Hướng dẫn cách lái xe ô tô tự động cho người mới bắt đầu

Việc lái xe ô tô tự động đã giúp cho việc điều khiển xe trở nên dễ dàng hơn. Những chiếc xe này được đánh giá là phù hợp cho người mới bắt đầu, giúp họ giảm bớt các thao tác phức tạp khi lái xe.

Tuy nhiên, việc lái xe tự động cũng đi kèm với một số rủi ro. Ví dụ, có thể gây ra tai nạn nếu người lái đạp nhầm chân phanh hoặc chân ga. Để lái xe tự động an toàn, người lái cần nắm vững các quy tắc sau đây.

Cách lái xe tự động không chỉ áp dụng cho xe sử dụng hộp số tự động AT mà còn áp dụng cho các loại hộp số tự động khác như CVT, DCT...

Các bước cơ bản khi lái xe ô tô tự động

Nắm vững luật giao thông

Người lái cần hiểu rõ về Luật Giao thông và ý nghĩa của các biển báo giao thông để đảm bảo an toàn cho bản thân và người tham gia giao thông khác.

Kiểm tra vị trí ngồi

Trước tiên khi lên xe, hãy kiểm tra và điều chỉnh vị trí ngồi sao cho phù hợp. Đảm bảo bạn có thể dễ dàng điều khiển ga/phanh và vô lăng một cách thoải mái nhất.

Kiểm tra và điều chỉnh gương chiếu hậu

Gương chiếu hậu là một phần quan trọng của xe. Hãy chắc chắn kiểm tra và điều chỉnh chúng để có tầm nhìn tốt nhất. Lưu ý không nên điều chỉnh gương khi đang lái vì có thể gây nguy hiểm.

Thắt dây an toàn

Sau khi đã kiểm tra và điều chỉnh vị trí ngồi và gương chiếu hậu, đảm bảo bạn thắt dây an toàn. Điều này là rất quan trọng để bảo vệ bản thân và giảm thiểu tổn thương trong trường hợp va chạm.

Kiểm tra bảng đồng hồ

Kiểm tra tình hình của xe thông qua các thông tin trên bảng đồng hồ sau vô lăng. Đảm bảo rằng xe đang hoạt động bình thường và sẵn sàng để khởi động.

Nắm rõ các biểu tượng của hộp số tự động trên cần số.

Để lái xe số tự động, người lái cần hiểu rõ ý nghĩa của các biểu tượng hộp số tự động trên cần số. Nhìn chung, các biểu tượng trên hộp số tự động là giống nhau trên hầu hết các loại xe hơi. Chúng thường là các chữ cái viết tắt mô tả chức năng tương ứng. Cụ thể:

• Ký hiệu P (Đỗ xe): Sử dụng chế độ P khi động cơ đang hoạt động hoặc khi đỗ xe.
• Ký hiệu D (Tiến): Khi khởi động xe, người lái chỉ cần đẩy cần số từ P sang D để xe tiến. Xe sẽ tiến khi người lái thả chân phanh, và tăng tốc khi đạp ga. Thông thường trên đường trong thành phố, bằng phẳng, người lái chỉ cần sử dụng chế độ D.
• Ký hiệu R (Lùi): Sử dụng khi cần lùi xe.
• Ký hiệu N (Tự do): Hoặc còn gọi là số 'mo', là trạng thái tự do của xe, động cơ vẫn hoạt động nhưng bánh xe không di chuyển. Số N thường chỉ được sử dụng trong quá trình bảo dưỡng hoặc sửa chữa xe.

Một số biểu tượng hộp số tự động ô tô mở rộng:

• Ký hiệu D1 - D2 - D3 (hoặc OD - overdrive): Với các con đường khó khăn, đồi núi hoặc đường trơn, các chế độ D1, D2, D3, OD giúp tăng mô-men xoắn, hỗ trợ xe tăng tốc độ.
• Ký hiệu M (Thủ công): thường đi kèm với dấu '+' (tăng số) hoặc dấu '-' (giảm số)
• Ký hiệu S (Thể thao): chế độ lái Thể thao thường được sử dụng với các mẫu xe thể thao. Chế độ này giúp động cơ của xe mạnh mẽ hơn, tốc độ cao hơn, mang lại cảm giác hứng khởi cho người lái.
• Ký hiệu L (Thấp): chế độ số thấp, sử dụng khi xe đi lên hoặc xuống đồi hoặc khi chở hàng nặng.
• Ký hiệu B (Phanh): tương tự như chế độ L, có chức năng hỗ trợ phanh mà không cần sử dụng phanh liên tục, đặc biệt hữu ích khi xe phải đi xuống dốc.

