Hội chứng Misokinesia: Tại sao bạn lại cảm thấy khó chịu khi thấy người khác rung đùi, búng tay hay đi lại liên tục trước mặt mình?

Tránh đi lại trước mặt vợ bạn, vì điều này có thể kích hoạt hội chứng Misokinesia và làm cô ấy khó chịu.

Bạn đã bao giờ cảm thấy rất khó chịu khi ngồi cạnh ai đó có thói quen rung đùi hoặc gõ ngón tay cộc cộc lên bàn chưa?

Cảm giác khó chịu tương tự cũng xảy ra khi bạn thấy ai đó cứ đi đi lại lại trước mặt mình, dù ở nhà, hành lang bệnh viện hay bến xe buýt.

Đặc biệt, khi những hành động này được thực hiện bởi người thân thiết, cảm giác bực bội sẽ càng trở nên mạnh mẽ hơn.

Ví dụ, vợ sẽ cảm thấy khó chịu khi chồng rung đùi, trong khi chồng sẽ cảm thấy bực bội nếu vợ cứ đi lại trước mặt. Cả bố mẹ cũng có thể trở nên cáu kỉnh nếu con cái cứ gõ đũa vào bát hoặc mâm cơm.

Tất cả những triệu chứng này đều nằm trong mô tả điển hình của hội chứng Misokinesia, hay còn gọi là 'Chứng ác cảm với chuyển động'. Các chuyên gia tâm lý học cho biết Misokinesia khá phổ biến trong cộng đồng nhưng vẫn còn ít người biết đến.

Nhiều người bị Misokinesia với mức độ từ nhẹ đến nặng mà không nhận thức được tình trạng của mình. Vậy chính xác chứng ác cảm với chuyển động là gì? Nó có gây nguy hiểm hoặc ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống không? Hãy cùng khám phá:

Hội chứng Misokinesia là gì?

Thuật ngữ này có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp, kết hợp giữa 'miso' nghĩa là 'ghét' hoặc 'ác cảm' và 'kinesia' nghĩa là 'chuyển động' hoặc 'cử động'.

Khi kết hợp lại, 'misokinesia' có nghĩa là 'ác cảm với chuyển động.' Đây là tình trạng mà một người cảm thấy khó chịu, bứt rứt hoặc cực kỳ phiền toái khi thấy những chuyển động nhỏ lặp đi lặp lại của người khác.

Các loại chuyển động thường kích hoạt hội chứng Misokinesia bao gồm: rung đùi, gõ ngón tay, nhai miệng, hoặc cử động của tay và ngón tay…

Chuyển động của toàn thân, như khi ai đó đi qua lại trong phòng hay nhảy múa trước mặt, có thể gây cảm giác khó chịu. Thủ môn đôi khi lợi dụng hiệu ứng này để tạo áp lực tâm lý lên cầu thủ sút penalty.

Chúng thường xuất hiện trong các trận 'battle dance' Hiphop, nơi ngôn ngữ cơ thể được khai thác triệt để để vượt qua đối thủ.

Vì sao Misokinesia lại gây cảm giác khó chịu?

Hãy hỏi các vũ công đã tham gia 'battle dance' và bạn sẽ hiểu cảm giác khó chịu của Misokinesia là như thế nào.

Khi một vũ công trình diễn, anh ta thường thực hiện các động tác khiêu khích vũ công còn lại, người phải đứng yên sau vạch kẻ.

Vũ công bị khiêu khích cảm thấy ngứa ngáy, bứt rứt và không thể đứng yên, thay vào đó, họ có xu hướng nhảy theo nhạc. Hiệu ứng này được gọi là phản xạ của Hệ thống thần kinh gương (Mirror Neuron System).

Hệ thống thần kinh gương bao gồm một nhóm tế bào thần kinh trong não hoạt động đồng thời khi chúng ta thực hiện một hành động hoặc khi quan sát người khác thực hiện hành động đó.

Những tế bào này là kết quả của quá trình tiến hóa, giúp chúng ta thể hiện sự đồng cảm với người khác. Ví dụ, khi bạn thấy ai đó bị đau, bạn có thể nhăn mặt như thể bạn cũng cảm nhận nỗi đau đó. Tương tự, khi thấy người khác khóc, bạn cũng có xu hướng muốn khóc theo để chia sẻ nỗi buồn.

Tuy nhiên, trong hội chứng Misokinesia, hệ thống thần kinh gương của chúng ta bị kích hoạt khi quan sát các hành vi bồn chồn hoặc căng thẳng như rung đùi, gõ bàn, hoặc đi đi lại lại.

Chúng ta có xu hướng muốn 'nhại' những hành vi đó, dẫn đến việc sự bồn chồn và căng thẳng từ người khác lây lan sang chúng ta.

Cảm giác khó chịu cực kỳ khi bạn phải chống chọi với sự bồn chồn và cả sự thôi thúc phải bắt chước các hành vi gây căng thẳng, dù bạn không hề có nhu cầu hay mong muốn bị căng thẳng.

Đây chính là lý do khiến Misokinesia trở thành một trải nghiệm vô cùng khó chịu.

Misokinesia có gây nguy hiểm không?

Dù là một hội chứng tương đối phổ biến, Misokinesia và các ảnh hưởng tâm lý của nó vẫn chưa được nghiên cứu nhiều, trong khi các nhà khoa học thường tập trung vào một hội chứng liên quan nhiều hơn.

