Buzz
1. Tình trạng nguy hiểm của đột quỵ
Đột quỵ, còn được biết đến với cái tên 'tai biến mạch máu não', là tình trạng xảy ra rối loạn trong tuần hoàn máu não, khiến cho một khu vực cụ thể của não không nhận được đủ oxy và chất dinh dưỡng từ máu. Khi thời gian đột quỵ kéo dài, số lượng tế bào não bị ảnh hưởng cũng sẽ tăng lên và dần dần chết. Thường sau vài phút mà não không nhận được sự cung cấp máu đầy đủ, khoảng 1,9 triệu tế bào thần kinh sẽ chết mỗi phút, và điều này sẽ tiếp tục xảy ra trong vài giờ.
Sơ cứu rất quan trọng đối với bệnh nhân đột quỵ
Có hai loại đột quỵ não, một là do xuất huyết não và hai là do thiếu máu não cục bộ, thường thì trường hợp thiếu máu não xảy ra nhiều hơn. Biến chứng thường phát sinh do máu đông tạo thành cục hoặc tắc nghẽn mạch máu do chấn thương, xơ vữa động mạch,...
Do đó, thời gian đóng vai trò quyết định đến sống còn của bệnh nhân đột quỵ, việc sơ cứu đúng cách kịp thời giúp khôi phục tuần hoàn máu sớm, giảm thiểu số lượng tế bào não chết. Tùy thuộc vào mức độ và vị trí tổn thương não sau đột quỵ mà bệnh nhân có thể gặp các biến chứng khác nhau, thường gặp như:
Rối loạn nhận thức
Trí nhớ thường là vấn đề được ảnh hưởng đầu tiên ở mức độ khác nhau, bệnh nhân thường gặp hiện tượng quên, suy giảm trí tuệ, mất tỉnh táo.
Cú đánh đột ngột có thể gây tê liệt nửa phần hoặc tê liệt một phần cơ thể
Tê liệt
Cú đánh đột ngột vào não có thể tạo ra tình trạng tê liệt một bên hoặc tê liệt từng chi, có thể phục hồi một phần hoặc không khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc di chuyển. Các phương pháp phục hồi chức năng cơ thể có thể giúp khôi phục khả năng di chuyển nhưng cũng phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau.
Rối loạn ngôn ngữ
Khi vùng não liên quan bị ảnh hưởng, người bệnh gặp phải vấn đề về ngôn ngữ, khó diễn đạt suy nghĩ thành lời nói, thường gặp khó khăn trong việc nói lắp, nói ngọng. Đôi khi cách nói cũng thay đổi và người bệnh không kiểm soát được.
Rối loạn thị giác
Khi vùng thần kinh thị giác bị ảnh hưởng do đột quỵ não, người bệnh có thể gặp vấn đề về thị lực như mất thị lực một phần hoặc hoàn toàn, có thể là mờ một mắt hoặc cả hai.
Rối loạn cơ tròn
Hậu quả này gây ra khó khăn trong việc kiểm soát tiểu tiện, đại tiện như: đại tiểu tiện không tự chủ, táo bón, tiểu đau,…
Những hậu quả sau cú đánh đột ngột đều ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống của người bệnh, làm gia tăng gánh nặng tài chính do chi phí điều trị và giảm khả năng lao động của người bệnh.
2. Hướng dẫn sơ cứu tại chỗ người bị đột quỵ đúng cách
Sơ cứu tại chỗ đúng cách cho người bị đột ngột là rất quan trọng, người thực hiện cần có kiến thức để thực hiện sơ cứu một cách hiệu quả. Nếu thực hiện không đúng có thể gây ra tổn thương não nghiêm trọng hơn, đe dọa tính mạng và gây ra những hậu quả sau này.
