Buzz
Bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt sẽ được phân tích chi tiết trong môn Ngữ Văn lớp 9.
Cung cấp tài liệu Soạn văn 9: Bếp lửa. Mời quý vị đọc giả theo dõi nội dung chi tiết bên dưới.
Giáo trình soạn bài Bếp lửa - Mẫu 1
Hướng dẫn chi tiết soạn văn Bếp lửa
Phần I. Tác giả
- Nguyễn Việt Bằng, tên thật Bằng Việt, sinh năm 1941, quê ở huyện Thạch Thất, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội).
- Ông bắt đầu viết thơ từ đầu những năm 60 và thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong cuộc chiến chống Mỹ.
- Hiện tại, ông đang giữ chức Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Hà Nội.
Phần II. Tác phẩm
1. Bối cảnh sáng tác
- Bài thơ được viết vào năm 1963, khi tác giả đang là sinh viên học Luật ở nước ngoài.
- Năm 1968, bài thơ được đăng trong tập thơ “Hương cây - Bếp lửa', do Bằng Việt và Lưu Quang Vũ biên soạn.
Phần 2. Kết cấu
Bao gồm 4 phần:
- Phần 1. Khởi đầu với hình ảnh bếp lửa, khơi nguồn cho những hồi tưởng về bà.
- Phần 2. Từ “Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói” đến “Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng”: những ký ức tuổi thơ sống bên bà kết hợp với hình ảnh bếp lửa.
- Phần 3. Tiếp tục với đoạn văn “Ôi kỳ lạ và thiêng liêng - bếp lửa!”: suy ngẫm về cuộc đời của bà.
- Phần 4. Còn lại: thực tại cuộc sống của người cháu.
Phần III. Đọc và hiểu văn bản
1. Hình ảnh bếp lửa là nguồn cảm hứng cho việc hồi tưởng về bà
- Hình ảnh của bếp lửa kể lên sự hy sinh, vất vả của người bà: “chờn vờn sương sớm”, “ấp iu nồng đượm” truyền đạt cảm giác về một ngọn lửa sống động hiện hữu trong làn sương sớm nhờ đôi bàn tay khéo léo và tấm lòng ấm áp của người bà.
- Điều gì được thể hiện thông qua “một bếp lửa”: nhấn mạnh vào hình ảnh trung tâm của bài thơ, khiến tác giả nhớ về bà.
- Chữ “thương”: thể hiện tình cảm quý mến, yêu thương của người cháu đối với những sự hy sinh, tận tụy của bà.
2. Ký ức về tuổi thơ sống bên bà kết hợp với hình ảnh bếp lửa
Từ hình ảnh của bếp lửa, người cháu hồi tưởng về những kỷ niệm của tuổi thơ:
- Bếp lửa liên kết với một thời kỳ gian khó của dân tộc:
- Khi cháu lên bốn tuổi: đã quá quen với mùi khói của bếp, nhớ lại những năm “đói kém, đói mòn”, hình ảnh “khô rạc ngựa gầy”.
- Nhớ lại những tháng ngày khổ cực khiến lòng cháu thêm bi đau: “Chỉ còn nhớ khói bếp bay trong mắt/Đêm về gió lạnh thổi ngọn lửa hỏa”.
- Bếp lửa liên kết với những năm tháng chung sống cùng bà:
- Âm thanh của tu hú từ xa trên những cánh đồng xa xa gợi nhớ về những câu chuyện mà bà kể.
- Cuộc sống hàng ngày luôn bận rộn: bà dạy cháu nấu ăn, bà chăm sóc cháu học.
- Bếp lửa còn là biểu tượng của tình cảm của cháu: “Nhìn bếp lửa, lòng cháu đầy tình thương với bà khó khăn”, đó là tình yêu thương sâu sắc mà cháu dành cho bà.
- Lửa bà như ngọn hy vọng, niềm tin của bà truyền lại cho cháu.
3. Suy ngẫm về cuộc đời của người bà
- Cuộc sống của bà giống như nhiều người phụ nữ Việt Nam khác: “gian nan, vất vả”, đầy tâm huyết và lo lắng cho con cháu suốt cuộc đời.
