Chọn lựa truyện ngụ ngôn ưa thích. Hiểu rõ cốt truyện của truyện ngụ ngôn. Có thể tóm tắt nội dung truyện theo một cách đơn giản, dễ hiểu
1. Hướng dẫn cách nói
TRƯỚC KHI NÓI |
a. Chuẩn bị - Chọn được truyện ngụ ngôn mà mình yêu thích - Nắm được cốt truyện của truyện ngụ ngôn. Có thể tóm lược nội dung truyện theo một trật tự đơn giản, dễ hiểu - Lưu ý những chi tiết, hình ảnh, từ ngữ diễn đạt đặc sắc, giàu ý nghĩa - Có thể sáng tạo thêm những cách diễn đạt thú vị hơn để tăng sức hấp dẫn nhưng không làm sai lệch những yếu tố cơ bản của cốt truyện gốc b. Tập luyện - Kể lại truyện trước các bạn trong nhóm, chú ý bài học được thể hiện qua câu chuyện - Luyện kể bằng ngữ điệu truyền cảm (giọng to/ nhỏ, cao/ thấp, nhanh/ chậm, lấn/ lướt… thể hiện lời thoại phù hợp với đặc điểm nhân vật, cảm xúc của câu chuyện. - Tập kết hợp lời kể với ngôn ngữ cơ thể (nét mặt, ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ,…) để cuốn hút người nghe |
TRÌNH BÀY BÀI NÓI |
- Mở đầu: Tạo không khí thoải mái, thu hút sự chú ý của người nghe trước khi kể. - Triển khai: Kể nội dung câu chuyện bằng lời kể sinh động; luôn tương tác với người nghe một cách tự nhiên (bằng lời nói, ánh mắt, cử chỉ,…). Có thể sáng tạo trong khi kể (không phải đọc thuộc lòng) để tạo sự lôi cuốn, nhưng không được làm sai lệch nội dung cơ bản của câu chuyện - Kết luận: Nêu ý nghĩa của câu chuyện |
SAU KHI NÓI |
- Cùng người nghe bàn luận, bình phẩm về chi tiết, hình ảnh đặc sắc, bài học đạo lí rút ra từ câu chuyện vừa kể - Trao đổi, rút kinh nghiệm về cách sử dụng ngôn ngữ nói và ngôn ngữ cơ thể (nét mặt, ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ,…) - Bàn bạc, trao đổi về cách sáng tạo khi kể để câu chuyện thêm thú vị, làm nổi bật bài học đạo lí và những kinh nghiệm sống mà câu chuyện ngụ ngôn muốn truyền tải. |
2. Ví dụ minh họa
Qua thời gian phát triển của nhân loại và văn học, thể loại truyện ngụ ngôn đã để lại nhiều bài học triết lý nhân sinh cho con người. Tên gọi của thể loại này cũng phản ánh được ý nghĩa sâu xa của nó. Đằng sau những lời ngôn ngữ là những ý nghĩa sâu sắc, ẩn chứa trong đó là những bài học quý giá. Trong dải ngôn ngữ của truyện ngụ ngôn, câu chuyện “Ếch ngồi đáy giếng” là một ví dụ rất phổ biến với trẻ nhỏ.
Câu chuyện về Ếch ngồi dưới giếng được xem là một truyện có ý nghĩa sâu sắc, liên quan chặt chẽ đến câu ngạn ngữ 'Ếch ngồi đáy giếng'. Câu chuyện kể về một chú ếch nhỏ sống trong một cái giếng nhỏ. Nó đã sống lâu trong chiếc giếng đó nên không biết gì về thế giới bên ngoài. Thế giới xung quanh nó chỉ có một vài con cua, ốc, và một số con nhỏ, vì thế chú ếch tưởng mình là lớn nhất, mạnh nhất. Mỗi khi nó kêu làm ồn ào, mọi thứ xung quanh đều sợ hãi. Nó cảm thấy mình là một vị chúa tể ở đây. Khi nhìn lên bầu trời, nó thấy bầu trời chỉ như một mảnh không gian nhỏ bé thay vì rộng lớn như mọi người nói. Từ đó, nó kiêu căng và cho rằng bầu trời thực sự rất nhỏ bé, còn nó thì là một vị chúa tể oai nghiêm tự điều khiển vương quốc của mình. Trong tư duy hạn hẹp của chú ếch, dường như không ai bằng nó và không ai có thể thay đổi ý kiến của nó. Chuyện sẽ không có gì nếu nước trong giếng không dâng cao trong một năm và đẩy chú ếch ra ngoài. Nó vẫn tự cho rằng mình là chúa tể của mọi loài và đi lang thang trên đường mà không quan sát. Bất ngờ có một con vật lớn che khuất tầm nhìn của nó, và sau đó, một con trâu bước lên và giẫm phải chú ếch nhỏ. Cuộc đời của chú ếch kiêu căng kết thúc.
Thông qua câu chuyện này, ta có thể nhận ra rằng chú ếch thật sự đáng trách. Nó sống trong một môi trường hẹp nhưng lại không tự châm chí mở rộng kiến thức và hiểu biết của mình, và có tính cách hung hăng. Kiến thức hạn hẹp kết hợp với tính cách kiêu căng đã dẫn đến cái chết đau lòng của nó. Từ câu chuyện này, ta nhận thấy cách nhìn nhận thế giới chỉ thông qua miệng giếng hẹp của chú ếch, và ngụ ý phê phán những người hiểu biết hạn hẹp nhưng thích khoe khoang và kiêu căng. Đồng thời, nó cũng khuyên bảo chúng ta phải cố gắng mở rộng tầm nhìn và hiểu biết của bản thân, không nên tự cho mình là tối cao.
Tác giả dân gian đã thông minh trong việc tưởng tượng bối cảnh và tâm lý của nhân vật. Tại sao chú ếch lại có suy nghĩ hẹp hòi như vậy? Bởi vì nó sống dưới đáy một cái giếng nhỏ, và từ đó, nó nhìn lên thấy bầu trời nhỏ như một mảnh và không bao giờ thay đổi. Nó giống như những người sống trong môi trường hẹp nhưng không muốn mở rộng kiến thức của bản thân. Thế giới đang thay đổi mỗi ngày, nhưng đối với họ, mọi thứ vẫn như cũ. Điều đó khiến họ tụt lại so với thế giới.
Câu chuyện ngụ ngôn thực sự để lại nhiều bài học nhân sinh cho chúng ta. Thông qua truyện này, người xưa đã khuyên chúng ta rằng dù ở trong hoàn cảnh nào, chúng ta cũng cần phải cố gắng mở rộng kiến thức và hiểu biết của mình. Chúng ta cần suy ngẫm về những bài học mà câu chuyện đặt ra, và không nên tự cho mình là tối cao như chú ếch.