Việc đề-pa (depart trong tiếng Anh có nghĩa là khởi hành) lên dốc có vẻ đơn giản nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu bạn mắc phải lỗi nhỏ nhất, đặc biệt là với những chiếc xe ô tô số sàn. Nếu không xử lý đúng, xe có thể trôi, gây nguy hiểm cho các phương tiện phía sau, thậm chí gây ra tai nạn.
- Những điều cần biết khi lái xe trên đường núi
- 5 cách sử dụng ga ô tô để tiết kiệm nhiên liệu và đảm bảo an toàn
- Nguyên nhân và cách khắc phục ô tô máy yếu, rung cần số
Với xe ô tô sử dụng số tự động, việc đề-pa lên dốc trở nên dễ dàng hơn rất nhiều, đặc biệt là với các xe có công nghệ hỗ trợ khởi hành ngang dốc. Khái niệm đề-pa lên dốc cũng dần trở nên quen thuộc và ít được chú ý hơn.

Việc khởi hành hoặc đề-pa ngang dốc với xe số sàn luôn là thách thức đối với mọi tài xế, bao gồm cả những người lái mới và những người có kinh nghiệm. Tuy nhiên, qua thời gian và thực hành, bạn có thể nắm vững kỹ năng này nếu tuân theo những lời khuyên dưới đây.
Cách đề-pa lên dốc cao
Sử dụng phanh tay, kết hợp với chân côn và ga, thả côn hoặc dùng cả mũi và gót chân là những cách giúp đề-pa trên dốc một cách mượt mà với xe số sàn.
Sử dụng phanh tay
Đề-pa bằng phanh tay là phương pháp sử dụng phanh khẩn cấp để lên dốc. Theo các chuyên gia lái xe kinh nghiệm, đây là lựa chọn của nhiều tài xế vì tính an toàn và hiệu quả, đặc biệt là khi đề-pa ngang dốc cho những người lái mới.

Khi xe dừng ở dốc, tài xế kéo phanh tay (không sử dụng phanh chân) để giữ xe yên tĩnh. Sau đó, chuyển từ chân phanh sang chân ga. Khi muốn di chuyển từ vị trí đứng yên trên dốc, tài xế cắt côn và thả côn, đạp ga nhẹ nhàng như khi khởi động trên đường phẳng. Lúc này, phanh tay vẫn chưa hạ nên xe sẽ không trôi. Tiếp tục thả côn, đạp ga nhẹ cho đến khi xe bắt đầu di chuyển, sau đó hạ phanh tay (vẫn giữ ga) để xe tiến về phía trước.
Sử dụng chân ga, chân phanh và côn
Khác với cách sử dụng phanh tay để giữ xe đứng yên giữa dốc, việc đề-pa bằng chân ga và phanh chân chỉ có thể giữ xe ở giữa dốc trong thời gian ngắn, không thể đứng yên lâu dài.

Nguyên tắc cũng giống như khi khởi động xe trên đường phẳng, nhưng khi thả nửa côn cho đến khi xe rung lên như muốn tiến về phía trước, nhấn nhanh chân phanh, chuyển sang chân ga và đạp nhẹ ga để xe di chuyển lên dốc.
Nếu thả phanh mà xe vẫn không di chuyển, thì đạp ga mạnh hơn và thả côn. Tiếp tục giữ như vậy cho đến khi xe vượt qua dốc.
Sử dụng kết hợp mũi và gót chân phải
Trong các phương pháp đề pa lên dốc, cách này ít được sử dụng nhất vì mỗi loại xe có cấu trúc chân ga riêng biệt và kích thước chân của mỗi người cũng khác nhau.

Cụ thể, phương pháp này bao gồm việc sử dụng chân trái cắt côn cùng với việc đạp phanh bằng mũi chân phải, sau đó xoay chân phải sang để đạp ga bằng gót chân phải cho đến khi xe đủ ga lên dốc. Khi hoàn thành, bạn nhả côn và phanh để xe tự leo dốc.
Sử dụng côn đứng trên dốc
Cách sử dụng côn đứng trên dốc chỉ áp dụng khi dừng xe trên dốc trong thời gian ngắn, không nên sử dụng khi cần đỗ xe hoặc dừng lâu dài.

Với phương pháp này, người lái sẽ kết hợp nhả côn một cách đúng đắn cùng với việc đạp ga (nếu cần) đủ để xe có đủ lực để di chuyển lên dốc mà không bị trôi đi nhưng cũng không tiến về phía trước.
Khởi động lên dốc với xe số sàn
Với những đoạn dốc thoải thoải mà không quá cao, bạn nên sử dụng cách đạp phanh và côn để leo dốc. Bạn cần giữ chân phanh để xe không trôi. Sau đó, đạp côn, chuyển sang số 1 và hãy thả phanh tay. Nhẹ nhàng thả chân côn để tìm điểm côn. Khi xe bắt đầu rung lên và di chuyển về phía trước, đó chính là điểm côn bạn cần tìm.
Cần lưu ý rằng điểm tiếp xúc của bộ ly hợp, tức là điểm mà động cơ và hộp số tiếp xúc để tạo ma sát thông qua côn. Bạn phải giữ chân ở điểm này để xe không bị tắt máy và sau đó thả chân phanh để giữ xe dừng bằng côn. Tiếp theo, chuyển chân sang ga để cho xe di chuyển.

