Học từ vựng tiếng Anh qua phương pháp gợi nhớ kiến thức

Buzz

Nội dung bài viết

Truy hồi kiến thức là gì? Tại sao nên áp dụng trong việc học từ vựng tiếng Anh?

The practice of retrieval method when learning English vocabulary

Brainstorming

Conceptual map

Memory cards

Comments after retrieval practice

Kết luận

Xem thêm

Đọc tóm tắt

- Gợi nhớ kiến thức và lợi ích của việc truy hồi kiến thức.
- Nguyên nhân quên kiến thức sau 1-2 ngày học.
- Khái niệm và lợi ích của truy hồi kiến thức.
- 3 phương pháp áp dụng truy hồi kiến thức khi tự học từ vựng tiếng Anh: brainstorming, bản đồ khái niệm, flashcards.
- Bước phản hồi sau khi thực hành truy hồi kiến thức.
- Nguyên tắc chung của các phương pháp: sử dụng trí nhớ và lặp lại thường xuyên.

Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu đến bạn đọc khái niệm của gợi nhớ kiến thức, lợi ích của nó, và các phương pháp để áp dụng khi tự học từ vựng. học từ vựng tiếng Anh bằng phương pháp truy hồi kiến thức

học từ vựng tiếng Anh bằng phương pháp truy hồi kiến thức

Để có thể hiểu và giao tiếp hiệu quả bất kỳ ngôn ngữ nào, việc trau dồi vốn và học từ vựng tiếng Anh là một phần quan trọng không thể thiếu. Một báo cáo nghiên cứu đã chỉ ra rằng, sau khi học từ 1-2 ngày, người học có thể quên từ 0 đến 73% lượng kiến thức (Will Thalheimer, 2010). Sự khác biệt lớn như vậy không hẳn đều xuất phát từ độ hiệu quả của các phương pháp ghi nhớ.

Thực chất, nguyên nhân đến từ việc người học quá tập trung vào việc ghi nhớ nhưng lại quên mất bước quan trọng không kém: truy hồi kiến thức. Đây là thao tác cần được thực hiện song song với việc ghi nhớ để chuyển kiến thức từ bộ nhớ ngắn hạn sang bộ nhớ dài hạn (Atkinson and Shiffrin, 1968). Bài viết sau đây sẽ giới thiệu đến người đọc khái niệm của truy hồi kiến thức, lợi ích của nó, và áp dụng khi tự học từ vựng tiếng Anh.

Truy hồi kiến thức là gì? Tại sao nên áp dụng trong việc học từ vựng tiếng Anh?

Truy hồi kiến thức (retrieval) là quá trình khi người học cố gắng nhớ lại những gì đã học với mục đích tự kiểm tra kiến thức của bản thân. Việc làm bài tập trên lớp hoặc các bài kiểm tra là những cách để giáo viên khuyến khích học sinh thực hiện truy hồi kiến thức. Công dụng của việc thực hiện thường xuyên truy hồi kiến thức đã được nhiều nghiên cứu chứng minh như sau:

Giúp học viên ghi nhớ kiến thức lâu dài hơn so với các phương pháp học phức tạp (elaborative study) như liên kết hình ảnh hoặc tạo sơ đồ tư duy trong quá trình đọc. (Karpicke và Blunt, 2011)
Tăng cường khả năng liên kết các khái niệm, giúp học viên dễ dàng tổ chức kiến thức (Roediger và Butler, 2011)
Tăng cường tính linh hoạt khi áp dụng và sử dụng kiến thức trong nhiều ngữ cảnh khác nhau (Roediger và Butler, 2011)

Vì hoạt động này thường được thực hiện thông qua các bài kiểm tra định kì dưới sự yêu cầu của giáo viên, người học thường truy hồi kiến thức một cách thụ động và ít thường xuyên. Để có thể đạt được những lợi ích nêu trên, người học nên chủ động thực hành truy hồi kiến thức thường xuyên như là một hình thức tự học.

Sau đây bài viết sẽ giới thiệu 3 phương pháp người học có thể áp dụng để truy hồi kiến thức một cách hiệu quả khi tự học từ vựng tiếng Anh.

The practice of retrieval method when learning English vocabulary

The focus of the following retrieval practice exercises revolves around helping learners recall information with as little prompting as possible. Therefore, learners should avoid reviewing materials during practice to achieve the best effectiveness.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc luyện tập truy hồi kiến thức thường xuyên và gần với thời điểm mới tiếp thu xong kiến thức sẽ đem lại hiệu quả cao hơn (Roediger and Karpicke, 2006). Vậy nên người học nên thực hành vào một số thời điểm như cuối buổi học, cuối ngày hoặc trước buổi học tiếp theo.