- Từ “nhóm” kết hợp với loạt hình ảnh:
- “Lửa bếp ấm áp”: tình cảm thân thiết của bà.
- “Niềm yêu thương, hương vị đất mẹ”: bà dạy cháu biết quý trọng yêu thương.
- “Nồi cơm nồi bánh ấm no”: bà dạy cháu biết chia sẻ
- “Những trò đùa tuổi thơ”: giúp cháu phát triển tâm hồn.
=> Từ hình ảnh bếp lửa được bà gợi lên đã dạy cho cháu biết được nhiều bài học quý giá trong cuộc sống.
- Câu cuối như một lời kêu gọi: “Ôi kỳ diệu và thiêng liêng - bếp lửa”, chỉ với “bếp lửa” thôi đã làm nên biết bao điều kỳ diệu, và điều đó đến từ đôi bàn tay của bà.
4. Hiện thực cuộc sống của người cháu
- Khi trưởng thành, người cháu được trải qua nhiều trải nghiệm, nhìn thấy “khói tàu, lửa nhà” của cuộc sống hiện đại với niềm hân hoan, say mê.
- Nhưng vẫn nhớ về những kỉ niệm khó khăn bên người bà, cùng với “bếp lửa” đong đầy tình cảm của bà.
- Câu hỏi “Bà có bếp lửa sưởi ấm chưa?”: như một lời nhắc nhở bản thân phải ghi nhớ những năm tháng được sống bên bà.
Soạn văn Bếp lửa một cách súc tích
I. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Bài thơ là lời của nhân vật nào, nói về ai và về điều gì? Dựa vào mạch tâm trạng của nhân vật trữ tình, em hãy nêu bố cục của bài thơ.
- Bài thơ là lời của người cháu dành cho người bà, để thể hiện lòng biết ơn và tình yêu thương của cháu dành cho bà.
- Cấu trúc của bài thơ:
Bao gồm 4 phần:
- Phần 1. Bắt đầu với hình ảnh bếp lửa gợi lên những kí ức về người bà.
- Phần 2. Tiếp theo là “Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng”: những kỉ niệm về tuổi thơ sống bên bà được liên kết với hình ảnh bếp lửa.
- Phần 3. Tiếp tục với “Ôi kỳ lạ và thiêng liêng - bếp lửa!”: suy ngẫm về cuộc đời của người bà.
- Phần 4. Cuối cùng: hiện thực cuộc sống của người cháu.
Câu 2. Trong hồi ức của người cháu, những kí ức về bà và tình cảm bà cháu được gợi lên? Hãy chỉ ra sự kết hợp giữa cảm xúc với mô tả, trải lòng, nhận xét trong bài thơ và ảnh hưởng của việc kết hợp đó?
* Những kí ức về bà và tình cảm bà cháu được khơi lên:
- Bếp lửa kết nối với thời kỳ khó khăn của dân tộc:
- Khi cháu mới lên bốn tuổi: quen với mùi khói bếp, nhớ về thời gian 'đói kém khổ cực', hình ảnh 'cõi khô rạc, con ngựa gầy'.
- Nhớ lại những năm tháng đói khổ, cảm xúc xót xa trào dâng 'Chỉ cần nhớ khói bay lơ lửng/Mắt cháu nhòe đi vì mùi cay'.
- Bếp lửa gắn bó với những năm tháng sống cùng bà:
- Âm thanh tu hú trên cánh đồng xa xa gợi lại những câu chuyện mà bà thường kể.
- Cuộc sống hàng ngày tràn đầy sinh hoạt: bà dạy cháu nấu ăn, dạy cháu học hành.
* Bài thơ kết hợp giữa:
- Tự sự (kể lại những kỉ niệm tuổi thơ bên người bà), miêu tả (mô tả hình ảnh bếp lửa, những năm đói kém và sự vất vả của bà), biểu cảm (tình cảm của cháu dành cho bà).
