Từng là biểu tượng của sự ưa chuộng toàn cầu, BlackBerry tan rã sau khi iPhone ra đời. Nhưng liệu màn hình cảm ứng của Apple đã làm chết bàn phím vật lý?
Hơn một thập kỷ trước, không có biểu tượng nào quyền lực hơn BlackBerry. Lady Gaga dùng chiếc điện thoại này để tweet. Madonna ngủ cùng chiếc này dưới gối. Kim Kardashian thậm chí sở hữu đến ba chiếc cùng một lúc.
Khi vào Nhà Trắng, cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama phải chiến đấu để giữ lại BlackBerry của mình. Khi Naomi Campbell gặp rắc rối vào năm 2006, cô chọn vũ khí nào? Vẫn là BlackBerry.
Nói một cách không cường điệu, chiếc điện thoại này xuất hiện ở khắp mọi nơi trong cuộc sống.
BlackBerry đã không được bán trong nhiều năm qua và mọi thiết bị còn lại đều đã bị ngưng hỗ trợ vào tháng 1 năm ngoái khi công ty sản xuất dừng hỗ trợ.
Đó là kết thúc buồn cho một thiết bị đã làm thay đổi thế giới, một mẫu điện thoại không chỉ phổ biến trong các cuộc họp và văn phòng mà còn là một phụ kiện thời trang.
“Quả dâu đen” - biểu tượng của thời đại smartphone
BlackBerry ra mắt sản phẩm đầu tiên vào năm 1999 với tính năng email và tin nhắn hai chiều, bàn phím và màn hình đơn sắc đơn giản. Đến năm 2002, cuộc gọi, tin nhắn và duyệt web - những tính năng mà điện thoại này sở hữu trở nên phổ biến trong giới doanh nhân.
Nhưng sự cách mạng thực sự của BlackBerry đến từ BlackBerry Messenger vào năm 2005, giúp dòng điện thoại này chiếm lĩnh thị trường với tính năng nhắn tin được mã hóa giống WhatsApp, một tính năng mà ngày nay ai cũng dùng.
BlackBerry làm người dùng nghiện. Một chiếc BlackBerry không chỉ thuận tiện khi cầm trên tay mà còn có đèn thông báo nhấp nháy liên tục, nhắc nhở người dùng về thế giới kỹ thuật số mà họ đang bỏ lỡ.
Sự nghiện gõ phím khi đi đường thậm chí được gọi là 'CrackBerry' trong Từ điển Webster năm 2006. Đó là chiếc điện thoại mà hàng triệu người dùng lựa chọn, cả những người nổi tiếng và các nhà lãnh đạo chính trị.
Vào thời kỳ hoàng kim, BlackBerry chiếm gần một nửa thị trường điện thoại thông minh trên toàn cầu.
Nhưng năm 2007, với việc iPhone ra đời - thế giới điện thoại chứng kiến một cuộc cách mạng toàn diện.
Steve Jobs đã chế nhạo sự phụ thuộc vào bàn phím của BlackBerry trong một sự kiện ra mắt hoành tráng, khi các quan sát viên ngạc nhiên trước màn hình cảm ứng đa điểm cỡ lớn trên tay ông.
Đối với nhiều nhà phân tích, sự kiện này đánh dấu sự khởi đầu cho thời kỳ suy thoái của BlackBerry.
Đối với đạo diễn Matt Johnson, người chuẩn bị ra mắt bộ phim về BlackBerry gần đây: iPhone không hẳn đã làm chết BlackBerry, nguyên nhân của sự sụp đổ này đến từ chính những người sáng tạo ra nó.
Công ty đã vội vàng cố gắng sửa chữa mọi tính năng để tạo ra một đối thủ cạnh tranh cho iPhone, cố chấp kết hợp màn hình cảm ứng với trải nghiệm nhấn thỏa mãn từ bàn phím vật lý.
