Bài 1
Trong các đoạn văn dưới đây, tác giả đã sử dụng những từ ngữ nào để liên kết các câu trong đoạn?
a) Để thay đổi bản chất của các mối quan hệ với mọi người xung quanh, bạn phải ý thức rõ tác động của những gì mình nói ra. Có lẽ, chúng ta không cố ý gây tổn thương người khác bằng nhận xét của mình. Thực ra, chúng ta nghĩ rằng mình đang hành xử lịch sự hoặc thậm chí là ân cần, nhưng biểu hiện trên khuôn mặt của người đối diện mới nói lên sự thật.
(Ca-ren Ca-xây)
b) Sự sáng tạo trong văn học nghệ thuật gần giống với sự sáng tạo ra sự sống: “Dùng hình tượng là để lấy sự sống tác động vào sự sống, lấy sự sống sinh ra sự sống”. Nhưng đây là một sự sống đặc biệt, một sự sống bất tử. Hình tượng văn học có giá trị, khi ra đời, tham gia vào hoạt động xã hội như một con người thực sự. Mọi người tâm sự với Kiều, thương Kiều, khóc Kiều và mê Kiều. Từ những dòng mực, trang giấy bỗng trở thành cả một thế giới đã lặn sâu vào quá khứ. Chính cái “phép mầu” kỳ diệu đó khiến Go-rơ-ki (Gorki) đọc truyện ngắn “Trái tim bình dị” của Phlô-be (Flaubert), cảm thấy như trong quyển sách có một điều gì đó bí ẩn; và Go-rơ-ki đã mấy lần giơ tờ giấy ra trước ánh sáng, nhìn qua các dòng chữ để tìm xem có bí mật gì ở trong đó không.
(Nguyễn Duy Bình)
Phương pháp giải:
Đọc lí thuyết tại phần Kiến thức ngữ văn.
Lời giải chi tiết:
* Đoạn a:
- Nhận xét về tính liên kết trong đoạn văn: Sử dụng phép nối: nhiều từ hoặc cụm từ quan hệ có tác dụng chuyển tiếp để liên kết với nhau, thì các liên kết đó được gọi là phép nối hoặc phép nối để liên kết.
+ Nếu
+ Có lẽ
+ Thực ra
* Đoạn b:
- Nhận xét về tính liên kết trong đoạn văn: Sử dụng phép nối và phép thế
+ Từ quan hệ: Nhưng
+ Thay vì: Từ những vết mực; chính cái phép mầu kỳ diệu ấy…
Câu 2
Đọc các đoạn văn dưới đây và thực hiện những nhiệm vụ sau:
- Xác định chủ đề của đoạn văn.
- Nhận xét về tính liên kết trong đoạn văn
- Nhận xét về tính mạch lạc của đoạn văn.
a) Ngày nay, người ta thường nói nhiều về mâu thuẫn giữa chiếc xe Lếch-xớt và cây ô liu. Chiếc xe Lếch-xớt biểu hiện cho sự hiện đại và toàn cầu hóa. Cây ô liu đại diện cho bản sắc và truyền thống. Dường như toàn cầu hóa đang áp đặt
vô số các tiêu chuẩn chung cho mọi dân tộc. Tiêu chuẩn về kỹ thuật, công nghệ thông tin và truyền thông, thương mại, đầu tư,... đều là những điều chung và tất cả những điều này đang ngày một tăng lên, Khi các tiêu chuẩn chung càng tăng, thì cá nhân sẽ bị giảm bớt. Đó là một nguy cơ hoàn toàn có thật. Tuy nhiên, chiếc xe Lếch-xớt và cây ô liu không nhất thiết phải xung đột và loại trừ lẫn nhau. Ngược lại, chiếc xe Lếch-xớt vẫn có thể tạo điều kiện cho việc bảo tồn cây ô liu và cây ô liu vẫn có thể trang điểm cho chiếc xe Lếch-xớt. Việc hội nhập và giữ gìn bản sắc cũng vậy. Không có sự hội nhập, nghề múa rối nước, nghề thổ cẩm của chúng ta chắc sẽ rất khó phát triển. Ngược lại, các nhà hàng, khách sạn cao cấp cũng sẽ có ít sức hấp dẫn đối với khách du lịch nước ngoài, nếu thiếu sự hiện diện của văn hoá Việt Nam. (Nguyễn Sĩ Dũng)
“Nhân hủng cũng vừa toan cắt bút,
Nghĩ ra lại thẹn với ông Đào.”
