Buzz
Chuẩn bị 1
Câu 1 (trang 56, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Truyện viết về sự kiện gì? Cốt truyện, bối cảnh, nhân vật chính trong truyện liên quan như thế nào với lịch sử của dân tộc?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Truyện viết về sự kiện Quang Trung đại phá quân Thanh năm 1789.
Cốt truyện, bối cảnh, nhân vật chính có liên quan trực tiếp đến sự kiện thật trong lịch sử dân tộc.
Chuẩn bị 2
Câu 2 (trang 56, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Chủ đề, tư tưởng, thông điệp nội dung mà văn bản truyện muốn thể hiện
Phương pháp giải:
Đọc văn bản, xác định chủ đề, tư tưởng, nội dung của văn bản
Lời giải chi tiết:
Chủ đề: Sự kiện lịch sử Quang Trung đại phá quân Thanh (1789)
Tư tưởng: Ngợi ca vua Quang Trung
Nội dung: Chiến thắng của Tây Sơn dưới sự lãnh đạo của vua Quang Trung trước quân Thanh
Chuẩn bị 3
Câu 3 (trang 56, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Một số đặc điểm hình thức nổi bật của truyện (sự kiện, nhân vật, ngôn ngữ mang không khí và dấu ấn lịch sử)
Phương pháp giải:
Đọc kỹ phần Kiến thức ngữ văn đầu bài
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Sự kiện, nhân vật trong truyện là những sự kiện, nhân vật có thật trong lịch sử.
Ngôn ngữ truyện mang không khí và dấu ấn lịch sử, phù hợp với bối cảnh và thời đại.
Chuẩn bị 4
Câu 4 (trang 56, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Những tình cảm, cảm xúc, cảm hứng chủ đạo của người viết thể hiện qua văn bản truyện
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Tác giả thể hiện sự ngợi ca, tự hào với chiến thắng của vua Quang Trung và nhà Tây Sơn trước quân Thanh.
Chuẩn bị 5
Câu 5 (trang 57, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Đọc trước văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh; tìm hiểu thêm thông tin về nhóm tác giả Ngô gia văn phái.
Phương pháp giải:
Đọc văn bản và tìm hiểu thông tin về tác giả
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Nhóm tác giả Ngô gia văn phái là một nhóm tác giả Việt Nam thuộc dòng họ Ngô Thị ở làng Tả Thanh Oai, huyện Thanh Oai, trấn Sơn Nam (nay thuộc huyện Thanh Trì, Hà Nội). Người đề xướng và xây dựng Văn phái (về sau được mệnh danh là Ngô gia văn phái) là Ngô Chi Thất và Ngô Trân. Ngô gia văn phái gồm 20 tác giả thuộc 9 thế hệ trong đó hai tác giả chính là Ngô Thị Chí (1753 – 1788) làm quan thời Lê Chiêu Thống và Ngô Thị Du (1772-1840), làm quan dưới triều nhà Nguyễn.
Đọc hiểu 1
Câu 1 (trang 57, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Phần (1) kể về tuyến nhân vật nào?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ phần (1)
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Phần 1 kể về tướng nhà Thanh Tôn Sĩ Nghị.
Đọc hiểu 2
Câu 2 (trang 59, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Tóm tắt ý chính lời dụ của Quang Trung.
Phương pháp giải:
Đọc và tóm tắt lời dụ của Quang Trung
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Lời phủ dụ của Quang Trung khẳng định chủ quyền dân tộc của nước ta. Đồng thời lên án tội ác của giặc, khơi dậy tinh thần yêu nước, lòng căm thù giặc. Qua đó kêu gọi binh sĩ đánh giặc, đề ra kỷ luật rất nghiêm.
Đọc hiểu 3
Câu 3 (trang 60, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Ý nào trong lời của Quang Trung thể hiện tầm nhìn, biết “lo xa”?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn văn bản tương ứng với câu hỏi
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Quang Trung đã nhận thấy trước việc quân Thanh sau khi thất bại ắt sẽ thất thế và âm mưu trả thù, dân lại phải chịu khổ. Vì vậy, ông đã lên kế để Ngô Thì Nhậm, một người giỏi lời rất lên tiếng để giải quyết việc binh đao
Đọc hiểu 4
Câu 4 (trang 61, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Cách đánh giặc của Quang Trung có điều gì đặc biệt?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn văn bản
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Nét độc đáo trong cách đánh giặc của Quang Trung Hoàng đế trong đại phá quân Thanh:
- Quân sự:
+ Chiến lược hành quân thần tốc, đảm bảo yếu tố bất ngờ
+ Khả năng đánh đồn giặc chớp nhoáng, khiến giặc không kịp trở tay.
