Buzz
Nhìn về Hà Nội hiện đại, hẳn ít người biết rằng cộng đồng người Hoa từng đậu chân tại những con phố cổ. Dấu ấn của họ chỉ còn hiện diện trong những hội quán nhỏ tại con phố Lãn Ông và Hàng Buồm.
Khám phá Hội quán Quảng Đông
Trải nghiệm độc đáo tại Hội quán Quảng Đông
1. Hồi ức về Hội quán Quảng Đông xưa
Nét đặc sắc của Quảng Đông
Hội quán Quảng Đông, tọa lạc tại 22 Hàng Buồm, và Hội quán Phúc Kiến, đặt mình tại 40 Lãn Ông, là những điểm duy nhất giữ lại trong khu phố cổ Hà Nội. Tạo nên từ cộng đồng người Hoa Quảng Đông lưu vong về phía Nam sau những biến cố lịch sử, hai hội quán này được sự cho phép của triều đình nhà Lê - Trịnh để sinh sống và phát triển.
Bí mật của không gian bên trong Hội quán
Hội quán - Trái tim của cộng đồng người Hoa
Hồi ức về ngày thơ ấu tại trường mẫu giáo
Không gian của hội quán đã trở thành nơi học tập cho trẻ em sau năm 1975, nhưng hiện nay ít người biết đến sự tồn tại của nó. Những cánh cửa với sắc vàng tinh tế từ kiến trúc Quảng Đông đã trở nên mờ nhạt, nhấn mạnh vẻ đẹp lịch sử, văn hóa và kiến trúc mà thời gian đã làm phai nhòa.
Tầm quan trọng của Hội quán Quảng Đông
Hà Nội, cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX, trỗi dậy như trái tim đô thị sôi động. Địa lý đặc biệt khiến Thủ đô là trung tâm giao thương sông Hồng, với sự pha trộn hài hòa giữa sông Đáy, sông Nhuệ. Hà Nội, nơi gặp gỡ của Đông - Tây, Nam - Pháp, đã khiến hội quán Quảng Đông không chỉ là nơi giao thoa văn hóa, mà còn là điểm tiếp xúc của ba nền văn hóa Việt – Hoa – Pháp.
Nét độc đáo trong kiến trúc bên trong hội quán
Cộng đồng người Hoa, từ địa vị khách trú, đã hòa mình vào văn hóa Việt. Hội quán còn liên quan đến Tôn Trung Sơn, người từng lưu trú tại đây trong chuẩn bị cho Cách mạng Tân Hợi năm 1911. Một tấm bảng đá vẫn ghi chép về sự lưu trú của ông tại hội quán.
Kiến trúc đặc sắc của Hội quán Quảng Đông
Kiến trúc của hội quán phản ánh sự hòa quyện độc đáo giữa văn hóa Đông – Tây. Lối kiến trúc phổ biến của các hội quán được giữ nguyên, tạo nên bốn dãy nhà hình chữ “Khẩu”, với không gian thiên tĩnh ở giữa để tỏa sáng, lưu thông không khí, tạo cảm giác thoáng đãng.
Không gian mát mẻ với trần cao
Hội quán bao gồm 3 trục chính với diện tích tổng cộng 1.670m2, bao gồm: lối đi dạo hai bên tả - hữu, sân thiên tỉnh, sân trước với cây sấu đại thụ tạo nên khung cảnh mát mẻ. Tiếp theo là nhà tiền đường, phương đình, trung đường và hậu cung ở vị trí trung tâm.
Phong cách độc đáo ở hai bên tả hữu của Hội quán
Phù điêu mang đậm dấu ấn kiến trúc Trung Hoa
Các công trình kiến trúc được sắp xếp theo truyền thống từ trước ra sau: tiền đường, phương đình, trung đường và hậu cung. Mái có đầu hồi và đầu đao vuông bằng sắc cạnh là nét độc đáo của Hội quán. Trên tiền đường, những phù điêu gốm đa sắc tái hiện câu chuyện trong Tây Du Ký và Tam Quốc diễn nghĩa từ năm 1920.