Hội chứng này, được gọi là Misophonia hay 'Chứng ác cảm với âm thanh', khiến người mắc phản ứng mạnh mẽ, từ tức giận đến hoảng sợ, khi nghe những âm thanh lặp đi lặp lại như tiếng nhai, tiếng gõ bút, máy khoan, nhịp thở hay tiếng bước chân.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng Misophonia có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tâm lý, làm tăng cảm giác lo âu và căng thẳng, và có thể dẫn đến sự hoảng loạn hoặc tức giận không kiểm soát được khi tiếp xúc với âm thanh kích thích.

Misophonia có thể làm giảm chất lượng cuộc sống của người mắc. Sự khó chịu liên tục từ các âm thanh kích thích có thể làm giảm khả năng tập trung, gây căng thẳng trong công việc và học tập, dẫn đến hiệu suất kém và cảm giác bất lực, thất vọng.

Ngoài ra, Misophonia còn ảnh hưởng đến các mối quan hệ cá nhân. Khi ai đó phản ứng mạnh mẽ với âm thanh mà người khác xem là vô hại, có thể dẫn đến hiểu lầm và xung đột. Người mắc Misophonia có thể cảm thấy bị cô lập, trong khi người xung quanh cảm thấy bị tấn công hoặc khó chịu với phản ứng của họ.

Hiện tại chưa có nghiên cứu cụ thể về tác động tâm lý của Misokinesia, hay sự ác cảm với chuyển động. Tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu cho rằng nó có thể gây ra tác động tâm lý tương tự như Misophonia, hội chứng có liên quan.

Misokinesia có thể dẫn đến những xung đột không cần thiết trong gia đình và xã hội

Một nghiên cứu năm 2021 đăng trên tạp chí Scientific Reports, được coi là 'cuộc khám phá khoa học đầu tiên về hội chứng Misokinesia', chỉ ra rằng hội chứng này ảnh hưởng tới khoảng 1/3 dân số.

'Chúng tôi phát hiện rằng cứ ba người thì có một người báo cáo bị nhạy cảm với Misokinesia ở mức độ nào đó, cảm thấy khó chịu với các hành vi lặp đi lặp lại và bồn chồn của người khác trong cuộc sống hàng ngày', giáo sư Todd Handy từ Đại học British Columbia (UBC) ở Canada cho biết.

Một số người mắc Misokinesia ở mức độ nhẹ cho biết họ ít bị ảnh hưởng bởi các kích thích gây bồn chồn, trong khi những người khác lại cảm thấy tác động rất mạnh mẽ.

'Họ thường trải qua cảm xúc tiêu cực như tức giận, lo âu hoặc thất vọng, và giảm hứng thú trong các tình huống xã hội, công việc và học tập', giáo sư Handy cho biết.

Giáo sư Handy cũng có vợ mắc Misokinesia, do đó ông rất hiểu ảnh hưởng của hội chứng này đối với chất lượng mối quan hệ. Nếu các cặp đôi không nhận thức được tình trạng của mình, Misokinesia có thể gây ra xung đột không cần thiết và ảnh hưởng đến đời sống hôn nhân.

Ví dụ, vợ của giáo sư có thể cảm thấy rất khó chịu khi chồng rung đùi hoặc gõ tay lên bàn. Cô ấy có thể coi những hành động này là khiêu khích và yêu cầu dừng ngay lập tức. Nếu người chồng không hiểu về Misokinesia, anh ta có thể coi việc rung đùi là hành vi vô hại và cảm thấy vợ đang cáu giận vô cớ.

Các khảo sát cho thấy rằng sự ảnh hưởng của Misokinesia thường nặng nề hơn đối với các thành viên gia đình gần gũi. Những người mắc chứng Misokinesia thường cho biết khi mới phát triển, họ chỉ bị kích thích bởi một số người.

Điều này thường liên quan đến các thành viên gia đình trực hệ như cha mẹ hoặc anh chị em ruột, sau đó là vợ hoặc chồng. Tuy nhiên, theo thời gian, các yếu tố kích thích Misokinesia có thể 'lan rộng' sang những người khác và bao gồm bất kỳ ai tạo ra các hành động gây kích thích.

Misokinesia có thể kích thích những xung đột không mong muốn ngay cả với người lạ. Ví dụ, đôi khi chúng ta thấy những sự việc như thế này xảy ra:

Do Misokinesia có thể gây ra xung đột xã hội, những người mắc hội chứng này ở mức độ nặng thường chọn cách tự cô lập, tương tự như hội chứng 'anh em' của Misophonia.

Họ thường tránh những tình huống xã hội như bữa ăn chung hay các cuộc gặp mặt để không phải chứng kiến các hành vi kích thích. Sự cô lập này có thể làm tăng nguy cơ phát triển các vấn đề tâm lý khác như trầm cảm hoặc rối loạn lo âu.

Nghiên cứu năm 2021 cho thấy những người mắc Misokinesia tham gia các hoạt động xã hội ít hơn so với những người không bị ảnh hưởng bởi hội chứng này.

'Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy rằng nhạy cảm với Misokinesia không chỉ là hiện tượng trong nhóm dân số lâm sàng, mà còn là một thách thức xã hội phổ biến mà nhiều người trong cộng đồng cũng trải qua nhưng chưa được nhận thức đầy đủ', giáo sư Handy cho biết.

Do đó, cần có thêm nhiều nghiên cứu trong tương lai để hiểu rõ hơn về nguyên nhân, tác động và cách điều trị hội chứng này.

Cho đến khi có kết quả nghiên cứu, nếu bạn vẫn cảm thấy bực bội khi ai đó rung đùi, búng tay hay đi lại trước mặt mình, bạn có thể lưu lại bài viết này để giải thích cho họ về Misokinesia.

Sau đó, bạn có thể yêu cầu họ ngừng ngay các hành động gây khó chịu. Nếu họ cũng có hệ thần kinh gương, họ sẽ biết cách điều chỉnh hành vi để phù hợp với bạn.