Hơi thở lạ

Hơi thở lạ (hay còn gọi là nấc hoặc ách nghịch) là hiện tượng cơ hoành co thắt đột ngột, không thể kiểm soát và lặp lại nhiều lần, gây ra bởi sự ngưng đột ngột của hơi thở vào và thanh môn đóng kín.

Một đợt hơi thở lạ thường kéo dài vài phút, nhưng có thể kéo dài đến vài giờ, 1-2 ngày, hoặc thậm chí nhiều năm. Nếu kéo dài dưới 24 giờ, thường không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và không cần can thiệp, mặc dù nhiều mẹo dân gian có thể giúp giảm thời gian nấc. Nếu hiện tượng kéo dài hơn 48 giờ hoặc lặp lại thường xuyên, có thể do bệnh lý. Tần suất của hơi thở lạ thay đổi từ 2-60 lần/phút.

Khi hiện tượng này xảy ra, cơ hoành co thắt đẩy một luồng khí đột ngột ra khỏi phổi, làm nắp thanh quản đóng lại, gây ra âm thanh nấc. Trong y học, hiện tượng này được gọi là kích động cơ hoành đồng bộ (synchronous diaphragmatic flutter - SDF).

Nguyên nhân

Nấc cụt có thể xuất hiện tự phát, nhưng cũng có thể do nhiều nguyên nhân đặc trưng như thiếu nước, thay đổi tư thế đột ngột, ăn uống nhanh chóng, đói lâu, uống đồ lạnh khi ăn đồ nóng, ợ, ăn cay hoặc gia vị mạnh, cười lớn, ho, uống nhiều rượu, khóc (gây ra luồng khí vào bụng), hút thuốc (như thuốc lá hoặc khói thuốc khác), thiếu cân bằng điện giải, nói quá lâu, làm sạch họng, dùng thuốc giảm đau mạnh như Heroin, Morphine, và Oxycodone, hoặc thiếu vitamin. Nấc cũng có thể do áp lực lên thần kinh cơ hoành bởi các cấu trúc giải phẫu khác, cảm giác thức ăn trong thực quản, hoặc đôi khi (hiếm) do khối u hoặc bệnh lý ở thận. Theo báo cáo của Tổ chức Ung thư Hoa Kỳ, 30% bệnh nhân điều trị bằng hóa chất trải qua nấc cụt do tác dụng phụ của điều trị.

Giả thuyết về nguồn gốc

Christian Straus và nhóm nghiên cứu tại Đại học Calgary, Canada, cho rằng nấc cụt là di tích từ hệ thống hô hấp của động vật lưỡng cư. Các động vật lưỡng cư như ếch nuốt không khí và nước qua một phản xạ tương tự nấc của động vật có vú. Họ đã quan sát sự phát triển của kiểu hô hấp giống nấc cụt trong bào thai trước khi chuyển sang kiểu hô hấp qua phổi bình thường. Theo giả thuyết này, nấc cụt là dấu vết từ sự tiến hóa của hệ thống hô hấp từ thời kỳ tiền sử đến hệ thống phổi hiện tại.

Giả thuyết về không khí

Phương pháp điều trị

Nấc cụt thường tự hết mà không cần sự can thiệp y tế. Tuy nhiên, có một số phương pháp điều trị được ghi nhận cho nấc cụt thông thường. Một số cách điều trị tại nhà bao gồm: làm cho người bị nấc sợ hãi, làm họ phân tâm, uống nước (thậm chí theo các phương pháp không chính thống), hoặc thay đổi cách thở. Hít sâu và nín thở khoảng 30 giây, hoặc dùng gừng như uống trà gừng, ăn gừng sống hoặc mứt gừng có thể rất hiệu quả.

Các trường hợp nấc kéo dài

Ông Charles Osborne ở Mỹ đã trải qua cơn nấc kéo dài suốt 68 năm, từ năm 1922 đến năm 1990, và được ghi vào sách Kỷ lục Guinness với danh hiệu người có cơn nấc cụt dài nhất thế giới.

Vào tháng 1 năm 2007, cô Jennifer Mee tại Florida, Mỹ, bị nấc cụt liên tục trong 5 tuần, từ ngày 23 tháng 1 năm 2007 đến 28 tháng 2 năm 2007. Khi cơn nấc quay trở lại, bác sĩ thần kinh chẩn đoán cô có thể mắc hội chứng Tourette.

• 'Fish Out of Water', Neil Shubin, Natural History, số tháng 2 năm 2008, trang 26–31 - nấc liên quan đến phản xạ ở cá và động vật lưỡng cư.

Liên kết bên ngoài

(English)

• Hiccups - Xem xét, Nguyên nhân và Chăm sóc tại nhà (Healthbasis.com) Lưu trữ ngày 2008-10-14 tại Wayback Machine
• BBC News: Tại sao chúng ta bị nấc
• Phân tích hồi cứu về nấc ở bệnh nhân tại một bệnh viện cộng đồng từ 1995-2000.