Kiến trúc hòa quyện Đông - Tây
Sảnh chính của Quảng Đông hội quán mang đến cảm giác như bước vào nhà thờ chính tòa Phương Tây. Gian giữa rộng kéo dài với hai chái hai bên. Sự kết hợp kiến trúc Phương Tây hiện rõ ở hai gian nhà Đông và Tây, với phù điêu theo cột Doric và vòng nguyệt quế. Hệ thống cửa sổ trong kính chớp ngoại trưng cho kiến trúc Pháp thường thấy ở các biệt thự cổ Hà Nội. Phía sau hội quán là nơi thờ Quan Công và Thiên Hậu.
Kiến trúc hòa quyện đặc trưng Phương Tây
Đền thờ Quan Công nằm ở phía hậu
Sự hòa quyện giữa hai nét kiến trúc đông tây tạo nên không gian yên bình, trang nghiêm, và thanh tao giữa phố cổ náo nhiệt.
2. Hội quán Quảng Đông hiện đại
Vào ngày 23 tháng 10 năm 2018, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chuyển văn bản đến Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội về việc phục dựng, tôn tạo di tích Hội quán Quảng Đông. Trường Mẫu giáo Tuổi Thơ sau đó đã được dời đến địa chỉ 88 Hàng Buồm. Dự án tôn tạo di tích Hội quán Quảng Đông bao gồm cải tạo khu 1 với Tiền đường, phương đình, Trung đường và Hậu cung; Khu 2 có cung Thiên Hậu và phòng trưng bày di tích; Khu 3 có Nhà tưởng niệm Tôn Trung Sơn, tôn tạo nhà của Ban quản lý di tích, và lắp đặt hệ thống chiếu sáng tại di tích.
Hội quán hiện đại sau quá trình tôn tạo
Sau hơn hai năm thực hiện, dự án đã đem lại kết quả ấn tượng khi hầu hết các phần đã được phục hồi và tôn tạo, giữ nguyên vẻ đẹp kiến trúc của nó. Hội quán Quảng Đông nay đã thay đổi hoàn toàn, trở về với hình ảnh nguyên thủy của mình.
Các triển lãm đặc sắc tại địa điểm này
Việc phục dựng và tôn tạo Hội quán đã ghi điểm thành công trong việc bảo tồn di sản văn hóa và giữ gìn những dấu tích lịch sử quan trọng của thủ đô. Tuy nhiên, vấn đề bền vững luôn hiện hữu, liên quan đến việc giữ nguyên hiện trạng ban đầu mà không làm cho công chúng cảm thấy xa lạ hoặc lãng quên, hoặc chuyển đổi mục đích sử dụng mà không làm mất đi ý nghĩa thực sự của Quảng Đông hội quán. Câu hỏi về sự tồn tại và phát triển trở thành một vấn đề nan giải, đặt ra những thách thức cần được đối mặt và từ đó, những triển lãm nghệ thuật thường xuyên mở cửa tại đây.
Kiến trúc trở về nguyên trạng ban đầu sau quá trình tôn tạo
Hội quán Quảng Đông liên kết với sự sáng tạo nghệ thuật của Hà Nội, biến nơi này thành không gian sáng tạo của thủ đô. Đây là nơi gặp gỡ giữa nghệ sĩ và công chúng thông qua triển lãm, tạo ra bối cảnh đa văn hóa đặc biệt cho giới trẻ, nhằm khuyến khích họ tìm hiểu về truyền thống lịch sử văn hóa. Đồng thời, đây là một phần của chiến lược thăng tiến vị thế của Hà Nội như “thành phố sáng tạo” theo định nghĩa của UNESCO.
Một số điều lưu ý khi thăm quan Hội quán Quảng Đông
Tác giả: Nguyễn Thị Hương Giang
*Bài viết tham gia chương trình Vinpearl Golocal
Vinpearl Golocal là chương trình viết blog giới thiệu những điểm đến đẹp trên toàn Việt Nam, trong khuôn khổ chương trình Vinpearl Go & Share. Đây là cơ hội tuyệt vời để quảng bá du lịch địa phương đến mọi người. Với mỗi bài viết đạt yêu cầu, bạn sẽ nhận ngay 1.000.000 VND và cơ hội trở thành Cộng tác viên của Vinpearl. Thông tin chi tiết về chương trình xem tại: https://vin.golocal
