Hormone và vai trò quan trọng của chúng

1. Hormone là gì?

Theo định nghĩa y học, hormone là các hợp chất được tế bào trong cơ thể sản xuất để điều chỉnh các hoạt động sống. Chúng hoạt động như 'người đưa thư', truyền tín hiệu giữa các cơ quan thông qua máu. Khi tiếp nhận hormone, các tế bào phản ứng để thực hiện chức năng của chúng.

Hormone ảnh hưởng đến tâm trạng của con người

Nếu cân bằng hormone bị rối loạn, điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các chức năng sinh lý của cơ thể và gây ra nhiều vấn đề cho các cơ quan.

2. Tác động của hormone là gì?

Như đã nêu, hormone chịu trách nhiệm điều chỉnh nhiều quá trình sinh học trong cơ thể, đảm bảo chúng diễn ra một cách ổn định. Một số hoạt động không thể thiếu sự can thiệp của hormone bao gồm: chuyển hóa thức ăn, điều tiết nhịp sinh học, trao đổi chất, sinh trưởng và phát triển.

Dưới đây là những nhiệm vụ chính của hormone:

• Đảm bảo cơ quan sinh sản phát triển bình thường, duy trì chức năng tình dục ở cả nam và nữ;

• Thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển của các mô và tế bào. Điều này giúp điều tiết quá trình phát triển của cơ thể;

• Tham gia vào hoạt động trao đổi chất và năng lượng, bao gồm tiêu hóa thức ăn, chuyển đổi thức ăn thành năng lượng và chất dinh dưỡng cần thiết;

• Điều chỉnh cảm xúc, tâm trạng và chức năng nhận thức của não bộ;

• Điều tiết cơ thể để thích nghi nhanh chóng với môi trường thay đổi;

• Hormone cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng nội môi ở cả bên trong và bên ngoài tế bào.

3. Cơ quan nào sản xuất hormone?

Nhiệm vụ sản xuất hormone được giao cho một số cơ quan trong cơ thể. Mỗi loại hormone được sản xuất bởi một cơ quan riêng. Mặc dù hormone này có thể ảnh hưởng toàn diện đến cơ thể, nhưng một số chỉ tác động lên một cơ quan cụ thể. Dưới đây là danh sách các 'nhà máy' sản xuất hormone:

Tuyến tụy:

Nhiều người biết về tuyến tụy nhưng ít ai biết rằng nó tiết ra những hormone gì. Tuyến tụy không chỉ là một tuyến nội tiết mà còn là một tuyến ngoại tiết.

• Tuyến tuỵ có chức năng ngoại tiết bằng cách tiết ra các enzyme giúp tiêu hóa thức ăn như trypsin, chymotrypsin, elastase, carboxypeptidase, amylase, lipase, phospholipase A2, cholesterol esterase, ribonuclease, desoxyribonuclease,...

• Ngoài ra, tuyến tuỵ còn có chức năng nội tiết, tiết ra hai hormone quan trọng là insulin và Glucagon để điều hòa đường máu.

Tuyến giáp:

Tuyến giáp được đặt ở phía dưới hộp thanh quản, đây là nơi sản xuất ra hai hormone quan trọng là T3 và T4. Những hormone này có vai trò quan trọng trong việc điều hòa quá trình đồng hoá và dị hoá trong cơ thể để duy trì trạng thái cân bằng của trao đổi chất và năng lượng.

Tuyến tùng:

Tuyến tùng đặt sau hộp sọ, có nhiệm vụ phát ra hormone melatonin khi ở trong bóng tối để hỗ trợ cảm giác buồn ngủ và đáp ứng với sự thay đổi của ánh sáng.

Hình ảnh của tuyến giáp

Tuyến yên:

Mặc dù kích thước của tuyến yên khá nhỏ, chỉ bằng hạt đậu nhưng vai trò của nó lại không hề tầm thường. Tuyến yên kiểm soát nhiều hoạt động sinh lý của cơ thể. Nó nằm ở dưới đáy não và tiết ra các loại hormone sau:

• Hormone tăng trưởng (GH): tham gia vào quá trình sinh trưởng và phát triển của cơ thể;

• Hormone FSH: quy định sản xuất tinh trùng trong tinh hoàn ở nam giới, tạo ra trứng trong buồng trứng ở nữ giới;

• Hormone LH: kết hợp với hormone FSH tạo ra tinh trùng cho nam giới và điều hòa chu kỳ kinh nguyệt cho phụ nữ;

• Hormone prolactin: giúp sản xuất sữa cho bà mẹ và ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và sinh sản;

• Hormone TSH: điều hoà hoạt động của tuyến giáp

Tinh hoàn, buồng trứng:

Tinh hoàn sản xuất hormone testosterone (hay còn gọi là hormone nam) và buồng trứng tiết ra estrogen (một loại hormone nữ). Hai hormone này điều hòa sinh sản và kích thích ham muốn tình dục.

Không chỉ vậy, testosterone và estrogen còn biểu hiện đặc tính riêng ở nam và nữ. Phái mạnh thường có giọng trầm, mọc râu, rậm lông,...; phái nữ có chu kỳ kinh nguyệt, phát triển tuyến vú,... Buồng trứng của phụ nữ sản xuất hormone progesterone, quan trọng trong mang thai và chu kỳ kinh nguyệt.

Gan:

Gan đóng vai trò quan trọng trong chuyển hóa và lọc độc tố. Gan tiết hormone IGF-1 hỗ trợ tăng trưởng tế bào.

4. Rối loạn hormone là gì? Nguy hiểm như thế nào?

Nhiều yếu tố như bệnh tật, di truyền, tuổi tác, ô nhiễm môi trường, đều ảnh hưởng đến sản xuất hormone của cơ thể.

Rối loạn hormone (bao gồm cả dư và thiếu hụt) khiến cho bất kỳ sự thay đổi nào, dù nhỏ, cũng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe con người, đặc biệt là phụ nữ. Ví dụ, phụ nữ bị rối loạn hormone nội tiết sẽ có những triệu chứng sau:

• Da mụn trở nên nhiều hơn;

• Chu kỳ kinh nguyệt không đều;

• Huyết áp tăng đột ngột;

• Giảm ham muốn tình dục;

• Tâm trạng thất thường, lo âu, dễ thay đổi;

• Nguy cơ cao mắc các bệnh phụ khoa.

Rối loạn hormone có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe

Trong các trường hợp trên, phương pháp điều trị thường là sử dụng các loại thuốc cân bằng hormone để khôi phục lại sự cân đối của hormone trong cơ thể.

Hy vọng rằng sau những chia sẻ này, bạn đã hiểu rõ hơn về khái niệm hormone, vai trò quan trọng của chúng trong hoạt động của cơ thể, từ đó áp dụng một lối sống lành mạnh và khoa học để giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến rối loạn hormone.

Nếu bạn đang gặp phải rối loạn hormone hoặc các vấn đề sức khỏe khác, hãy đến thăm khám tại Bệnh viện Đa khoa Mytour. Đội ngũ y bác sĩ chuyên môn, tận tâm và được trang bị đầy đủ trang thiết bị y tế hiện đại sẽ giúp bạn điều trị hiệu quả.