Cấp cứu y tế sớm giúp bảo toàn tính mạng cho bệnh nhân sau cú đánh đột ngột
2.1. Phát hiện sớm cú đánh đột ngột
Dấu hiệu của cú đánh đột ngột xuất hiện rất nhanh và rõ ràng, có thể phát hiện sớm cú đánh đột ngột qua 2 nguyên tắc sau:
Nguyên tắc FAST
Nguyên tắc này chỉ ra những dấu hiệu đặc trưng của cú đánh đột ngột gồm:
-
Face: Gương mặt có dấu hiệu không bình thường như: cười méo miệng, rối loạn thị lực, co giật và không thể cử động 1 bên gương mặt.
-
Arm: Tay chân khó cử động, dễ làm rơi đồ vật do cầm không chắc.
-
Speech: Không kiểm soát được lưỡi nên thường nói líu lo, nói không rõ chữ, không thể diễn đạt được câu hoàn chỉnh.
-
Time: Cú đánh đột ngột diễn ra rất nhanh, cần gọi cấp cứu ngay lập tức và thực hiện sơ cứu đúng cách cho bệnh nhân.
Nguyên tắc BEFASH
Nguyên tắc này chỉ ra nhóm biểu hiện đặc trưng nhất của đột quỵ não bao gồm:
-
Đột quỵ gây ra sự yếu đuối, tay chân không kiểm soát, tê mặt.
-
Nói chậm, không thể nói rõ.
-
Chóng mặt, té ngã không rõ nguyên nhân.
-
Méo miệng, thị lực giảm hoặc mất hoàn toàn.
-
Đau đầu nặng nề.
Đau đầu nặng nề là một biểu hiện của đột quỵ
2.2. Cấp cứu người bị đột quỵ ngay tại chỗ
Khi phát hiện người bệnh đột quỵ, việc đầu tiên là gọi cấp cứu và xe cứu thương ngay lập tức. Những người có kỹ năng y tế sẽ biết cách cấp cứu một cách nhanh chóng và hiệu quả. Trong thời gian chờ đợi sự giúp đỡ y tế, hãy quan sát kỹ những biểu hiện và sự thay đổi không bình thường của người bệnh, thông tin này sẽ giúp nhân viên y tế can thiệp một cách hiệu quả hơn.
Nếu người bệnh bắt đầu nôn mửa hoặc mất ý thức, hãy đặt họ ở tư thế nằm nghiêng an toàn hơn. Đây là tư thế được khuyến nghị trong hồi sức cấp cứu vì nó giúp bảo vệ đường hô hấp của bệnh nhân và phòng tránh các biến chứng có thể xảy ra. Người bệnh đột quỵ nếu nằm ngửa, lưỡi có thể rơi vào họng gây nghẹt thở. Nếu người bệnh nôn, việc nằm ngửa có thể làm cho họ hít vào chất nôn gây nghẹt thở và nguy hiểm cho hệ hô hấp.
Nếu người bệnh bất tỉnh hoặc lơ mơ nhưng vẫn thở đều, không nôn, thì tùy vào trường hợp có thể giữ họ ở tư thế nằm ngửa hoặc chuyển sang tư thế nằm nghiêng.
Nếu người bệnh vẫn tỉnh táo, hãy cố gắng trò chuyện và hỗ trợ họ nằm ở tư thế thoải mái nhất. Đồng thời, không cho phép họ ăn uống hoặc sử dụng thuốc không được chỉ định cho trường hợp của họ.
Việc thực hiện sơ cứu đúng cách giúp giảm thiểu các biến chứng sau cú đột quỵ
Một số biện pháp dân gian như kim châm 10 đầu ngón tay, ngón chân, cạo gió,... có thể gây nguy hiểm cho người bị đột quỵ. Tuyệt đối không nên tự ý thực hiện các biện pháp khác nếu không có kiến thức y tế.
Nhớ rõ cách thực hiện sơ cứu tại chỗ cho người bị đột quỵ sẽ giúp bạn đối phó tốt khi đối diện với bệnh nhân đột quỵ, từ đó tránh được các biến chứng đáng tiếc cho họ.
