Hướng dẫn cách bổ sung sắt cho phụ nữ mang thai một cách đúng đắn

Một trong những vấn đề được nhiều phụ nữ mang thai quan tâm nhất là việc bổ sung sắt. Tuy nhiên, việc bổ sung sắt cho phụ nữ mang thai cần tuân theo một số quy định cụ thể. Cùng tìm hiểu cách bổ sung sắt cho phụ nữ mang thai đúng cách cùng Mytour.

Sắt trong thai kỳ có tác dụng gì?

Việc bổ sung sắt cho phụ nữ mang thai mang lại những lợi ích sau:

• Sắt đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành hồng cầu và xây dựng enzym cho hệ miễn dịch.
• Thiếu sắt có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu khi mang thai, ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. 
• Sắt cũng giúp cải thiện vị giác. Phụ nữ mang thai thiếu máu do thiếu sắt có thể cảm thấy mất hứng thú với thức ăn, khó chịu, mệt mỏi vì não thiếu oxy.
• Thiếu sắt cũng làm giảm khả năng miễn dịch của phụ nữ mang thai, dẫn đến nguy cơ nhiễm trùng cao. Điều này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của em bé sinh ra, khiến em bé có nguy cơ bị thiếu máu.

Sắt đem lại nhiều ưu điểm cho người mẹ mang thai và thai nhi

• Thiếu sắt có thể gây ra nguy cơ sinh non, nhiễm trùng sau sinh, xuất huyết sau khi sinh, và sự suy nhược của cơ thể phụ nữ sau khi sinh.
• Điều này cũng là nguyên nhân dẫn đến việc thai nhi chịu thiểu năng, sinh non, thấp cân, và ảnh hưởng đến sự phát triển về thể chất và trí óc của trẻ trong tương lai.

Khi nào nên bổ sung sắt cho phụ nữ mang thai?

Theo ý kiến của các chuyên gia y tế, không cần phải chờ đến 3 tháng đầu thai kỳ để bắt đầu bổ sung sắt mà nên bắt đầu từ 3 - 6 tháng trước khi mang thai. Sau đó, phụ nữ mang thai cần duy trì việc bổ sung sắt suốt quá trình mang thai và tiếp tục đến 6 tháng sau khi sinh.

Việc bổ sung sắt trước khi mang thai giúp phụ nữ có thể tích trữ được 300mg sắt. Điều này giúp cho quá trình thụ thai diễn ra một cách thuận lợi, giảm nguy cơ thai nhi bị dị tật.

Liều lượng bổ sung sắt cho phụ nữ mang thai

Vậy phụ nữ mang thai nên bổ sung sắt với liều lượng như thế nào thì phù hợp? Phụ nữ mang thai cần bổ sung hàm lượng sắt đúng cách trong suốt thai kỳ ở từng giai đoạn như sau:

Bổ sung sắt cho phụ nữ mang thai trong 3 tháng đầu

Ba tháng đầu thai kỳ là giai đoạn quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển của thai nhi. Trong thời kỳ này, thai nhi cần được bổ sung sắt để sản xuất máu. Do đó, liều lượng sắt cần bổ sung hàng ngày cho phụ nữ mang thai là 30 - 60 mg sắt.

Bổ sung sắt cho phụ nữ mang thai ở tháng thứ 3 trung

Trong tam cá nguyệt thứ hai của thai kỳ, thai nhi sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ và hoàn thiện các cơ quan bên trong. Trong giai đoạn này, nhu cầu máu của thai nhi tăng cao hơn để hỗ trợ sự phát triển của các bộ phận trong cơ thể. Do đó, phụ nữ mang thai cần bổ sung khoảng 30 - 60 mg sắt mỗi ngày.

Bổ sung sắt cho phụ nữ mang thai ở tháng thứ 3 cuối

Tam cá nguyệt thứ ba của thai kỳ, hay còn gọi là kỳ thứ ba, là giai đoạn quan trọng đối với cả mẹ bầu và thai nhi. Trong giai đoạn này, thai nhi tăng trưởng nhanh chóng về cân nặng và kích thước. Cơ thể của mẹ bầu cũng trải qua nhiều biến đổi để chuẩn bị cho quá trình sinh sản.

Phụ nữ mang thai cần bổ sung khoảng 50-60 mg sắt vào 3 tháng cuối thai kỳ

Dù là sinh mổ hay sinh thường, cơ thể phụ nữ mang thai sẽ mất đi một lượng máu lớn, trung bình từ 1,5 - 2 lít. Vì vậy, lượng sắt cần thiết cho phụ nữ mang thai là khoảng 50 - 60 mg sắt mỗi ngày và nên duy trì liên tục cho đến sau khi sinh.