- Thông qua sự kết hợp này, bài thơ trở nên sống động hơn, cụ thể hơn và đầy hấp dẫn, kích thích sự tưởng tượng và cảm nhận.
Câu 3.
- Hình ảnh bếp lửa là trung tâm, được đề cập mười lần trong bài thơ:
- Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
- Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
- Tám năm ròng, cháu cùng bà nhóm lửa
- Rồi sớm rồi chiều, lại bếp lửa bà nhen,
- Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn,
- Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng…
- Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,
- Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm,
- Ôi kỳ lạ và thiêng liêng - bếp lửa!
- Sớm mai này, bà nhóm bếp lên chưa?
- Khi nhớ về hình ảnh bếp lửa, con cháu lại hồi tưởng về bà, và ngược lại, khi nhớ về bà là nhớ ngay đến hình ảnh bếp lửa vì đó là biểu tượng gắn bó với bà trong suốt những năm tháng tuổi thơ được sống bên bà.
- Hình ảnh “bếp lửa” là biểu tượng của tình cảm thiêng liêng giữa bà và cháu.
- Tác giả viết “Ôi kì lạ và thiêng liêng - bếp lửa”: câu thơ như một lời reo hò vang lên - chỉ với bếp lửa mà tạo nên những điều kỳ diệu, đó chính là nhờ có đôi bàn tay của bà.
Câu 4.
Rồi sớm rồi chiều, lại bếp lửa bà nhen,
Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn,
Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng…
Tại sao trong hai câu dưới tác giả lại sử dụng từ “ngọn lửa” mà không nhắc lại “bếp lửa”? Ý nghĩa của “ngọn lửa” ở đây là gì? Tôi hiểu những câu thơ trên như thế nào?
- Hình ảnh bếp lửa được biểu thị qua từ ngôn ngữ: “ngọn lửa”
- Sử dụng hình ảnh “ngọn lửa” mang một tính chất trừu tượng hơn.
- “Ngọn lửa” đại diện cho tình yêu thương của bà, là biểu tượng của niềm tin mà bà truyền cho đứa cháu.
- Cách tôi hiểu những câu thơ:
- “Một lửa đong đầy trong lòng bà sẵn sàng”: Bà là người giữ lửa, truyền lửa cho thế hệ sau.
- “Một ngọn lửa chứa niềm tin vững vàng”: Bà cũng mang đến niềm tin, hy vọng cho tương lai.
Câu 5. Cảm nhận của tôi về tình cảm bà cháu được thể hiện trong bài thơ. Tình cảm đó liên quan đến những tình cảm khác như thế nào.
- Tình thân ái bà cháu được mô tả một cách sống động, chân thực. Tình bà cháu đã vượt qua mọi ranh giới về thời gian, không gian, và trở thành nguồn động viên, sức mạnh cho thế hệ sau này.
- Tình cảm bà cháu gắn liền với tình yêu gia đình, đất nước, và gốc rễ quê hương.
II. Thực hành
Miêu tả cảm nhận của mình về hình ảnh bếp lửa trong bài thơ.
Gợi ý:
- Hình ảnh bếp lửa gợi lên nhiều cảm xúc:
- Bếp lửa là biểu tượng phản ánh cuộc sống quê hương Việt Nam.
- Nó đồng thời gợi nhớ về những kỷ niệm ngọt ngào tuổi thơ bên bà.
- Ý nghĩa sâu xa của hình ảnh bếp lửa:
- Bếp lửa đã đưa ta trở lại những kỷ niệm về người bà trong những năm tháng ấu thơ.
- Bếp lửa đã thắp sáng lên những suy tư, tình cảm sâu đậm dành cho người bà.
- Bếp lửa đã khơi dậy ngọn lửa của sức sống, của niềm tin và ước mơ, cũng như của tình yêu thương.
Soạn bài Bếp lửa - Mẫu 2
I. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Bài thơ là lời của nhân vật nào, nói về ai và về điều gì? Dựa vào mạch tâm trạng của nhân vật trữ tình, em hãy nêu bố cục của bài thơ.
