Đọc bài thơ của Tế Hanh và trả lời câu hỏi:
BÃO
Cơn bão lật nghiêng đêm
Cành cây gãy, lá bay
Ta nắm tay em
Vượt đường để không ngã
Bão đã tạnh từ lâu
Cây xanh lại thắm
Nhưng em xa mãi
Bão lòng ta còn thổi.
1956
(Nhiều tác giả, Tình bạn, tình yêu – Thơ, NXB Giáo dục, Hà Nội, 1987, tr. 193)
Câu 1
Câu 1 (trang 22, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Hình thức cấu tứ của bài thơ thế nào?
Đọc kỹ toàn bộ bài thơ để nêu nhận xét về cấu trúc.
Lời giải chi tiết:
- Trong bài thơ Bão, sự so sánh giữa cơn bão tự nhiên và cơn bão tâm lý làm hình tượng thơ sống dậy, khắc họa rõ nét nghịch lý cuộc đời và tình yêu.
- Tế Hanh sử dụng hình thức tự sự để khám phá nguồn gốc của bão lòng. Bão lòng là hậu quả tự nhiên của sự xa cách trong tình yêu - sự xa cách sau thời gian gắn bó.
Câu 2
Câu 2 (trang 22, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Câu chuyện “ta” và “em” nắm tay qua đường trong cơn bão có vai trò gì trong thể hiện tâm trạng và cảm xúc của nhân vật trữ tình?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ bài thơ và phân tích vai trò của câu chuyện “ta” và “em” trong thể hiện tâm trạng và cảm xúc của nhân vật trữ tình.
Lời giải chi tiết:
Bài thơ Bão có hai khổ. Câu chuyện “ta” và “em” nắm tay nhau qua đường trong cơn bão nằm ở khổ thơ đầu. Xét độc lập, khổ thơ này chưa có gì nổi bật về tâm trạng nhân vật trữ tình, cũng như chưa tạo nên chấn động cảm xúc cho người đọc.
Câu 3
Câu 3 (trang 22, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
So sánh từng câu trong khổ 1 với các câu ở khổ 2 và nêu nhận xét về sự đặc biệt trong cách sắp xếp hình ảnh và biểu tượng.
Phương pháp giải:
Đọc lại bài thơ để nhận xét về tính độc đáo trong cách trình bày hình ảnh và biểu tượng.
Lời giải chi tiết:
Khổ 1 và khổ 2 có sự đối lập nội dung. Khổ 1, cơn bão lớn khiến cây cối gãy đổ, “ta” nắm tay “em” vượt qua bão. Khổ 2, cơn bão đã qua, thiên nhiên phục hồi, nhưng “ta” không còn nắm tay “em” nữa, chỉ còn lại cơn bão trong lòng.
Hình ảnh cơn bão là kết quả sáng tạo của Tế Hanh, biểu tượng hóa trạng thái tinh thần. Bài thơ có 19 chữ miêu tả sự tàn phá của bão, sự ấm áp của tình yêu và con người trong thiên tai.
Câu 4
Câu 4 (trang 22, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Phân tích việc sử dụng cụm từ “cơn bão” ba lần trong bài thơ. Lần nào là ẩn dụ? Giải thích lý do.
Phương pháp giải:
Đọc lại bài thơ và xác định cụm từ “cơn bão” và lúc nào được dùng ẩn dụ.
Lời giải chi tiết:
Cụm từ “cơn bão” được dùng ba lần trong bài thơ. Lần thứ ba là ẩn dụ, vì tác giả dùng hình ảnh cơn bão để thể hiện tình yêu mãnh liệt của nhân vật. Cơn bão thiên nhiên có thời hạn, nhưng cơn bão trong lòng của tình yêu vẫn mãi không dứt.
Câu 5
Câu 5 (trang 22, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Phân tích ý nghĩa từ “xa xôi” trong bối cảnh bài thơ.
Phương pháp giải:
Đọc lại bài thơ và phân tích ý nghĩa từ “xa xôi”.
Lời giải chi tiết:
Trong khổ 1, từ “xa xôi” liên kết với từ “nắm tay” thể hiện sự chia ly. Trong khổ 2, sự hồi sinh của thiên nhiên sau bão đối lập với khoảng cách của nhân vật trữ tình và người yêu.
Câu 6
Câu 6 (trang 22, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Nhận xét về tình yêu và khả năng của thơ trong việc diễn đạt cảm xúc.
Phương pháp giải:
Đọc lại bài thơ và chia sẻ cảm nhận về tình yêu và sức mạnh của thơ.
Lời giải chi tiết:
Bài thơ Bão chứa đựng cảm xúc thầm kín của Tế Hanh, chạm đến trái tim người đọc. Tác phẩm cho thấy sự phong phú, lãng mạn và tinh tế của nhà thơ, cũng như tình yêu nồng cháy, nhẹ nhàng trong từng câu chữ.