Câu chuyện về nguồn gốc của Hội đua ghe truyền thống
1.1 Ý nghĩa của Hội đua ghe truyền thống
Hội đua ghe truyền thống tỉnh Thừa Thiên Huế được tổ chức sau ngày giải phóng miền Nam vào năm 1975. Hội thường diễn ra trong một ngày, vào ngày Quốc khánh 2/9 (dương lịch). Hội tạo điều kiện cho thanh niên nam nữ thể hiện tài năng trên sông nước, giúp rèn luyện sức khỏe và tạo không khí vui tươi cho người dân. Đây cũng là dịp để người dân bày tỏ niềm vui nhân ngày Quốc khánh.
Hội đua ghe truyền thống có quy mô lớn, diễn ra giữa các phường, xã và huyện trong tỉnh. Hội được tổ chức định kỳ mỗi năm một lần theo phong tục. Những người tham gia chính là thanh niên nam nữ của các phường, xã trong tỉnh. Người lớn tuổi và trẻ em sẽ đứng trên bờ hoặc ngồi trên ghe để cổ vũ, tạo nên không khí sôi nổi và hào hứng cho cuộc đua.
Khi tiếng trống bắt đầu vang lên, tiếng hò reo và cổ vũ của khán giả cũng rộn ràng dọc dòng sông Hương. Ghe nào sắp về đích, mọi người lại càng phấn khích, thúc giục với tất cả niềm đam mê. Điều này cho thấy sức hút đặc biệt của lễ hội đua ghe.
Hội đua ghe truyền thống là cơ hội để thanh niên nam nữ thử sức trên sông nước.
1.2 Mục đích của Hội đua ghe truyền thống
Trong khi những cuộc đua ghe xưa kia nhằm cầu mưa thuận gió hòa, hội đua ghe hiện nay không còn mang ý nghĩa đó. Thay vào đó, đây là dịp để người dân bày tỏ niềm vui và thi tài thể lực nhân ngày Quốc khánh. Hội đua ghe truyền thống được tổ chức hàng năm để tạo cơ hội cho thanh niên nam nữ thể hiện sức mạnh trên sông nước. Hơn nữa, nó giúp bảo tồn và phát huy môn thể thao truyền thống của làng quê vùng sông nước Thừa Thiên Huế, đồng thời thu hút du khách đến Huế trong dịp Festival.
Hội đua ghe truyền thống là dịp để người dân tỏ lòng hân hoan và thi tài thể lực nhân ngày Quốc khánh.
Thời gian và địa điểm tổ chức Hội đua ghe truyền thống
Hội đua ghe truyền thống diễn ra trong một ngày, vào dịp lễ Quốc khánh 2/9 (dương lịch). Cuộc đua diễn ra trên bờ sông Hương trước trường Quốc Học. Ngay từ sáng sớm, hàng ngàn người dân Cố đô và du khách từ khắp mọi miền đã đến đây để chứng kiến.
Mọi người đứng dọc hai bên bờ sông Hương để không bỏ lỡ những màn tranh tài gay cấn của các đội ghe. Sau phần nghi thức, các vận động viên sẽ tiến về điểm xuất phát để bắt đầu thi đấu.
Hội đua ghe truyền thống được tổ chức vào ngày Quốc khánh 2/9 tại bờ sông Hương trước trường Quốc Học.
Điểm đặc sắc của Hội đua ghe truyền thống
Mỗi đội đua có 10 tay chèo và một tay lái, thi đấu ở các nội dung: Một giải phá (thể hiện sức mạnh của tập thể vận động viên), một giải cúng (đội chiến thắng được cho là mang lại may mắn cho dân làng) và bảy giải tiền (ba giải tiền cho nữ và bốn giải tiền cho nam). Ban tổ chức còn có nội dung đua thuyền rồng - đây là môn thể thao đã được đưa vào hệ thống thi đấu quốc gia.