Phân loại các loại sắt dành cho phụ nữ mang thai

Sắt dành cho phụ nữ mang thai cũng được phân loại thành nhiều dạng khác nhau

Dạng Sắt II và Sắt III

Sắt II là một loại sắt thường được bác sĩ kê đơn cho phụ nữ mang thai vì nó có hàm lượng cao, dễ hấp thu qua đường ruột và có giá cả phải chăng. Tuy nhiên, sắt II thường đi kèm với nhiều tác dụng phụ như đầy bụng, buồn nôn, sốt, táo bón trong thai kỳ, và tiêu chảy đen.

Ngược lại, sắt III thường ít gây ra tác dụng phụ. Tuy nhiên, loại sắt này thường có giá cao và cơ thể hấp thu chậm hơn do phải chuyển đổi sang dạng sắt II.

Dạng Sắt Vô Cơ và Sắt Hữu Cơ

Sắt vô cơ thường có dạng sunfat. Việc bổ sung sắt vô cơ cho phụ nữ mang thai sẽ tăng hàm lượng sắt trong cơ thể. Các tế bào ruột hấp thu sắt một cách tự nhiên và lượng sắt dư thừa sẽ tích tụ trong hệ tiêu hóa. Nếu phụ nữ mang thai bổ sung sắt vô cơ quá mức, có thể gây ra phản ứng phụ với thức ăn và dần dần làm hỏng hệ tiêu hóa.

Sắt hữu cơ cũng là một loại sắt dành cho phụ nữ mang thai. Sắt hữu cơ (sắt fumarate hoặc gluconate sắt) được hấp thu hiệu quả vào máu từ ruột một cách tích cực. Sắt hấp thụ sẽ được chuyển đến các cơ quan cần nó như tủy xương để sản xuất và lưu trữ máu. Lượng sắt dư thừa sẽ được loại bỏ qua đường tiêu hóa, không gây tắc nghẽn trong cơ thể.

Nhìn chung, bà bầu bổ sung sắt hữu cơ sẽ mang lại hiệu quả tốt hơn so với sắt vô cơ.

Sắt dạng nước - Sắt dạng viên

Viên sắt là dạng thuốc dễ dàng mang theo, bảo quản và sử dụng, có giá thành phải chăng. Tuy nhiên, điểm yếu của nó là hấp thu kém và có thể gây ra cảm giác nóng trong cơ thể hơn so với thuốc sắt dạng nước.

Viên sắt cho phụ nữ mang thai dễ bảo quản

Sắt dạng nước cho phụ nữ mang thai được chế biến dưới dạng lỏng và thường có thêm các chất làm dịu để phụ nữ mang thai dễ uống hơn, thường dễ hấp thu. Tuy nhiên, việc kiểm soát lượng sắt trong thuốc thường khó khăn.

Tác dụng phụ của việc bổ sung sắt cho phụ nữ mang thai

Ngoài những lợi ích của việc bổ sung sắt cho phụ nữ mang thai, việc dùng thuốc sắt có thể gây ra một số tác dụng phụ cho phụ nữ mang thai như sau:

• Táo bón: Đây là tác dụng phụ phổ biến nhất khi dùng viên sắt bổ sung cho phụ nữ mang thai. Để giảm thiểu tình trạng táo bón khi mang thai, phụ nữ nên tăng cường thực phẩm giàu chất xơ, uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày và thường xuyên vận động. Nếu tình trạng táo bón kéo dài, nặng hơn, phụ nữ nên đến cơ sở y tế để được kiểm tra.
• Kích ứng tiêu hóa: Một tác dụng phụ khác khi bổ sung sắt cho phụ nữ mang thai là kích ứng đường tiêu hóa. Phụ nữ mang thai có thể gặp đau bụng và chuột rút khi dùng thuốc sắt. Để giảm thiểu tình trạng này, phụ nữ mang thai nên kết hợp dùng viên sắt với chế độ ăn uống để giảm thiểu các triệu chứng này.
• Buồn nôn và nôn mửa: Việc dùng viên sắt bổ sung cho phụ nữ mang thai có thể làm tăng thêm cảm giác buồn nôn. Do đó, để giảm nhẹ các triệu chứng này, phụ nữ mang thai nên dùng thuốc sau bữa ăn và không nên dùng khi đói. Nếu buồn nôn, nôn mửa nhiều kèm sốt cao, phụ nữ mang thai nên đến cơ sở y tế để được bác sĩ kiểm tra.
• Thay đổi phân và màu nước tiểu: Một số phụ nữ mang thai có thể gặp thay đổi phân khi dùng sắt bổ sung. Phân có thể đen hoặc xanh và nước tiểu có thể đậm màu. Đây là tác dụng phụ bình thường và sẽ biến mất khi phụ nữ ngừng dùng thuốc sắt.