Hướng dẫn cách lái xe số tự động một cách an toàn.

Cách bật máy xe số tự động.

Để khởi động xe số tự động, người lái thực hiện các bước sau:

• Đạp chân phanh
• Bật chìa khóa khởi động hoặc nhấn nút bấm khởi động
• Giữ chân phanh, rút phanh tay
• Giữ chân phanh, chuyển từ P sang D
• Nhả phanh, đạp ga nhẹ để xe di chuyển

Cách dừng xe và đỗ xe số tự động.

Khi dừng xe, đặt số P. Cách dừng xe số tự động như sau:

• Khi gần đến điểm dừng, giảm ga, sau đó phanh để xe giảm tốc, sau cùng phanh hẳn
• Giữ chân phanh, rút phanh tay
• Chuyển sang số P
• Tắt máy

Có tranh cãi về việc nên rút phanh tay trước hay chuyển sang P trước khi dừng. Theo hướng dẫn an toàn từ các hãng xe, thứ tự là: đạp chân phanh - rút phanh tay - chuyển sang P - tắt máy. Vì vậy, rút phanh tay trước khi chuyển sang P là cách làm đúng.

Một số chuyên gia cũng đề xuất thêm một bước chuyển số về N để tăng cẩn thận. Số N (hoặc số “mo”) là số trong chế độ tự do, cắt kết nối giữa động cơ và hộp số, thường được sử dụng khi đẩy hoặc kéo xe. Nếu thêm bước chuyển sang số N, thì các bước cụ thể sẽ là: đạp chân phanh - chuyển sang N - kéo phanh tay - về P - tắt máy.

Lái xe số tự động khi dừng đèn đỏ.

Để dừng xe khi gặp đèn đỏ, người lái thực hiện các bước sau:

Khi gần đến điểm dừng, nhả ga và đạp phanh cho đến khi xe hoàn toàn dừng. Nếu thời gian dừng khoảng 15 giây, giữ phanh cho đến khi đèn xanh bật, sau đó nhả phanh và đạp ga để tiếp tục di chuyển.

Nếu dừng quá 15 giây, nên chuyển sang số N, và giữ phanh hoặc kéo phanh tay thêm. Khi đèn xanh bật, giữ phanh, nhả phanh tay, chuyển sang D và chuyển từ phanh sang ga để tiếp tục di chuyển.

Lùi xe số tự động.

Để lùi xe, cần chuyển số sang R (số lùi). Cách lùi xe số tự động như sau:

• Đạp chân phanh
• Chuyển từ D sang R
• Phối hợp giữa phanh và ga để lùi xe
• Khi đã lùi vào vị trí cần, thực hiện bước đỗ xe như đã hướng dẫn trước đó

Cách vào số xe ô tô tự động đúng cách.

Về số N khi đang lái xe.

Một số người tin rằng việc chuyển sang số N khi đang lái xe giúp tiết kiệm nhiên liệu. Tuy nhiên, thói quen này có thể gây hại cho hộp số. Theo các chuyên gia, việc liên tục chuyển đổi giữa số D và số N khiến hộp số phải hoạt động không ổn định, dễ dẫn đến hỏng hóc.

Đặc biệt, việc để số N khi đang lái rất nguy hiểm vì xe không thể giảm tốc bằng phanh động cơ. Hơn nữa, có nguy cơ chuyển nhầm sang R hoặc P, đặc biệt nguy hiểm khi đang di chuyển.

Về việc chọn số khi dừng đèn đỏ.

Việc chọn số nào khi dừng đèn đỏ thường gây tranh cãi. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc chọn một số cố định khi tạm dừng không chính xác. Người lái cần linh hoạt chọn số phù hợp với mỗi tình huống.