Trong ngày hội đua ghe, ban tổ chức công bố thể lệ và chương trình đua bơi gồm một độ cúng, bảy độ tiền và một độ phá (9 đội đua). Mỗi đội phải qua ba vòng và sáu tráo, trừ độ 7 và ba độ tiền của nữ là hai vòng và bốn tráo. Cuộc đua bắt đầu bằng một hồi chiêng. Các ghe sẽ đua qua ba điểm chính dọc sông Hương, lộn vè rốn lúc xuất phát và vòng cuối khi về đích.
Hội đua ghe là một truyền thống lâu đời, được nhân dân yêu thích từ các lễ hội cổ truyền.
Sau lễ khai mạc, các vận động viên và hàng vạn khán giả cùng hướng về điểm xuất phát để chứng kiến những màn tranh tài sôi nổi của các đội ghe. Các đội thi đấu hết mình, mang đến những cuộc rượt đuổi đầy hấp dẫn cho khán giả.
Với chiến thuật riêng, các đội ghe nam và nữ thi đấu vô cùng kịch tính. Hàng chục tay bơi tung máy dầm nhịp nhàng theo tiếng còi của người chỉ huy, vòng lên cầu Dã Viên và cầu Phú Xuân. Các chiếc ghe lướt nhanh trên mặt nước, tranh nhau từng gang tấc để tiến về đích.
Những cuộc tranh tài giữa các đội ghe nam và nữ vô cùng hấp dẫn và kịch tính, trong tiếng hò reo của khán giả.
Người xem cảm giác như được hòa mình vào giải đua. Tiếng hò reo, cổ vũ vang dội khắp dòng sông, càng thêm sôi nổi khi có ghe sắp về đích. Tất cả tạo nên bầu không khí náo nhiệt, hào hứng cho người dân địa phương và du khách đến Huế. Đây là hoạt động văn hóa và thể thao thể hiện sức mạnh đoàn kết của xứ Huế.
Để đạt kết quả tốt, các tay chèo không chỉ cần kỹ thuật khéo léo mà còn phải rèn luyện thể lực liên tục, đặc biệt là cánh tay để có sức bền. Giải đua ghe tạo sân chơi cộng đồng, góp phần thắt chặt tình đoàn kết và phát triển môn thể thao truyền thống, đồng thời rèn luyện kỹ năng trên sông nước cho người dân.
Để đạt kết quả tốt trong Hội thi, các tay chèo không chỉ cần kỹ thuật mà còn phải rèn thể lực liên tục.
Trong tiếng hò reo và tiếng trống dồn dập của các cổ động viên, cuộc đua trở nên gay cấn hơn bao giờ hết. Mỗi lượt thi, các đội phải bơi qua “ba vòng, sáu tráo” trên khúc sông giới hạn bởi hai cọc tre tươi. Đội nào về đích nhanh nhất phải lên bờ nộp mái chèo cho ban giám khảo.
Đây là tập tục truyền thống được ưa chuộng từ các lễ hội cổ truyền. Đua trải, đua ghe là môn thể thao hấp dẫn, thể hiện sức mạnh và kỹ năng khéo léo của thanh niên nam nữ.
Những tiếng hò reo của các cổ động viên cùng tiếng trống dồn dập làm cho cuộc đua trở nên gay cấn và quyết liệt hơn bao giờ hết.
Hội đua ghe truyền thống của vùng đất Cố đô là hoạt động nhằm giữ gìn và phát huy văn hóa, nâng cao tinh thần thượng võ. Qua đó, hội đua ghe giúp tăng cường sức khỏe và rèn luyện kỹ năng trên sông nước cho người dân nơi đây. Ngày nay, hội đua ghe truyền thống không còn bị bó buộc thời gian, có thể diễn ra quanh năm. Vì vậy, nếu bạn đến Huế, đừng quên tham gia lễ hội đặc sắc và sôi động này.
Lễ hội đua ghe truyền thống trên sông Hương năm 2019. Video: Youtube/TRT Tube
Tạ Mỹ Dung
Nguồn: Tổng hợp/Ảnh: vov.vn