Tác dụng phụ của việc bổ sung sắt cho phụ nữ mang thai sẽ không ảnh hưởng đến phụ nữ cũng như thai nhi. Tuy nhiên, để giảm thiểu các tác dụng phụ này, phụ nữ mang thai cần cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng, duy trì lối sống điều độ và tránh căng thẳng.

Loại sắt cho phụ nữ mang thai nào là tốt nhất?

Thuốc sắt Ferrovit

Ferrovit là một loại sắt dành cho phụ nữ mang thai của Úc. Ngoài ra, sản phẩm này cũng có thể ngăn ngừa thiếu sắt và axit folic ở trẻ em, thanh thiếu niên và người vừa trải qua phẫu thuật. Đây là loại thuốc kê đơn nên phụ nữ mang thai cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.

Viên sắt Ferrovit có dạng viên nang mềm, có hương vị vani nên dễ uống. Ngoài ra, thuốc được chế biến từ các thành phần hữu cơ giúp cơ thể dễ hấp thu hơn và giảm tác dụng phụ. Công dụng chính của sản phẩm này là bổ sung sắt cho phụ nữ mang thai và giảm nguy cơ phát triển dị tật ống thần kinh ở trẻ sơ sinh (một trong những dị tật bẩm sinh phổ biến ở trẻ em).

Thuốc sắt Ferrovit chứa các thành phần như sắt fumarate 162mg, axit folic 750 mcg và vitamin B 127,5 mcg.

Sắt dạng nước Fogyma

Fogyma đã xuất hiện trên thị trường hơn 6 năm và được ưa chuộng tại nhiều cơ sở y tế như bệnh viện Từ Dũ, bệnh viện Phụ sản Trung ương, bệnh viện Bạch Mai. Sắt cho phụ nữ mang thai Fogyma được đóng gói dưới dạng ống nhựa, mỗi ống chứa 50mg sắt nguyên tố giúp hỗ trợ quá trình sản xuất máu.

Ưu điểm của sắt cho bà bầu dạng nước Fogyma

Phụ nữ mang thai trong giai đoạn ốm nghén cũng có thể yên tâm sử dụng loại sắt này. Với hương vị thơm ngọt dễ uống, vị tanh của sắt được giảm thiểu. Loại thuốc này ít gây kích ứng dạ dày và giảm thiểu tác dụng phụ như buồn nôn, táo bón và cảm giác nóng trong người.

Thành phần Sắt III Hydroxide Polymaltose có thể uống trước hoặc sau bữa ăn đều được, giúp linh hoạt thời gian dùng thuốc và tiện lợi khi bổ sung sắt cho phụ nữ mang thai.

Nhược điểm của sắt dạng nước cho bà bầu Fogyma

Đây là một loại sắt khó bảo quản hơn so với các loại sắt dạng viên. Mức giá của Fogyma dao động khoảng từ 150.000đ – 170.000đ cho một hộp 4 vỉ, mỗi vỉ 5 ống 10ml. Sắt dạng nước Fogyma được đánh giá là dễ uống nhờ hương vị thơm ngọt.

Thuốc sắt tổng hợp Elevit

Thuốc sắt tổng hợp Elevit cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng và khoáng chất cần thiết để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của phụ nữ mang thai. Sản phẩm chứa i-ốt quan trọng cho sự phát triển trí não của thai nhi. Axit folic trong sản phẩm được sử dụng để ngăn ngừa các khuyết tật ống thần kinh như chứng thiếu não và nứt đốt sống.

Thành phần của thuốc sắt cho bà bầu tổng hợp Elevit bao gồm sắt, canxi dành cho phụ nữ mang thai, phốt pho, magiê, đồng, mangan, kẽm, vitamin B1, B2, B3, B6, B12, C, D3, E, H, axit folic.

Thuốc sắt Safoli

Hầu hết các sản phẩm sắt trên thị trường thường chứa thành phần sắt có tính oxi hóa cao, có thể gây viêm đường tiêu hóa và buồn nôn. Tuy nhiên, khi sử dụng Avisure Safoli, bà bầu có thể yên tâm vì sản phẩm được làm từ sắt hữu cơ IPC có thể tan trong nước. Thuốc không gây ra tác dụng phụ và dễ tiêu hóa, giúp cơ thể hấp thụ dễ dàng.