Nỗi niềm vu ẩn không chịu buông tha cho Tam nguyên Yên Đổ. Cảm giác “thẹn với ông Đào” là nét thanh tao, lặng lẽ mà khiêm cung của Nguyễn Khuyến, Nó không chỉ im riêng vào bài thơ này, mà còn lan tỏa cả ba bài thơ, tạo nên một chân dung thật nhất của Nguyễn Khuyển: một thi nhân tao nhã – một nho gia khiêm nhường. (Chu Văn Sơn)
c) Tại sao chúng ta cư xử thô lỗ? Bởi vì chúng ta bị xao nhãng, tâm trí chúng ta đang mải mê những việc khác? Đôi khi, lí do này đúng. Nhưng sự thô lỗ thường là dấu hiệu của cảm giác bất an. Đó là cách chúng ta tránh né người khác để họ không nhận ra điều cảm thấy. Làm như vậy có thể hiệu quả nhưng chẳng giúp ích cho ai cả. Nó khiến mọi người cách xa nhau thay vì đoàn kết vì một mục đích chung. Chúng ta không bao giờ tìm thấy sự bình yên nếu tiếp tục bảo vệ sự cô đơn của bản thân. Cố gắng theo đuổi mối liên kết chung với mọi người là con đường bằng phẳng nhất đưa chúng ta đến với hòa bình. (Ca-ren Ca-xay)
Phương pháp giải:
Đọc lý thuyết tại phần Kiến thức ngữ văn.
Lời giải chi tiết:
* Đoạn a:
- Chủ đề của đoạn văn: Chúng ta cần phải sáng tạo và đổi mới để giúp Việt Nam ngày càng phát triển.
- Nhận xét về tính liên kết trong đoạn văn:
+ Các câu văn đã phục vụ cho chủ đề chung của đoạn văn
+ Đoạn văn có liên kết về hình thức chặt chẽ: sử dụng phép thế “đó”, phép nối, phép liên tưởng.
- Nhận xét về tính mạch lạc của đoạn văn:
+ Các câu trong đoạn đều hướng về một chủ đề chung thống nhất: Chúng ta cần phải sáng tạo và đổi mới.
* Đoạn b:
- Chủ đề của đoạn văn: Thế hệ người lớn hôm nay cần để lại cho thế hệ trẻ sự trưởng thành của chính họ.
- Nhận xét về tính liên kết trong đoạn văn
+ Các câu văn đã phục vụ cho chủ đề chung của đoạn văn.
+ Đoạn văn có liên kết về hình thức chặt chẽ: sử dụng phép thế “đó”, phép nối, phép lặp.
- Nhận xét về tính mạch lạc của đoạn văn.
+ Các câu trong đoạn đều hướng về một chủ đề chung thống nhất: Thế hệ người lớn hôm nay cần để lại cho thế hệ trẻ sự trưởng thành của chính họ.
* Đoạn c:
- Chủ đề của đoạn văn: Chúng ta cư xử thô lỗ vì bị xao lãng hoặc bất an nhưng chúng ta không nên làm như vậy mà nên theo đuổi mối liên kết chung với mọi người.
- Nhận xét về tính liên kết trong đoạn văn:
+ Các câu văn đã phục vụ cho chủ đề chung của đoạn văn.
+ Đoạn văn có liên kết về hình thức chặt chẽ: sử dụng phép thế, nối, lặp
- Nhận xét về tính mạch lạc của đoạn văn.
+ Các câu trong đoạn đều hướng về một chủ đề chung thống nhất: Chúng ta cư xử thô lỗ vì bị xao lãng hoặc bất an nhưng chúng ta không nên làm như vậy mà nên theo đuổi mối liên kết chung với mọi người.
Câu 3
Phát hiện và sửa lỗi trong các đoạn văn sau:
a. Cảnh vật trong bài thơ “Câu cá mùa thu” của Nguyễn Khuyến thật là vắng vẻ. Ngõ trúc quanh co, sóng nước gợn tí, lá vàng đưa vèo, chiếc thuyền bé tẻo teo. Cảnh vật dường như ngưng đọng, im lìm. Bởi vậy, nét bút của Nguyễn Khuyến đã tạo dựng được rất thành công cảnh sắc im ắng ấy. (Dẫn theo Bùi Minh Toán, Nguyễn Quang Ninh)
b. Trong ca dao Việt Nam, những bài về tình yêu nam nữ là những bài nhiều hơn tất cả. Họ yêu gia đình, yêu cái tổ ấm cùng nhau sinh sống. Những người nông dân yêu người làng, người nước, yêu từ cảnh ruộng đồng, đến công việc trong xóm, ngoài làng. Tình yêu trong bài ca dao thật nồng nhiệt, đằm thắm. (Dẫn theo Bùi Minh Toản, Nguyễn Quang Ninh)
c. Cắm đi một mình trong đêm. Trận địa đại hội 2 ở phía bãi bồi bên một dòng sông. Hai bố con cùng viết đơn xin ra mặt trận, Mùa thu hoạch lạc đã vào chặng cuối. (Dẫn theo Trần Ngọc Thêm)
Phương pháp giải:
Đọc lí thuyết tại phần Kiến thức ngữ văn.
