Từ lâu, trong truyền thống văn hóa của dân tộc ta đã tồn tại câu ngạn ngữ 'Lễ Phật quanh năm không bằng ngày rằm tháng Giêng'. Nhưng sự khác biệt giữa việc cúng trong dịp Tết và cúng vào mùng 1 đầu tháng là gì? Tìm hiểu thêm trong bài viết này nhé.
Ngày Rằm Tháng Giêng, hay còn được biết đến là Tết Nguyên tiêu, Tết Thượng Nguyên. Rằm tháng Giêng đánh dấu ngày 15 của tháng 1 âm lịch, và trong năm 2024, ngày Rằm tháng Giêng rơi vào thứ 7, ngày 24/2 theo lịch Dương. Việc cúng lễ trong ngày này được người Việt coi trọng vì đây là ngày rằm đầu tiên của năm mới.
Tục ngữ 'Cúng quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng' đề cập đến sự quan trọng của việc chuẩn bị mâm lễ cúng tươm tất, dâng thần linh và ông bà tổ tiên. Ngoài ra, trong ngày này, truyền thống của người Việt còn là đi lễ chùa, cầu mong bình an và may mắn cho gia đình. Vậy làm thế nào để cúng một cách đúng đắn?
Chuẩn bị mâm cỗ cúng Rằm tháng Giêng
Mâm cỗ chay dành riêng cho cúng Phật
Mâm cỗ cúng Phật đầy đủ thường bao gồm những thứ sau:
-
Hoa quả,
-
Chè xôi
-
Các món đậu,
-
Món canh, món xào
Ngày nay, mâm cỗ cúng Phật còn có thể bao gồm chè trôi nước với ước nguyện cho mọi sự trong năm đều thuận lợi, hạnh phúc trọn vẹn. Đặc biệt, trên mâm cỗ cúng Phật cần phải đảm bảo có đủ màu sắc đại diện cho ngũ hành.
Mâm cỗ mặn cúng Gia Tiên
Ngoài mâm cỗ cúng Phật, mâm cỗ cúng rằm cho những gia đình không theo đạo Phật có thể bao gồm các món mặn, bao gồm 4 bát và 6 dĩa (có thể nhiều hơn).
-
4 bát bao gồm: Ninh măng, bát bóng, bát miến, bát mọc.
-
6 dĩa bao gồm thịt gà hoặc thịt lợn, giò hoặc chả, nem thính hoặc có thể thay bằng đĩa xào, dưa muối, đĩa xôi hoặc bánh chưng và bát nước chấm.
Hướng dẫn văn khấn cúng Rằm tháng Giêng một cách chuẩn nhất
Hướng dẫn văn khấn cúng Rằm tháng Giêng một cách chuẩn nhấtViệc văn khấn cúng Rằm tháng Giêng không cần phải quá phức tạp. Gia chủ có thể tham khảo mẫu văn như sau:
- Con kính lạy Chín Phương Trời, Mười Phương Chư Phật, và Chư Phật Mười Phương.
- Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ Chư Vị Tôn Thần.
- Con kính lạy Ngài Bản Cảnh Thành Hoàng, Ngài Bản Xứ Thổ Địa, Ngài Bản Gia Táo Quân cùng Chư Vị Tôn Thần.
- Con kính lạy Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Thúc Bá Đệ Huynh, Cô Di, và Tỷ Muội trong họ nội và họ ngoại.
Tín chủ (chúng) con là: …
Ngụ tại: …
Hôm nay là ngày Rằm tháng Giêng năm…, tiễn tiết Nguyên tiêu, lòng thành tín chủ con, trưng hương đăng, chuẩn bị lễ vật, dâng trước bàn thờ.
Chúng con kính mời các vị Đại Vương Bản Cảnh Thành Hoàng, Thần Linh Bản Xứ Thổ Địa, Táo Quân Bản Gia, cùng Ngũ Phương, Long Mạch, và Tài Thần. Xin các vị linh thiêng lắng nghe lời mời, xuống thế giới, chứng giám lòng thành, thưởng lãm lễ vật.
Chúng con kính mời các Ông Bà Tổ Khảo, Tổ Tỷ, và các vị Hương Linh Gia Tiên trong họ tên... đến lắng nghe lời kêu gọi, mời các vị xuống thế giới, chứng giám lòng thành, nhận lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời Ông Bà Tiền Chủ, Hậu Chủ trong gia đình đến nhận lễ vật, chứng giám lòng thành, phù hộ cho gia đình chúng con, mong mọi việc được thuận lợi. Bốn mùa không có trở ngại, tám tiết hưởng bình an.
Sau khi khấn xong, thực hiện ba lễ vái.
Một số câu hỏi phổ biến khi cúng Rằm tháng Giêng
Thời gian cúng rằm tháng Giêng nào là tốt nhất?
Thời điểm tốt nhất để cúng rằm tháng Giêng là vào sáng ngày 24/02/2024 (tức ngày 15/1 âm lịch). Đối với những gia đình bận rộn, có thể tiến hành lễ cúng trước từ ngày 14 tháng Giêng (tức ngày 23/02/2024). Thường thì lễ cúng rằm tháng Giêng được tổ chức vào giờ Ngọ.
Sự khác biệt giữa cúng Rằm tháng Giêng và cúng Rằm hàng tháng là gì?
Mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng có sự khác biệt so với cúng Rằm hàng tháng, bởi vì đây là dịp đặc biệt nên mâm cỗ cũng được chuẩn bị đầy đủ hơn, có thêm xôi gấc, đĩa giò,...
Hương hoa vàng mã, cũng như bài văn khấn trong lễ cúng rằm tháng Giêng cũng khác biệt so với cúng hàng tháng.
Ngày Rằm tháng Giêng nên làm gì?
Vào ngày 14 hoặc 15 của tháng rằm, người dân thường đi lên chùa để cầu mong bình an, gia tăng phúc lộc.
Ngoài ra, Rằm tháng Giêng còn là dịp để mọi người thực hiện những việc lành như phóng sinh, thả đèn hoa đăng, dọn dẹp bàn thờ và tổ chức lễ cúng gia tiên,...
Những điều cần lưu ý khi cúng Rằm tháng Giêng
Rằm tháng Giêng là một trong những ngày rằm quan trọng nhất trong năm, vì vậy, khi chuẩn bị mâm cúng, bạn cần chú ý đến việc tránh mọi sai sót. Tuyệt đối không sử dụng hoa giả, trái cây giả, đầu lợn, hay các món chay giả mặn trong lễ cúng Rằm tháng Giêng.
Trong ngày rằm tháng Giêng, cũng có một số điều kiêng kỵ như sau:
-
Không để thùng gạo trong nhà bị trống: vì theo tín ngưỡng dân gian, nếu đầu năm mà thùng gạo trong nhà trống rỗng, gia đình sẽ phải đối mặt với đói đầu năm.
-
Tránh câu cá: người dân tin rằng việc câu cá vào ngày trăng tròn sẽ gây ra điều không may, vì vậy nên tránh.
-
Hạn chế nói tục, chửi bậy: nếu trong ngày rằm mà nói tục hoặc chửi bậy, có thể sẽ gây ra nhiều phiền toái.
-
Tránh quan hệ nam nữ: việc này có thể mang lại những hậu quả không tốt.
Rằm tháng Giêng là một trong những ngày rằm quan trọng trong năm. Hy vọng rằng thông qua bài viết này, mọi người sẽ biết cách cúng rằm để mang lại nhiều tài lộc và phúc thọ cho gia đình.