- Bài thơ là lời của người cháu gửi đến người bà, để thổ lộ lòng biết ơn và tình yêu thương sâu nặng dành cho bà.
- Cấu trúc của bài thơ:
- Phần 1: Mở đầu bằng hình ảnh bếp lửa, đánh thức những kí ức về người bà.
- Phần 2: Kể từ 'Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng': liên kết ký ức tuổi thơ với hình ảnh bếp lửa.
- Phần 3: Tiếp theo là 'Ôi kỳ lạ và thiêng liêng - bếp lửa!': suy ngẫm về cuộc đời của người bà.
- Phần 4: Còn lại: miêu tả về cuộc sống hiện thực của người cháu.
Câu 2. Trong ký ức của người cháu, những gì về người bà và tình thân bà cháu được khơi lên? Hãy chỉ ra cách mà biểu cảm, mô tả, kể chuyện và nhận xét hòa quyện trong bài thơ và tác dụng của sự pha trộn đó?
a. Những ký ức về người bà và tình cảm bà cháu được gợi lại:
- Bếp lửa liên quan đến một thời kỳ khó khăn của dân tộc:
- Khi lên bốn tuổi: quen với hương khói bếp, nhớ đến 'đói mòn đói mỏi', hình ảnh 'khô rạc ngựa gầy'.
- Những năm tháng khổ đau khi nhớ lại, cảm thấy xót xa 'Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt/Nghĩ đến giờ sống mũi còn cay'.
- Bếp lửa liên kết với những năm tháng sống bên bà:
- Âm thanh tu hú trên cánh đồng xa nhớ về những câu chuyện bà kể.
- Cuộc sống hàng ngày: bà dạy cháu làm, chăm sóc cháu học.
b. Bài thơ sáng tạo từ:
- Ký ức về tuổi thơ bên người bà, mô tả về bếp lửa, những thời gian khó khăn và hình ảnh vất vả của bà, cùng với tình cảm cháu dành cho bà.
- Mục đích của việc này là làm cho bài thơ trở nên sống động, cụ thể và giàu cảm xúc hơn.
Câu 3. Phân tích hình ảnh bếp lửa trong bài thơ. Hình ảnh bếp lửa được đề cập tới bao nhiêu lần? Tại sao khi nhắc đến bếp lửa, người cháu lại nhớ đến bà, và ngược lại, khi nhớ về bà, lại nhớ ngay đến hình ảnh bếp lửa? Hình ảnh này mang ý nghĩa gì trong bài thơ? Tại sao tác giả viết 'Ôi kỳ lạ và thiêng liêng - bếp lửa'?
- Hình ảnh bếp lửa là trung tâm, được đề cập đến mười lần trong bài thơ:
- Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
- Một bếp lửa ấm áp đầy tình cảm
- Tám năm dài, cháu cùng bà nhóm lửa
- Rồi sớm rồi chiều, lại bếp lửa bà nhen,
- Một ngọn lửa, trái tim bà luôn ủ sẵn,
- Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng…
- Nhớ về bà, nhóm bếp lửa thương bà khó khăn,
- Nhóm bếp lửa ấm áp đầy tình cảm,
- Ôi kỳ lạ và thiêng liêng - bếp lửa!
- Mỗi sớm mai, bà nhóm bếp lên chưa?
- Khi nhớ về hình ảnh bếp lửa, người cháu lại nhớ đến bà, và ngược lại, khi nhớ về bà là nhớ ngay đến hình ảnh bếp lửa bởi đó là biểu tượng gắn bó với bà trong suốt những năm tháng tuổi thơ được sống bên bà. Hình ảnh 'bếp lửa' tượng trưng cho tình cảm bà cháu thiêng liêng. Tác giả viết 'Ôi kỳ lạ và thiêng liêng - bếp lửa': câu thơ như một tiếng reo vang - chỉ với bếp lửa mà làm nên biết bao điều kỳ diệu, đó chính là nhờ có đôi bàn tay của bà.
Câu 4.