Một số quan điểm cho rằng khi dừng đèn đỏ, thường để số D và đạp phanh có thể làm hao xăng và gây mòn hộp số. Trái lại, chuyển sang số N và kéo phanh tay sẽ giảm bớt mệt mỏi cho người lái khi không cần phải đạp phanh liên tục. Đồng thời, đảm bảo an toàn hơn trong trường hợp có xe đâm từ phía sau.

Tuy nhiên, theo các kỹ sư, việc chuyển từ số D sang N và ngược lại sẽ làm thay đổi chu trình hoạt động của các chi tiết trong hộp số. Nếu thực hiện thường xuyên, điều này có thể làm giảm tuổi thọ của hộp số.

Vì vậy, cách xử lý tốt nhất là khi dừng lâu, người lái nên chuyển sang số N và kéo phanh tay. Còn khi dừng ngắn, vẫn nên giữ số D và đạp chân phanh.

Về việc chọn số N khi đi xuống dốc.

Nhiều người chọn số N khi xuống dốc với niềm tin sẽ tiết kiệm nhiên liệu. Nhưng thực tế lại rất nguy hiểm. Chọn số N khi xuống dốc có nghĩa là xe sẽ chạy theo quán tính, không thể phanh bằng động cơ. Nếu cần giảm tốc, chỉ có thể đạp phanh liên tục, dẫn đến nguy cơ nóng phanh, hỏng phanh. Nếu xuống dốc bằng số N, khả năng mất kiểm soát rất cao.

Vì vậy, không nên chọn số N khi xuống dốc. Điều này thực sự không cần thiết, bởi nhiều xe số tự động hiện nay có thể tự ngắt nguồn nhiên liệu khi xuống dốc. Ngoài ra, nếu chọn số N rồi khởi động lại xe có thể tốn kém nhiều nhiên liệu hơn.

Về việc chọn số N trước khi chuyển sang số P.

Với địa hình phẳng, việc đặt số P trước hoặc kéo phanh tay trước khi dừng xe không có sự khác biệt lớn. Nhưng trên địa hình đồi núi, nếu đặt số P trước khi xe chưa dừng hoàn toàn và khóa tay phanh, khi thả chân phanh xe có thể bị xô đẩy mạnh. Thói quen này nếu thường xuyên thực hiện sẽ gây hại cho hộp số. Quy trình dừng xe đúng là trước tiên khéo léo thả phanh tay, sau đó mới chuyển sang P. Tốt nhất, có thể thực hiện thêm một bước trung gian là chuyển sang số N trước, sau đó kéo phanh tay và cuối cùng mới đặt số P.

Các chế độ D1, D2, D3.

Các chế độ D1, D2, D3 hỗ trợ rất hiệu quả khi xe cần sức kéo lên dốc hoặc lực hãm khi đi xuống dốc. Khi lên dốc, xe cần sức kéo mạnh. Ngược lại, khi đi xuống dốc, xe có thể có xu hướng tăng tốc theo quán tính, khi đó cần lực hãm để giảm tải cho hệ thống phanh.

Tùy thuộc vào độ dốc mà người lái sẽ chọn số D1, D2 hoặc D3. Để chọn số, người lái chỉ cần chuyển sang D1, D2 hoặc D3. Số nào mà xe vẫn duy trì tốc độ chậm mà không cần rà phanh thì đó là số phù hợp. Cường độ phanh sẽ giảm dần theo thứ tự các số, D1 có lực hãm mạnh nhất, D3 có lực hãm yếu nhất.

Số tay M.

Trên xe số tự động vẫn có chế độ số tay M (Manual) thường được biểu thị bằng M+ hoặc M-. Người lái sử dụng số tay trong các tình huống cần kiểm soát như khi cần tăng tốc đột ngột, cần vượt dốc, đặc biệt là khi xuống dốc. Việc chọn số phù hợp sẽ tăng cường lực hãm, có thể phanh xe bằng động cơ, từ đó giảm áp lực lên hệ thống phanh.