+ Quang Trung có những trận chiến sòng phẳng với quân Thanh, đánh theo lối tổng tấn công, chứ không du kích như các triều đại trước đây.
- Chính trị:
+ Nhanh chóng lấy lòng nhân sĩ và nhân dân Bắc Hà.
+ Lên ngôi hoàng đế sớm để thể hiện tính chính danh
Đọc hiểu 5
Câu 5 (trang 62, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Phần (3) có thể xem như một tuyến truyện không? Tại sao?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ phần (3)
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Phần 3 có thể coi là một tuyến truyện vì trong phần này đã tái hiện những diễn biến phức tạp của nhân vật Vua Lê. Khác với phần hai tập trung viết về nhân vật Quang Trung.
Đọc hiểu 6
Câu 6 (trang 62, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Hình dung thái độ và hành động của vua Lê.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Vua Lê lúc này trong lòng sợ hãi quân Tây Sơn sắp đuổi đến liền vội vã cùng triều thần bỏ chạy.
CH cuối bài 1
Câu 1 (trang 63, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh kể về những sự kiện gì? Các sự kiện đó liên quan đến những tuyến nhân vật nào?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản tóm tắt các sự kiện chính
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh kể về 3 sự kiện chính:
- Tướng giặc Tôn Sĩ Nghị chủ quan, hống hách, bắt nạt triều đình vua Lê
- Quang Trung thần tốc ra Bắc đánh tan quân Thanh
- Vua Lê cùng một số triều thần chạy trốn lên biên giới phía bắc
Các sự kiện ấy liên quan đến những tuyến nhân vật: Quang Trung, vua Lê Chiêu Thống, Ngô Thì Nhậm, tướng nhà Thanh như Tôn Sĩ Nghị, Sầm Nghi Đống,..
CH cuối bài 2
Câu 2 (trang 63, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Đặt tên và nêu nội dung chính của mỗi phần trong đoạn trích.
Phương pháp giải:
Đặt tên cho mỗi phần và nêu nội dung chính
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Phần 1 (Từ đầu đến ngày “25 tháng chạp năm Mậu Thân 1788”): Quân Thanh chiếm thành Thăng Long, Bắc Bình Vương Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế.
- Phần 2 (Từ đoạn 'Vua Quang Trung tự mình đốc suất đại binh' đến 'vua Quang Trung tiến binh đến Thăng Long, rồi kéo vào thành): Cuộc hành quân và chiến thắng vang dội của vua Quang Trung và nghĩa quân Tây Sơn.
- Phần 3 (Còn lại): Sự thảm hại của vua tôi Lê Chiêu Thống.
CH cuối bài 3
Câu 3 (trang 63, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Phân tích một số chi tiết trong văn bản để làm rõ đặc điểm tính cách của hai nhân vật Quang Trung và Lê Chiêu Thống.
Phương pháp giải:
Phân tích làm rõ hai nhân vật
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Khi biết Thăng Long bị quân Thanh chiếm, Nguyễn Huệ không sợ hãi mà 'giận lắm', 'định thân chinh cầm quân đi ngay'. Dưới sự can ngăn của tướng sĩ, ông lấy lại bình tĩnh, mở cuộc luận bàn về kế sách đánh giặc. Sau khi kế hoạch diệt giặc đã sẵn sàng, ông nhanh chóng tiến hành. Trong thời gian ngắn, Nguyễn Huệ đã thực hiện nhiều việc lớn: tế cáo trời đất, lên ngôi hoàng đế để 'chính vị hiệu', 'giữ lòng người', chiêu mộ nhân tài. Khi tiến quân, ông tự mình 'đốc suất đại binh' ra Bắc.