Rồi sớm rồi chiều, lại bếp lửa bà nhen,
Một ngọn lửa, trái tim bà luôn ủ sẵn,
Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng…
Vì sao ở hai câu dưới tác giả sử dụng từ “ngọn lửa” mà không nhắc lại “bếp lửa”? “Ngọn lửa” ở đây mang ý nghĩa gì? Em hiểu những câu thơ trên như thế nào?
- Hình ảnh bếp lửa được biến tấu thành “ngọn lửa”
- Việc sử dụng hình ảnh “ngọn lửa” có tính trừu tượng cao hơn.
- “Ngọn lửa” là biểu tượng của tình yêu thương của bà, là sự kết tinh của niềm tin mà bà truyền cho đứa cháu.
- Cách hiểu những dòng thơ:
- “Một ngọn lửa trong lòng bà luôn ủ sẵn”: Bà là người nuôi lửa, giữ lửa và truyền lửa cho thế hệ kế tiếp.
- “Một ngọn lửa mang niềm tin vững chắc”: Bà cũng mang lại niềm tin, hy vọng vào tương lai.
Câu 5. Cảm nhận của tôi về mối quan hệ bà cháu được thể hiện trong bài thơ. Mối quan hệ này liên kết với những cảm xúc khác nhau.
- Mối quan hệ giữa bà và cháu được mô tả rất sống động và chân thực. Mối quan hệ này đã vượt qua mọi rào cản về không gian và thời gian, trở thành ký ức và động lực quan trọng của người cháu.
- Tình cảm giữa bà và cháu gắn liền với tình yêu đối với gia đình, quê hương và đất nước.
II. Luyện tập
Viết một đoạn văn ngắn diễn đạt cảm nhận của tôi về hình ảnh bếp lửa trong bài thơ.
Gợi ý:
Hình ảnh bếp lửa trong bài thơ mang tên 'Bếp lửa' của nhà thơ Bằng Việt chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc. Ban đầu, bếp lửa là một đối tượng rất quen thuộc trong văn hóa làng quê Việt Nam. Bếp lửa của bà, của mẹ đã trở thành đề tài của những bài thơ, những ca khúc... Trong bài thơ, hình ảnh bếp lửa gắn bó với kỷ niệm tuổi thơ sống bên bà của người cháu, thể hiện sự quý trọng và tình cảm sâu sắc. Bếp lửa đã đánh thức lại những kỷ niệm về người bà trong những năm tháng tuổi thơ. Hình ảnh này đã gợi lên những suy tư, cảm xúc dành cho người bà. Cuối cùng, bếp lửa đã là ngọn lửa của sức sống, của niềm tin, của ước mơ và tình yêu thương.
Soạn bài 'Bếp lửa' - Mẫu 3
I. Trả lời câu hỏi
Câu 1.
- Bài thơ là lời của người cháu, miêu tả về bà và những kỷ niệm tuổi thơ bên bà.
- Dựa vào tâm trạng chân thành của nhân vật, bố cục của bài thơ là:
- Phân 1. Phần đầu: hình ảnh bếp lửa gợi lại ký ức về bà.
- Phân 2. Tiếp theo đến “Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng”: ký ức tuổi thơ với bà liên kết với hình ảnh bếp lửa.
- Phân 3. Tiếp theo đến “Ôi kỳ lạ và thiêng liêng - bếp lửa!”: suy ngẫm về cuộc đời của bà.
- Phân 4. Còn lại: cuộc sống thực tại của người cháu.
Câu 2.
- Trong hồi tưởng của người cháu, những ký ức về bà và tình cảm bà cháu đã được kích thích lại:
- Khi cháu lên bốn tuổi, đã quen với mùi khói bếp, nhớ về “đói mòn đói mỏi”, hình ảnh “khô rạc ngựa gầy”.
- Những năm tháng đói khổ khi nhớ lại, cảm thấy xót xa “Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu/Nghĩ đến giờ sống mũi còn cay”.
- Tiếng tu hú trên những cánh đồng xa gợi nhớ về những câu chuyện bà kể.