“Đó là bàn phím đặt trên màn hình và màn hình đó đặt trên một bàn phím” – đây là hướng đi mà lãnh đạo đã truyền đạt với các kỹ sư của họ, một hướng đi không thuyết phục.
Kết quả, BlackBerry Storm ra mắt vào năm 2008, đã là một thảm họa.
Một loạt vấn đề với màn hình cảm ứng và hệ thống nhấn lực đã khiến Verizon phải thay thế một triệu thiết bị đã bán và thông báo lỗ 500 triệu USD.
Điều này đã đẩy công ty Canada vào thế khó và khiến các giám đốc điều hành của họ phải đối mặt với cuộc khủng hoảng danh tính trong khi xu hướng của Apple ngày càng trỗi dậy mạnh mẽ.
Mặc dù vẫn có những người dùng trung thành của BlackBerry như cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama, nhưng công ty đã phải đối mặt với những thách thức lớn khi người ta dần chuyển hướng sự chú ý đến iPhone.
Trong thời điểm đó, rõ ràng là hướng đi của công ty đã trở nên mơ hồ, và cả công chúng lẫn các nhà cung cấp dịch vụ di động đều đang quay sang iPhone.
Sụp đổ của một biểu tượng
Đạo diễn Johnson coi việc BlackBerry sụp đổ là một câu chuyện cảnh báo và bi thảm.
“Họ xây dựng một giàn giáo cho một cuộc cách mạng nhưng không nhận ra rằng nó đang sắp đổ sập lên họ”, ông nói.
“Không phải iPhone là sản phẩm tốt hơn”, Johnson lưu ý. 'Điều này liên quan nhiều đến tầm nhìn của một công ty”.
'Mọi người nói rằng họ là một phần của hệ sinh thái Apple – điều cho thấy thương hiệu có ý nghĩa nhiều hơn là sản phẩm. Blackberry không làm điều đó và không quan tâm đến điều đó”.
'Cuối cùng, những kỹ sư thuở đầu vỡ mộng và xa lánh thứ họ đã tạo ra, tôi không nghĩ họ còn tin rằng bản thân là người tạo ra nó”, Johnson đánh giá.
BlackBerry vẫn cố gắng phát triển các thiết bị màn hình cảm ứng theo kiểu iPhone, nhưng nhận ra rằng công ty đang phải đối mặt với những khó khăn hơn do sự phổ biến của Android.
Vào năm 2016, công ty quyết định dừng sản xuất điện thoại và chuyển sang kinh doanh phần mềm bảo mật, cung cấp giấy phép tên BlackBerry cho các nhà sản xuất khác.
Thành công cuối cùng là BlackBerry KEY2 LE ra mắt năm 2018, do TCL của Trung Quốc sản xuất, một thiết bị được lắp ráp vụng về cho nhiều mục đích sử dụng, với bàn phím đặt dưới màn hình cảm ứng.
Nó đã rời xa tầm nhìn “nhắn tin, cuộc gọi, email” ban đầu của công ty về một chiếc điện thoại, một điều mà Johnson tin rằng có thể mang lại lợi nhuận đáng kể.
Những chiếc 'điện thoại cục gạch' theo hướng hoài cổ của Nokia đã chứng kiến sự hồi sinh khi người dùng cố gắng thoát khỏi nghiện mạng xã hội, trong khi các sản phẩm mới như Light Phone tự hào về việc chỉ hỗ trợ tin nhắn và cuộc gọi.
“Tôi tin rằng nếu BlackBerry quay lại triết lý đó, họ có thể đạt được thành công”, đạo diễn nói.
Chắc chắn rằng không một công ty nào được phép ngủ quên trên thành công trong bối cảnh Thung lũng Silicon liên tục biến động. Điện thoại thông minh hiện đại đang cần sự đổi mới, như BlackBerry và iPhone đã chứng minh, tương lai có thể thay đổi bất cứ điều gì.