công dân.
- Học sinh được xếp loại hạnh kiểm khá khi đáp ứng các tiêu chuẩn trên nhưng chưa đạt mức của loại tốt; có một số thiếu sót nhưng đã kịp thời sửa chữa theo góp ý của giáo viên và bạn bè.
Học sinh đạt loại hạnh kiểm khá hoặc tốt sẽ được phong danh hiệu học sinh khá, trong khi học sinh có hạnh kiểm trung bình hoặc yếu sẽ không được nhận danh hiệu học sinh khá.
Việc đánh giá hạnh kiểm của học sinh dựa trên thái độ và hành vi cụ thể trong quan hệ với thầy cô, cán bộ, gia đình, bạn bè, cũng như trong các hoạt động học tập, lao động, tập thể và xã hội; đồng thời đánh giá sự chăm sóc bản thân, giữ gìn vệ sinh và bảo vệ môi trường. Ngoài ra, việc đánh giá cũng căn cứ vào nhận xét về thái độ, hành vi trong môn Giáo dục công dân theo chương trình giáo dục phổ thông của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
4. Những điểm mới trong Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT
Thông tư 22 mang đến nhiều thay đổi tích cực và nhân văn trong việc đánh giá học sinh. Cụ thể, bỏ cách tính điểm trung bình các môn, không còn xếp loại hạnh kiểm trung bình hoặc yếu, không còn các mức học lực kém, yếu, và đặc biệt là không còn danh hiệu học sinh tiên tiến, chỉ giữ lại danh hiệu học sinh xuất sắc và học sinh giỏi.
Trước đây, trong một lớp có nhiều học sinh không thực sự xuất sắc vẫn được khen thưởng, thậm chí một số em học yếu vẫn nhận giấy khen “Học sinh tiên tiến”. Điều này đã làm giảm giá trị của các giấy khen, vốn để động viên và tôn vinh những học sinh thực sự nổi bật.
Theo Thông tư 22, việc khen thưởng chỉ áp dụng cho danh hiệu học sinh xuất sắc và học sinh giỏi. Danh hiệu học sinh xuất sắc được trao cho những học sinh có kết quả rèn luyện và học tập cả năm đạt mức tốt, với ít nhất 6 môn học có điểm trung bình từ 9 trở lên, bao gồm cả đánh giá bằng nhận xét và điểm số. Danh hiệu học sinh giỏi được cấp cho học sinh có tất cả các môn học đánh giá ở mức đạt, với điểm trung bình học kỳ và năm từ 6,5 trở lên, và ít nhất 6 môn học có điểm trung bình từ 8 trở lên.
Theo Thông tư 22, mọi môn học đều được đánh giá bình đẳng, không còn phân biệt giữa môn chính và môn phụ. Điều này giúp loại bỏ sự phân biệt về giá trị giữa các môn học, tạo điều kiện cho học sinh có cái nhìn công bằng hơn và giảm thiểu tình trạng học lệch. Nhiều thầy cô đánh giá đây là một thay đổi tích cực giúp cải thiện ý thức học tập của học sinh.