- Cuộc sống hàng ngày: bà dạy cháu làm, chăm sóc cháu học.
- Dù năm giặc đến đốt làng, đốt nhà, bà vẫn mạnh mẽ, dặn cháu giữ bí mật để bố mẹ yên tâm, và sớm chiều nhóm lửa ấm lòng cháu.
- Sự kết hợp giữa biểu đạt, mô tả, tự sự, bình luận trong bài thơ và tác dụng:
- Tự sự (kể lại những ký ức tuổi thơ bên người bà), mô tả (miêu tả hình ảnh bếp lửa, những năm đói kém và hình ảnh vất vả của bà), biểu đạt (tình cảm của cháu dành cho bà).
- Làm cho bài thơ trở nên sống động, cụ thể và đầy hấp dẫn.
Câu 3.
- Hình ảnh bếp lửa xuất hiện nhiều lần trong bài thơ, tổng cộng là mười lần:
- Một bếp lửa chờ đợi sương sớm quen thuộc
- Một bếp lửa ấm áp, đong đầy tình cảm
- Tám năm, cháu và bà cùng nhóm lửa
- Lại sớm, lại chiều, bếp lửa lại sáng lên dưới bàn tay bà,
- Một ngọn lửa, trái tim bà luôn chứa đựng sẵn sàng,
- Một ngọn lửa chứa đựng niềm tin vững chãi...
- Bàn tay nhóm bếp lửa nhớ thương bà vất vả,
- Trái tim nhóm bếp lửa đầy ấm áp,
- Ôi kỳ diệu và thiêng liêng - bếp lửa!
- Mai này sớm, bà đã nhóm lửa lên chưa?
- Khi nhớ đến hình ảnh bếp lửa, người cháu lại nhớ đến bà, và ngược lại, khi nhớ về bà là nhớ ngay đến hình ảnh bếp lửa vì đó là biểu tượng gắn bó với bà suốt những năm tháng tuổi thơ được sống bên bà. Hình ảnh của 'bếp lửa' tượng trưng cho tình cảm bà cháu thiêng liêng.
- Trong bài thơ, tác giả viết 'Ôi kỳ lạ và thiêng liêng - bếp lửa': Hình ảnh của bếp lửa mang theo những ký ức đẹp về người bà. Với nhân vật trữ tình, điều này thật đặc biệt và thiêng liêng.
Câu 4.
- Tác giả sử dụng từ 'ngọn lửa' mà không nhắc lại 'bếp lửa' ở hai câu dưới vì 'ngọn lửa' có tính trừu tượng hơn. Hình ảnh này biểu tượng cho tình yêu thương của bà, là biểu hiện của niềm tin mà bà truyền cho đứa cháu.
- Hiểu những câu thơ như sau:
- 'Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn': Bà như ngọn lửa, giữ lửa và truyền lửa cho thế hệ sau.
- 'Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng': Bà cũng mang lại niềm tin, hy vọng về tương lai.
Câu 5. Cảm nhận của em về tình cảm bà cháu trong bài thơ: Thể hiện chân thành, thiêng liêng. Tình bà cháu vượt qua mọi khoảng cách về không gian, thời gian và trở thành kỷ niệm cũng như động lực cho người cháu.
- Tình cảm bà cháu kết nối với tình yêu dành cho gia đình, quê hương và đất nước.
- Tình cảm bà cháu liên quan chặt chẽ đến tình yêu với gia đình, quê hương, và đất nước.
II. Bài tập
Viết một đoạn văn tóm tắt cảm nghĩ về hình ảnh bếp lửa trong bài thơ.
Gợi ý:
Trong bài thơ “Bếp lửa” của Bằng Việt, bếp lửa là tâm điểm và chủ đề chính. Hình ảnh này mang tính biểu tượng sâu sắc. Bếp lửa từ lâu đã là một phần quen thuộc của cuộc sống ở làng quê Việt Nam xưa. Tác giả kể về kí ức tuổi thơ bên bà, những ngày tháng gian khổ nhưng đầy yêu thương và hạnh phúc. Bếp lửa cuối cùng đã thắp sáng hy vọng, niềm tin, và tình thương cho người cháu. Hình ảnh này mang theo nhiều ý nghĩa sâu xa.