Brainstorming

Đây là hình thức đơn giản nhất để truy hồi kiến thức. Để thực hành, người học tự đặt ra cho mình một từ khóa hoặc một chủ đề. Sau đó, trên một tờ giấy trắng, người học cố gắng nhớ lại và viết hết những từ đơn hoặc cụm từ liên quan vào tờ giấy đó.

Mục đích của hai bài tập này là để kiểm tra phản xạ và mức độ ghi nhớ của người học đối với lượng từ vựng tiếng Anh mới. Thế nên người học cần cố gắng hoàn thành trong một thời gian ngắn (từ 2-5 phút). Phương pháp này ưu điểm nổi trội là tốc độ nhanh, nên đây là một cách hữu hiệu để ôn nhanh những kiến thức đã học trong các buổi học trước.

Mặt khác, vì chú trọng vào tốc độ nên brainstorming sẽ không phải là phương pháp tối ưu nhất để giúp người học tự hệ thống lại kiến thức. Ngoài ra, hình thức luyện tập truy hồi này dễ khiến người học tập trung vào chính tả mà bỏ qua cách phát âm, ngữ cảnh sử dụng của từ vựng. Dù vậy, đây vẫn là một cách tốt để rèn luyện phản xạ phù hợp với mọi trình độ.

Conceptual map

Đối với hình thức vẽ bản đồ khái niệm, người học sẽ xây dựng một sơ đồ biểu thị quan hệ giữa các khái niệm/ ý tưởng/ từ vựng. Đây là một phương pháp học tập rất phổ biến trong việc giúp ôn tập lượng lớn tài liệu, nhưng lại không được sử dụng nhiều trong việc học từ vựng. Để truy hồi kiến thức bằng phương pháp này, người học phải tự sắp xếp kiến thức dựa trên trí nhớ của bản thân, chứ không dựa vào bất cứ tài liệu nào khác. Mặc dù hai cách tiếp cận đều giúp người học tự hệ thống và hình thành mối liên kết giữa các từ vựng, nghiên cứu thực tế đã chỉ ra rằng việc vẽ bản đồ khái niệm dựa trên kiến thức tự truy hồi giúp học sinh ghi nhớ từ vựng chính xác hơn (Blunt and Karpicke, 2014).

Như đã nêu ở trên, bản đồ khái niệm giúp việc ôn tập trở nên có tổ chức hơn, từ đó khắc phục một phần nhược điểm của phương pháp brainstorming. Tuy nhiên, vai trò của việc luyện tập phát âm vẫn chưa được nhấn mạnh, và người mới bắt đầu học tiếng Anh có thể sẽ gặp khó khăn do vốn từ chưa đủ rộng để có thể tự hệ thống.

Memory cards

Flashcards là một công cụ hỗ trợ ghi nhớ phổ biến khi học ngoại ngữ. Khi kết hợp với kỹ thuật lặp lại ngắt quãng, đây còn là một công cụ truy hồi từ vựng hữu hiệu. Để thực hành phương pháp flashcards, người học có thể áp dụng Leitner System hoặc sử dụng một số phần mềm miễn phí Anki và Quizlet. Tham khảo chi tiết thêm bài viết chi tiết của Mytour về cách sử dụng flashcards và kỹ thuật lặp lại ngắt quãng.

Đây là phương pháp hỗ trợ người học ôn tập toàn diện nhất các khía cạnh của từ vựng, bao gồm cả chính tả, phát âm, ngữ cảnh sử dụng. Tuy nhiên đây cũng là phương pháp cần nhiều thời gian nhất để chuẩn bị cũng như là nhiều kỹ thuật để đạt được hiệu quả cao. Dù là áp dụng phương pháp thủ công hay công nghệ thì người học cũng nên lưu ý 3 điểm sau khi học từ vựng tiếng Anh bằng flashcards:

Recall (Retrieve): instead of quickly flipping cards after remembering the meaning, learners need to recall all related content to vocabulary (context of usage, pronunciation, etc.) by recalling, associating, or remembering examples.
Shuffle (Reorder): learners should arrange new and old cards according to related topics to practice vocabulary linking abilities, avoiding keeping card sets in the original order.
Repetition (Repeat): learners should only move memory cards to the next set after successfully retrieving knowledge at least 3 times. The purpose of this is to ensure that learners understand clearly and have good reflexes with new vocabulary, avoiding subjectivity.

