Hỏi về việc chọn câu nào trong phần nghị luận văn học của đề thi lớp 10?

TP HCM - Thí sinh thường chọn làm câu 1 trong phần nghị luận văn học của đề thi Văn lớp 10, với quan điểm rằng câu 2 chỉ phù hợp với học sinh giỏi. Tuy nhiên, theo đánh giá của các giáo viên, độ khó của cả hai câu là tương đương nhau.

Kỳ thi vào lớp 10 của các trường công lập tại TP HCM sẽ diễn ra vào ngày 6 và 7 tháng 6. Môn thi Ngữ văn là môn thi đầu tiên, thời gian làm bài là 120 phút.

Sở Giáo dục và Đào tạo thông tin rằng cấu trúc đề thi môn Văn vẫn giữ ổn định như mọi năm, với ba phần thi gồm Đọc hiểu (3 điểm), Nghị luận xã hội (3 điểm) và Nghị luận văn học (4 điểm).

Phần Nghị luận văn học có hai câu hỏi cho thí sinh chọn lựa. Câu 1 yêu cầu học sinh phân tích và cảm nhận về một tác phẩm hoặc đoạn trích có sẵn trong đề, từ đó đánh giá ảnh hưởng và tác động của tác phẩm đó đối với bản thân. Học sinh cũng có thể liên kết với tác phẩm khác và thực tế cuộc sống để rút ra một vấn đề cụ thể.

Câu 2 của đề thi thường mô tả một tình huống cụ thể, yêu cầu học sinh áp dụng kiến thức và kinh nghiệm đọc để giải quyết. Học sinh được tự do lựa chọn tác phẩm, đoạn trích để minh họa, không bị ràng buộc về thể loại.

Theo Khánh Vy, một giáo viên tại trường THCS Võ Thành Trang, quận Tân Phú, câu 1 thường dễ làm hơn vì chủ đề và dữ liệu được đề cập rõ ràng. Trong khi đó, câu 2 đòi hỏi sự thuộc lòng và hiểu biết sâu sắc về một tác phẩm cụ thể mới có thể làm tốt. Câu này phù hợp với những học sinh xuất sắc và đam mê môn Văn.

Yến Thy, một giáo viên tại trường THCS Khánh Hội, quận 4, cũng dự định chọn câu 1 vì lý do tương tự.

'Chọn câu 1 nếu bạn chăm chỉ nghe giảng và học thuộc thơ, hiểu hoàn cảnh sáng tác, nghệ thuật thì đã có sẵn một phần kiến thức', Thy chia sẻ.

Dù dự định thi chuyên Văn, nhưng Minh Long, một học sinh tại trường THCS Lê Lợi, quận Tân Phú, cũng đang phân vân giữa hai lựa chọn. Long nghĩ rằng câu 2 sẽ không yêu cầu học thuộc nhiều ngữ liệu hơn, nhưng cấu trúc làm bài thường khác so với cách đã học nên cảm thấy không tự tin.

Thầy Nguyễn Trần Tuấn Đạt, giáo viên môn Ngữ văn tại trường TH-THCS Việt Mỹ, quận Bình Thạnh, cho biết cả hai câu đều có sự phân hóa về kỹ năng làm bài và tư duy sáng tạo.

Câu 1 quen thuộc với học sinh khi yêu cầu phân tích, cảm nhận một tác phẩm cụ thể và rút ra vấn đề. Câu 2 lại tạo cơ hội cho học sinh thể hiện năng lực, sở trường đọc hiểu và phân tích tác phẩm sâu sắc hơn.

Thầy Đạt cho rằng, thực sự câu 2 không khó và yêu cầu cao như nhiều học sinh nghĩ. Tình huống trong câu này rất đa dạng, tập trung vào kỹ năng đọc và trải nghiệm tác phẩm nên không chỉ dành cho học sinh giỏi mà còn phù hợp với những em khác.

'Học sinh có kiến thức về văn học có thể áp dụng trong câu 2 hoặc mở rộng bàn luận ở câu 1, nhưng cần giữ sự chân thực và thích hợp, tránh sự quá hoa mỹ và thiếu ý nghĩa', thầy Đạt nhận định.

Thầy Đạt cũng cho biết, một số học sinh vẫn còn tự giới hạn bản thân bằng việc học thuộc lòng và tư duy hẹp hòi, dự đoán đề, do đó chúng thường tránh chọn câu 2.

Thầy Nguyễn Hữu Bản, giáo viên tại trường THCS Trương Công Định, quận Bình Thạnh, cho rằng học sinh có thể lựa chọn câu 1 hoặc 2 tùy thuộc vào sở thích và năng lực cá nhân.

Dựa trên kinh nghiệm chấm thi, thầy Bản nhận thấy rằng hầu hết thí sinh thường chọn câu 1 vì cảm thấy gần gũi và quen thuộc, tuy nhiên, số lượng học sinh chọn câu 1 và câu 2 không chênh lệch quá nhiều nhau.

Có hai sai lầm thường gặp mà thí sinh mắc phải trong phần nghị luận văn học. Trong phần thơ, các em thường không khai thác được các yếu tố nghệ thuật như biện pháp tu từ, nhịp thơ mà thay vào đó chỉ tập trung vào việc phân tích nội dung. Còn ở phần văn xuôi, học sinh thường mắc phải tình trạng tóm tắt nội dung tác phẩm mà thiếu đi sự hình thành luận điểm rõ ràng.

'Các em nên quản lý thời gian hiệu quả, tập trung vào nghị luận văn học để đạt được điểm cao, tránh lãng phí thời gian ở các phần khác', thầy Bản chia sẻ.

Thầy Nguyễn Trung Hiếu, giáo viên môn Ngữ văn tại trường THCS Bình Tân, quận Bình Tân, khuyến khích học sinh đọc kỹ đề, nhấn mạnh từ khóa quan trọng, tuân thủ trình tự: nêu luận điểm - trích dẫn - phân tích nghệ thuật và nội dung - đánh giá.

Theo thầy Hiếu, học sinh được 125 phút bao gồm 5 phút đọc đề. Họ nên dành 15 phút cho phần đọc hiểu, 40 phút cho nghị luận xã hội, 60 phút cho nghị luận văn học và 5 phút cuối để xem xét, chỉnh sửa bài.

Năm nay, TP HCM có khoảng 98.700 học sinh đăng ký thi lớp 10, cạnh tranh cho hơn 77.300 suất học. Tỷ lệ trúng tuyển dự kiến khoảng 80%, tương tự như mọi năm.

Lịch thi lớp 10 của TP HCM được xếp như sau:

Hương Kỷ