Hormone Để Đạt Sự Hài Lòng

Bạn đã từng thắc mắc, điều gì thúc đẩy bạn không ngừng làm những điều mà bạn yêu thích? Và cảm giác hài lòng sau khi hoàn thành chúng đến từ đâu?

Tìm hiểu về dopamine có thể sẽ giúp bạn có câu trả lời.

Các tế bào thần kinh trong vùng cơ sở não tạo ra dopamine thông qua một quá trình hai bước. Ban đầu, tyrosine được chuyển hóa thành một axit amin khác là L-Dopa. Sau đó, L-Dopa được enzym biến đổi thành dopamine (Watson, 2021).

Một điều thú vị về dopamine là nó không chỉ được sản xuất khi bạn thực hiện hành động mà bạn yêu thích, mà còn khi bạn tưởng tượng về hành động đó (Pietrangelo, 2019).

Ví dụ, nếu thức ăn yêu thích của bạn là gà rán, não của bạn sẽ sản sinh dopamine khi bạn ngửi thấy mùi thơm của gà rán hoặc khi bạn nhìn thấy nó và cảm thấy nước miếng chảy ra. Khi bạn thưởng thức món gà, dopamine sẽ mang lại cảm giác thỏa mãn và kích thích bạn muốn tiếp tục trải nghiệm hương vị đó trong tương lai.

Theo Pietrangelo (2019), Dopamine có thể tạo ra những cảm giác sau:

- Sự Tỉnh Thức

- Sự Tập Trung

- Sự Động Viên

- Sự Hạnh Phúc

Ngoài ra, dopamine còn liên quan đến nhiều chức năng khác trong cơ thể như lưu thông máu, tiêu hóa, trí nhớ, tập trung, cảm xúc,… (Pietrangelo, 2019).

Động viên một người bạn, tham gia vào một hoạt động nghệ thuật hoặc thậm chí chỉ là thực hiện một công việc mà bạn yêu thích, tất cả đều có thể tăng cường sản xuất dopamine trong não. Điều này giúp cảm thấy vui vẻ và hạnh phúc hơn.

Dopamine là nguyên nhân khiến chúng ta 'nghiện' vào một điều gì đó. Bởi vì dopamine thúc đẩy ta tìm kiếm những trải nghiệm đáng thỏa mãn, chúng ta có xu hướng lặp lại hành vi đó, ngay cả khi nó không tốt cho sức khỏe của chúng ta. Nghiện game hoặc nghiện ma túy là ví dụ điển hình cho hiện tượng này.

Mặc dù thiếu hụt dopamine không gây trực tiếp trầm cảm, nhưng nó có thể góp phần tạo ra một số triệu chứng của căn bệnh này. Cụ thể, những người mắc trầm cảm thường cảm thấy thiếu động lực và khả năng tập trung (Watson, 2021).

Ngoài ra, mức độ cơ bản của dopamine không giữ nguyên sau mỗi trải nghiệm, mà nó sẽ giảm đi (Huberman, 2021). Điều này giải thích tại sao nếu chúng ta liên tục lặp lại một trải nghiệm, sự hứng thú của chúng ta sẽ giảm dần, và chúng ta sẽ cần phải nỗ lực hơn để đạt được cảm giác thỏa mãn như trước đây. Tổng thể, điều này tạo ra một vòng lặp mà một khi bị rơi vào, rất khó để thoát ra.

Vì dopamine có tác dụng thúc đẩy động lực, nhiều người đã lạm dụng để phát triển thói quen. Chắc chắn bạn đã quen với việc nghe nhạc để tập thể dục hứng khởi hơn, hoặc ăn sô cô la để có năng lượng học tập. Trong thời gian ngắn, những việc này giúp tăng dopamine trong não, tạo động lực để thực hiện công việc mong muốn. Tuy nhiên, trong dài hạn, chúng có thể làm mất đi sự hứng thú ban đầu.

Trong một video về dopamine (2021), Andrew Huberman - giáo sư tại Đại học Stanford - nhấn mạnh rằng để thưởng thức hoạt động lâu dài, không nên dùng bất kỳ kích thích ngoại lai nào. Điều này là do khi chúng ta thêm một hành động trước hoặc sau khi làm việc mình muốn với mục đích tạo động lực, vô hình trung cũng thêm một 'điều kiện' để có thể thực hiện công việc đó. Nếu sau này thiếu điều kiện đó, chúng ta sẽ không thể tập trung để hoàn thành công việc của mình.

Huberman (2021) nhấn mạnh rằng để thưởng thức niềm vui từ các hoạt động như học tập, thể thao và xây dựng các mối quan hệ lâu dài, cần đảm bảo dopamine không tăng quá mức. Điều này có nghĩa là, sự nhàm chán đôi khi là cần thiết để có thể duy trì hoạt động lâu dài.

Thực ra, việc không sử dụng các kích thích để tạo động lực sẽ giúp bạn tập trung hơn vào chính hành động đó. Dần dần, bạn sẽ học cách thưởng thức quá trình thực hiện hành động mình muốn, thay vì phụ thuộc vào yếu tố bên ngoài như trước.

Hy vọng qua bài viết này, các bạn đã hiểu thêm về vai trò của dopamine và cảm giác thú vị mà nó mang lại.