- Trong mọi hành động, Nguyễn Huệ thể hiện sự quả quyết, mạnh mẽ phi thường, khiến tướng sĩ tin tưởng hết mức.
- Khi Sở và Lân mang gươm đến chịu tội vì để giặc chiếm vùng Tam Điệp, Nguyễn Huệ giận nhưng hiểu rõ năng lực của họ, khen ngợi đúng người đúng việc. Điều này cho thấy sự sáng suốt của Nguyễn Huệ trong việc xét đoán và sử dụng người.
- Mới khởi binh, chưa chiếm được đất nào, nhưng Nguyễn Huệ đã tuyên bố chắc chắn về 'phương lược tiến đánh đã có sẵn', và rằng 'chẳng qua mươi ngày có thể đuổi được người Thanh'. Điều này cho thấy tầm nhìn vượt thời đại của ông.
- Cuộc hành quân thần tốc của nghĩa quân Tây Sơn được Nguyễn Huệ dẫn đầu. Từ Thanh Hóa đến Bắc Hà, ông vừa đi vừa nghỉ với tinh thần, trang bị nặng nề và đánh giặc phá thành, chiếm đóng, trong vòng bảy ngày.
Lê Chiêu Thống:
- Trong phần 3 của văn bản, Lê Chiêu Thống không nghe được tin cấp báo nên trong ngày Tết mọi người chỉ tập trung vào tiệc yến mừng, không quan tâm đến vấn đề bất trắc.
- Sau khi biết tin, ông vội vã cùng các tướng đưa thái hậu ra ngoài. Chạy đến bến sông thì thấy cầu phao đã đứt, không có thuyền, nên gấp rút chạy đến Nghi Tàm, gặp được chiếc thuyền đánh cá và cướp lấy để chèo sang bờ Bắc.
=> Lê Chiêu Thống là một vị vua bất cần, đặt lợi ích cá nhân trên lợi ích của đất nước, cấu kết với nhà Thanh để đất nước rơi vào tay của kẻ thù phương Bắc. Ông không xứng đáng làm vua nước Nam và phải trả giá cho hành động của mình. Ông chạy trốn đến cửa ải để tìm đường sống và 'nhìn nhau than thở, oán giận chảy nước mắt'.
CH cuối bài 4
Câu 4 (trang 63, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Hãy làm sáng tỏ đặc điểm của một truyện lịch sử có cốt truyện đa tuyến qua đoạn trích (chú ý các yếu tố nhân vật và sự kiện chính).
Phương pháp giải:
Đọc kỹ phần Kiến thức ngôn ngữ văn đầu bài để thực hiện yêu cầu
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Tác giả đã trình bày một loạt các sự kiện từ việc quân Thanh xâm lược đến việc Nguyễn Huệ lên ngôi vua dẫn quân đánh bại quân Thanh, vua Lê Chiêu Thống và quần thần tháo chạy.
Đoạn trích tái hiện diễn biến phức tạp của nhiều nhân vật:
+ Tâm trạng, suy nghĩ của Tôn Sĩ Nghị
+ Hành động, cảm xúc của Quang Trung
+ Hành động, tâm trạng của vua Lê Chiêu Thống
CH cuối bài 5
Câu 5 (trang 63, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Theo em, qua đoạn trích, tác giả muốn gửi gắm đến người đọc thông điệp gì? Thông điệp ấy có giá trị với cuộc sống hiện tại như thế nào?
Phương pháp giải:
Trả lời theo ý hiểu
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Theo em, qua đoạn trích, tác giả muốn gửi gắm đến người đọc thông điệp về lòng yêu nước và tôn trọng lịch sử dân tộc.
Đến ngày nay, tinh thần yêu nước và tự hào về lịch sử của dân tộc vẫn được lưu giữ và phát huy, giúp thế hệ trẻ có ý thức trong việc xây dựng và phát triển đất nước.
CH cuối bài 6
Câu 6 (trang 63, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Để viết bài giới thiệu về nhân vật Quang Trung trong văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh, ta sẽ tập trung vào những điểm sau:
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Tổng quan về nhân vật (tên, thời đại)
- Đặc điểm cá nhân của Quang Trung (tính cách, tài năng)
- Các thành tựu của ông trong cuộc đời.