Lời giải chi tiết:
a.
- Lỗi sai: Từ “Bởi vậy”
- Sửa lỗi: Thay “Bởi vậy” thành từ “Quả thật”
- Câu hoàn chỉnh: Cảnh vật trong bài thơ “Câu cá mùa thu” của Nguyễn Khuyến thật là vắng vẻ. Ngõ trúc quanh co, sóng nước gợn tí, lá vàng đưa vèo, chiếc thuyền bé tẻo teo. Cảnh vật dường như ngưng đọng, im lìm. Quả thật, nét bút của Nguyễn Khuyến đã tạo dựng được rất thành công cảnh sắc im ắng ấy.
b.
- Lỗi sai: Ý câu đầu và câu sau không thống nhất (câu đầu nói về tình yêu đôi lứa, câu sau nói về những tình cảm khác)
- Sửa lại:
Trong ca dao Việt Nam, những bài nói về tình yêu nam nữ nhiều nhất nhưng số bài thể hiện tình cảm khác cũng đa dạng. Những con người trong ca dao yêu gia đình, yêu tổ ấm, cùng nhau sinh sống, yêu nơi chôn rau cắt rốn. Họ yêu làng, yêu nước, yêu từ cảnh đồng ruộng đến công việc trong xóm, ngoài làng. Tình yêu đó nồng nhiệt, đằm thắm, sâu sắc.
c.
- Lỗi sai: Theo sự diễn đạt này, các câu vi phạm liên kết nội dung: không cùng chung một chủ đề.
- Sửa lại:
Cắm bơi một mình trong đêm. Trận địa đại đội 2 của anh ở phía bãi bồi bên một dòng sông. Anh chợt nhớ hồi đầu mùa lạc hai bố con anh cùng viết đơn xin ra mặt trận. Bây giờ thì mùa thu hoạch lạc đã vào chặng cuối.
Câu 4
Viết một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) triển khai ý từ câu chủ đề sau đây: Đừng để người thân bị tổn thương vì sự vô tâm của bạn
Phương pháp giải:
- Nắm chắc câu chủ đề.
- Đảm bảo tính liên kết giữa các câu trong đoạn, nhằm làm rõ chủ đề.
Lời giải chi tiết:
“Đừng để người thân bị tổn thương vì sự vô tâm của bạn” là một câu nói nhằm thức tỉnh căn bệnh vô cảm, vô tâm của nhiều người. Tình thương chính là cái quý giá của con người; “nó làm cho người gần người hơn”; sưởi ấm những cuộc đời bất hạnh và làm cho cuộc đời thêm phần ý nghĩa. Thế nhưng, có một mặt trái đáng buồn trong xã hội chúng ta hiện nay là con người đang dần mất đi tình thương ấy để sống với lòng ích kỉ, bằng trái tim lạnh giá, chỉ nghĩ cho bản thân, vô cảm lạnh lùng, thậm chí là thờ ơ với mọi thứ xung quanh. Sự vô tâm bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, từ sự phát triển quá nhanh của xã hội khiến cho con người không bắt kịp được. Cũng từ đó họ bị cuốn sâu vào sự bộn bề, lo toan mà quên mất đi tấm lòng yêu thương, sẻ chia với những người xung quanh mình. Người vô tâm sẽ thường xuyên buông ra những lời nói gây sát thương, những suy nghĩ, hành động gây tổn thương đến những người xung quanh. Thậm chí, sự im lặng, thờ ơ củng giống như những lưỡi dao làm tổn thương đến những người dành tình cảm, sự quan tâm, lo lắng cho họ. Bởi vậy, mỗi cá nhân cần phải tự nhận thức được suy nghĩ của bản thân mình rằng khi yêu thương và sẻ chia thương yêu thì chúng ta sẽ thấy bản thân mình sống có ích, sống tốt đẹp hơn.