Soạn bài Bếp lửa - Mẫu 4
(1) Bắt đầu
Giới thiệu về nhà thơ Bằng Việt và bài thơ Bếp lửa.
(2) Phần chính
a. Hình ảnh bếp lửa gợi lên dòng ký ức về bà
- Hình ảnh bếp lửa là biểu tượng của sự hy sinh và vất vả: “chờn vờn sương sớm”, “ấp iu nồng đượm” đồng cảm với ngọn lửa sống động hiện hữu trong sương sớm, do bàn tay khéo léo và trái tim ấm áp của người bà tạo nên.
- Từ ngữ “một bếp lửa” làm nổi bật hình ảnh chủ đề của bài thơ, khiến tác giả nhớ về bà một cách sâu sắc.
- Từ “thương”: thể hiện tình cảm yêu thương, quý mến của người cháu đối với những hy sinh và tận tâm của bà.
b. Ký ức tuổi thơ bên bà gắn với hình ảnh bếp lửa
- Bếp lửa đại diện cho thời kỳ khó khăn của dân tộc:
- Khi cháu lên bốn tuổi: đã quen với mùi khói bếp, nhớ về những năm “đói mòn đói mỏi”, hình ảnh “khô rạc ngựa gầy”.
- Nhớ lại những năm đói khổ khiến lòng cảm thấy xót xa: “Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu/Nghĩ đến giờ sống mũi còn cay”.
- Bếp lửa là biểu tượng của những năm tháng sống chung với bà:
- Tiếng tu hú từ xa gợi nhớ về những câu chuyện mà bà thường kể.
- Cuộc sống hàng ngày: bà dạy cháu làm việc, chăm sóc cháu học hành.
- Bếp lửa còn liên quan đến tình cảm của cháu: “Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó khăn”, là ngọn lửa của tình yêu thương sâu sắc dành cho bà.
- Ngọn lửa bà nhen: chứa đựng hy vọng và niềm tin mà bà truyền đạt cho cháu.
c. Suy ngẫm về cuộc sống của người bà
- Cuộc đời bà giống như nhiều phụ nữ Việt Nam khác: trải qua những khó khăn, nắng mưa, sống cuộc đời tận tảo và vất vả lo cho gia đình, con cháu suốt đời.
- Từ “nhóm” kết hợp với loạt hình ảnh:
- “bếp lửa ấm áp đong đầy tình thương”: bà tạo ra một không gian ấm áp, đầy yêu thương.
- “niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi”: bà dạy cháu biết yêu thương
- “nồi xôi gạo mới sẻ chia chung vui”: bà dạy cháu biết chia sẻ
- “những tâm tình tuổi nhỏ”: góp phần bồi đắp tâm hồn cháu.
=> Từ hình ảnh bếp lửa được bà nhen nhóm, cháu học được nhiều bài học ý nghĩa trong cuộc sống.
- Câu thơ cuối như một tiếng reo: “Ôi kỳ diệu và thiêng liêng - bếp lửa”, chỉ với “bếp lửa” thôi nhưng đã tạo ra biết bao điều kỳ diệu, nhờ có đôi bàn tay của bà.
d. Thực tại cuộc sống của người cháu
- Khi trưởng thành, người cháu được đi khắp nơi, chứng kiến “khói bốn phương”, “lửa trăm nhà” với niềm vui, hứng khởi về cuộc sống hiện đại.
- Tuy đã trải qua nhiều trải nghiệm mới lạ, nhưng vẫn không quên những kỷ niệm khó khăn bên người bà, nơi “bếp lửa” chứa đựng tình cảm vô bờ của bà.
- Câu hỏi “Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?”: như một lời nhắc nhở bản thân hãy ghi nhớ những năm tháng ấm áp bên bà.
(3) Kết bài
Khẳng định lại giá trị của bài thơ Bếp lửa.