Mỗi viên thuốc cung cấp cho phụ nữ mang thai 166,67 mg sắt và 350 mcg axit folic, đáp ứng đầy đủ nhu cầu bổ sung sắt. Avisure Safoli được Cục Dược phẩm Việt Nam (Bộ Y tế) bảo hộ và trải qua quy trình kiểm tra chất lượng nghiêm ngặt trước khi ra thị trường.

Mẹ đang mang thai có thể uống từ 1 - 2 viên mỗi ngày. Uống thuốc sắt kèm với nước cam sẽ tăng hiệu quả hấp thụ sắt cho phụ nữ mang thai.

Nước sắt Ferrumplus

Vì được chế biến thành dạng nước, Ferrumplus được đánh giá cao về hương vị bởi dễ dàng tiêu thụ. Sản phẩm này được làm từ chiết xuất dâu tây, mang lại hương vị thơm ngon đặc trưng, kích thích vị giác.

Ưu điểm của nước sắt Ferrumplus: Công nghệ Liposome giúp sắt được hấp thụ tốt ở dạ dày, tá tràng và đường tiêu hoá. Điều này làm cho Ferrumplus trở thành sản phẩm có hiệu quả hấp thụ cao, không có mùi tanh và không gây táo bón.

Nhược điểm của nước sắt Ferrumplus: Bà bầu chỉ nên bổ sung nước sắt Ferrumplus sau khi ăn 1-2 giờ.

Hướng dẫn bổ sung sắt qua thực phẩm

Thực phẩm phong phú sắt dành cho bà bầu

Nguồn cung cấp sắt cho bà bầu an toàn và đa dạng nhất chính là các loại thực phẩm hàng ngày. Sắt có nhiều trong thịt đỏ như tim, gan, thịt gia cầm, cá, nghêu, hàu, lòng đỏ trứng, các loại đậu, bông cải, bí ngô, ngũ cốc, rau xanh đậm và trái cây khô.

Ngoài việc bổ sung sắt, bà bầu cần chú ý thêm các chất như Folate và axit folic tổng hợp vì chúng cũng hỗ trợ quá trình hình thành máu.

Danh sách thực phẩm giàu sắt

Chú ý khi bổ sung sắt qua thực phẩm

Một người bình thường thường lấy vào khoảng 10 - 15 mg sắt mỗi ngày từ khẩu phần ăn. Tuy nhiên, chỉ có khoảng 5 - 10% sắt này được hấp thu, trong khi lượng sắt cần thiết cho bà bầu có thể lên đến 20 - 30%. Vì vậy, ngoài thức ăn, bà bầu cần bổ sung sắt từ các sản phẩm bổ sung.

Ngoài ra, một điều cần lưu ý khi nấu ăn cho bà bầu là việc chế biến quá kỹ có thể làm mất sắt từ thực phẩm. Vì vậy, khi nấu, hãy rửa sạch nguyên liệu và chế biến thức ăn đúng cách để giữ được lượng sắt trong thực phẩm.

Một số lưu ý khi bổ sung sắt cho bà bầu

Thuốc bổ sung sắt cho bà bầu thường có hai loại là sắt vô cơ (Sắt sulfat) và sắt hữu cơ (Sắt fumarate và sắt gluconate). Sắt hữu cơ thường dễ hấp thu hơn và ít gây táo bón hơn sắt vô cơ. Khi dùng thuốc sắt cho bà bầu, cần lưu ý những điều sau đây:

• Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc sắt nào cho bà bầu, hãy đọc kỹ hướng dẫn sử dụng.
• Không nên dùng thuốc sắt cùng lúc với sữa, canxi hoặc vitamin D, vì canxi có thể làm giảm khả năng hấp thụ sắt của cơ thể.
• Khi uống viên sắt bổ sung cho bà bầu, hãy uống đủ nước và ăn thực phẩm giàu chất xơ để tránh táo bón.
• Chỉ nên uống thuốc sắt bằng nước đun sôi để nguội, tránh sử dụng trà hoặc cà phê vì có thể làm giảm khả năng hấp thụ sắt.
• Trước khi bổ sung sắt, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa. Hãy tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ khi sử dụng thuốc, tránh uống quá liều sắt có thể gây ra nguy cơ cho sức khỏe.

Bài viết trên đã cung cấp đầy đủ thông tin cần thiết về việc bổ sung sắt cho bà bầu, giúp quá trình mang thai diễn ra suôn sẻ. Mytour hy vọng rằng các bà bầu sẽ tìm được loại sắt phù hợp cho mình. Nhớ rằng, thông tin chỉ mang tính chất tham khảo và không thay thế cho tư vấn y tế chính xác từ các chuyên gia.

Tổng hợp bởi Linh Linh