Khởi động lên dốc khi gặp tắc đường
Sử dụng phương pháp côn-ga hoặc ga-côn liên tục khi gặp tắc đường trên dốc sẽ làm bạn mệt mỏi. Để khởi động lên dốc một cách liên tục khi gặp tắc đường, bạn cần phải luyện tập 'côn-ga' một cách linh hoạt. Điều này có nghĩa là bạn phải duy trì mức ga và côn phù hợp để giữ xe ở vị trí trên dốc. Nếu xe có dấu hiệu lùi lại, bạn cần thêm ga, và nếu xe bắt đầu tiến về phía trước, bạn cần giảm ga một chút.

Một số mẹo giúp việc khởi động lên dốc dễ dàng hơn
Sử dụng côn một cách hợp lý
Việc sử dụng côn khi khởi động lên dốc giúp bạn thực hiện nhiệm vụ một cách dễ dàng hơn, nhưng sẽ gây mòn côn nếu không thực hiện đúng cách. Khi bạn thả côn ra, xe sẽ không bị ngưng hoặc trượt, miễn là khi thả côn ra tiếng máy không thay đổi và xe không bị mất đà. Ngoài ra, sử dụng côn số sàn trong các tình huống leo dốc, bạn cũng có thể sử dụng côn để tránh việc xe bị giật hoặc xốc khi lái qua các đoạn đường xấu. Trong các khu vực đông đúc, việc sử dụng côn cũng giúp bạn tránh tình trạng tắt máy mà vẫn đảm bảo an toàn.
Vận hành hộp số với tốc độ phù hợp
Ngoài việc thực hiện các thao tác leo dốc một cách chính xác, bạn cũng cần biết khi nào nên sang số để tránh xe bị ý hoặc trượt. Mỗi loại xe có ngưỡng sang số khác nhau, vì vậy bạn cần tìm hiểu kỹ về ngưỡng vòng tua sang số. Điều này giúp kéo dài tuổi thọ động cơ và giúp bạn đi nhanh và vượt chướng ngại vật hiệu quả hơn khi leo dốc.

Một số điều cần biết khi thực hiện việc đề pa lên dốc
- Khi sử dụng côn để leo dốc, đừng lo lắng về việc côn có thể bị hỏng. Dù có cảm giác chân côn rung trong quá trình leo dốc, thực tế không gây hại cho xe. Nhiều tài xế mới nghĩ rằng hộp số và côn/ly hợp dễ hỏng, nhưng thực sự chúng khá bền bỉ. Người có kinh nghiệm lái xe off-road thường sử dụng côn nhiều hơn mà không gây hại cho xe.
Người lái xe già hoặc chuyên gia off-road sẵn lòng sử dụng côn nhiều hơn, vì côn và ly hợp không dễ hỏng như nhiều người nghĩ. Việc sử dụng côn không ảnh hưởng nhiều đến tuổi thọ của xe, vì vậy bạn có thể yên tâm sử dụng côn để leo dốc.
- Trong quá trình luyện tập leo dốc, bạn có thể sử dụng gạch hoặc cục đá lớn để chèn dưới bánh xe, tránh xe trượt về phía sau và tăng cường sự tự tin khi học leo dốc.
- Khi leo dốc càng cao, việc sử dụng côn để đề-pa càng khó khăn, đặc biệt là khi phải tìm điểm tiếp xúc của ly hợp. Bạn cần kiên nhẫn tìm điểm này để thực hiện các bước tiếp theo một cách chính xác.
- Nếu bạn không quen với việc leo dốc, hãy tập luyện nhiều lần để làm quen với việc sử dụng côn và xử lý các đoạn đường dốc từ thoải mái đến cao.

Những sai lầm dẫn đến việc tụt dốc khi đề pa
Các sai lầm khiến tài xế tụt dốc khi đề pa thường là do quá trình nhả côn:
- Không kiểm soát được chân côn dẫn đến việc nhả côn quá nhanh, gây ra hiện tượng chết máy.
- Trước khi nhả côn, phải đạp ga đến mức vòng tua máy 1.500 - 2.000 vòng/phút, nhưng trong quá trình nhả côn không duy trì chân ga đều khiến đầu xe không thể nâng lên.
- Khi nhả côn, nếu đầu xe chưa nâng lên mà đã thả phanh tay, khả năng tụt dốc là 95%, bạn chỉ có thể cứu được tình hình bằng cách thả thêm chút côn và đạp ga mạnh hơn.
- Sau khi thả phanh tay, không giữ chân côn ở vị trí đúng, chân ga bắt đầu thả phanh tay. Khả năng tụt dốc là 98%, chỉ có 2% cơ hội cho bạn bình tĩnh đạp côn, sử dụng phanh và kéo phanh tay để thực hiện lại đề pa.
Tóm lại, khi thực hiện cú đề pa ấn tượng, hãy luôn giữ tay phải ở phanh tay và giữ bình tĩnh. Với những chiếc xe máy có động cơ mạnh mẽ, bạn có thể thực hiện cú đề pa như sau mà không cần sử dụng phanh tay:
- Đạp côn kèm theo phanh để dừng trên dốc.
- Khi khởi hành, nhẹ nhàng nhả côn từ từ, khi cảm nhận xe bắt đầu rung lên, chuyển từ phanh sang ga, đạp ga mạnh mẽ để đảm bảo xe lên dốc ổn định. Phương pháp này chỉ thích hợp cho việc đỗ xe trong thời gian ngắn, nếu sử dụng trong thời gian dài có thể làm mỏi chân.