(Agarwal and Bain, 2019)

Comments after retrieval practice

The three retrieval practice methods introduced in the article each have their own advantages/disadvantages, and learners should experiment to find the most suitable learning method for themselves. However, for all of these methods to maximize effectiveness, learners cannot skip the self-assessment step. At this stage, learners will check and compare the practice part with the learning materials to detect errors or missing knowledge areas, thereby having a plan to review and remedy.

Khi thực hiện phản hồi, người học cần đi qua 3 bước sau:

Comparison: Compare the practice with learning materials (books, outlines, dictionaries, etc.) to detect errors. Learners need to comprehensively note all aspects of a word, including spelling, pronunciation, word forms, and meaning.
Analysis: In this step, learners synthesize, classify, and dissect issues, deficiencies they currently have. Learners can also ask teachers or acquaintances to analyze the practice part for more objective suggestions.
Feedback: Draw lessons, plan to supplement missing knowledge areas. After completing this step, learners start a new process of memorization – retrieval – new feedback to continue consolidating knowledge.

Kết luận

Để sử dụng từ vựng một cách thành thạo, người học cần thực hiện thêm bước truy hồi kiến thức bên cạnh việc ghi nhớ. Các phương pháp thực hành được đề cập bao gồm brainstorming, tạo bản đồ khái niệm và sử dụng flashcard. Mặc dù có nhiều cách thức khác nhau, nhưng các phương pháp này đều tuân theo 2 nguyên tắc chung: (1) sử dụng trí nhớ để kiểm tra từ vựng và (2) lặp lại thường xuyên. Ngoài việc đối chiếu, việc nhận xét sau cùng cũng rất quan trọng để giúp người học phát hiện và bổ sung các kiến thức còn thiếu kịp thời.

Trang Nguyễn

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc khách hàng và chỉ dành cho khích lệ tinh thần trải nghiệm du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không đưa ra lời khuyên cho mục đích khác.

Nếu bạn thấy bài viết này không phù hợp hoặc sai sót xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Truy hồi kiến thức là gì và tại sao nó quan trọng khi học từ vựng tiếng Anh?

Truy hồi kiến thức là quá trình cố gắng nhớ lại kiến thức đã học để kiểm tra bản thân. Việc này giúp chuyển kiến thức từ bộ nhớ ngắn hạn sang dài hạn, tăng cường khả năng sử dụng từ vựng trong nhiều ngữ cảnh khác nhau.

Tại sao phương pháp truy hồi kiến thức lại hiệu quả hơn các phương pháp học khác?

Phương pháp truy hồi giúp người học ghi nhớ lâu dài hơn và tăng cường khả năng tổ chức kiến thức, linh hoạt trong việc áp dụng từ vựng. Nghiên cứu cho thấy, phương pháp này hiệu quả hơn so với các phương pháp học phức tạp như sơ đồ tư duy.

Phương pháp brainstorming có những ưu điểm và hạn chế gì khi học từ vựng?

Phương pháp brainstorming giúp ôn lại kiến thức nhanh chóng và hiệu quả, nhưng hạn chế là dễ tập trung vào chính tả, bỏ qua cách phát âm và ngữ cảnh sử dụng. Nó phù hợp với mọi trình độ nhưng không tối ưu cho việc hệ thống hóa kiến thức.

Làm sao để áp dụng phương pháp vẽ bản đồ khái niệm trong việc học từ vựng tiếng Anh?

Vẽ bản đồ khái niệm giúp người học liên kết các từ vựng và khái niệm với nhau, tổ chức kiến thức có hệ thống. Tuy nhiên, nó có thể khó khăn cho người mới học vì cần một lượng từ vựng đủ rộng và chưa chú trọng phát âm.

Flashcards là gì và làm sao để sử dụng chúng hiệu quả khi học từ vựng?

Flashcards là công cụ giúp ôn tập từ vựng hiệu quả, kết hợp với kỹ thuật lặp lại ngắt quãng. Để sử dụng hiệu quả, người học cần nhớ tất cả các khía cạnh của từ vựng, như chính tả, phát âm và ngữ cảnh, và thực hành lặp lại thường xuyên.

Làm sao để cải thiện hiệu quả của phương pháp truy hồi kiến thức khi học từ vựng?

Để cải thiện hiệu quả, người học nên thực hiện truy hồi kiến thức vào cuối buổi học, cuối ngày hoặc trước buổi học tiếp theo. Việc lặp lại thường xuyên và thực hành vào thời điểm gần nhất với việc học sẽ giúp tăng cường khả năng ghi nhớ và áp dụng từ vựng.