Trên nhiều dòng xe số tự động, nhà sản xuất thường trang bị lẫy chuyển số tích hợp sau vô lăng. Lẫy chuyển số này giúp người lái dễ dàng chuyển sang chế độ số tay khi lái ở chế độ S (Sport) hoặc M (Manual).

Tuy nhiên nếu không quen lái, bạn nên hạn chế sử dụng số tay. Bởi khi sử dụng số tay, xe sẽ không tự động chuyển số khi tăng tốc.

Kỹ thuật lái xe số tự động.

Đạp phanh khi khởi động xe.

Khi khởi động xe số tự động, người lái cần đạp hết bàn phanh, cần số ở vị trí P và kéo phanh tay. Điều này đảm bảo an toàn, tránh việc xe tăng tốc đột ngột.

Dùng chân phải để đạp ga và đạp phanh.

Dùng 2 chân để lái xe số tự động được xem là lỗi cơ bản phổ biến nhất. Thói quen đạp cùng lúc 2 chân, 1 chân đạp ga và 1 chân đạp phanh rất nguy hiểm. Khác với lái xe số sàn khi phải đạp thêm chân côn, với xe số tự động chỉ có bàn đạp ga và phanh. Đa phần các dòng xe ô tô hiện nay, chân phanh và chân ga được thiết kế hướng về chân phải nên có thể điều khiển thoải mái bằng chân phải.

Nếu người lái dùng chân trái để đạp phanh thì sẽ hơi chéo, kiểu ngồi bị động. Khi cần phanh gấp thường không đủ lực hay phản xạ không nhanh. Mặt khác, lái xe bằng 2 chân sẽ rất dễ rơi vào lỗi đạp chân ga và phanh cùng lúc. Bởi chân phải đang đạp ga, khi cần phanh thì chân trái đạp phanh, chân phải sẽ hiếm khi nhả ga kịp lúc. Việc đạp ga và đạp phanh cùng lúc dễ làm mòn má phanh, mòn lốp ô tô, gây hại hộp số, lại còn hao xăng.

Quan trọng hơn, sử dụng cả hai chân để đạp ga và phanh còn dễ khiến người lái không kịp phản ứng trong tình huống khẩn cấp. Điều này dẫn đến việc đạp nhầm chân phanh và chân ga. Đã có không ít vụ tai nạn nghiêm trọng xảy ra do nguyên nhân này.

Vì thế, khi lái xe số tự động, người lái chỉ nên sử dụng một chân phải để đạp phanh/ga. Điều này giúp người lái có thói quen “không ga thì phanh”. Từ đó tránh tình trạng đạp ga và phanh cùng lúc, cũng như tránh được rủi ro đạp nhầm chân ga.

Đạp phanh khi chuyển số từ vị trí P hoặc N.

Trong bất kỳ trường hợp nào, khi cần chuyển số từ vị trí P hoặc N sang các số khác, người lái phải luôn đạp chân phanh. Tuyệt đối không đạp chân ga khi chuyển số từ P hoặc N sang số khác. Điều này có thể gây tăng tốc đột ngột. Ngoài ra, cũng cần đạp phanh khi chuyển số từ các số khác về số N để tránh mất kiểm soát.

Để chân chờ trên bàn đạp phanh.

Khi xe đang tạm dừng, nhiều người vô tình đặt chân lên bàn đạp ga. Điều này không tuân theo quy tắc “không ga thì phanh” và rất nguy hiểm. Nếu có tình huống bất ngờ xảy ra, người lái có thể đạp nhầm vào chân ga, gây tăng tốc đột ngột và mất kiểm soát. Vì vậy, khi không cần đạp ga, người lái nên đặt mũi chân trên bàn đạp phanh.

An toàn khi lái xe số tự động.

Không để chai nước trên sàn xe là quan trọng.

Người ta thường để chai lọ hoặc các vật dụng khác dưới ghế lái, nhưng điều này nguy hiểm. Chúng có thể lăn vào và gây kẹt chân ga hoặc phanh.

Không nên mang dép cao gót khi lái xe.

Với gót cao, giày cao gót gây khó khăn khi điều khiển chân ga và phanh. Điều này có thể dẫn đến tai nạn.

Thường xuyên kiểm tra tình trạng xe rất quan trọng.

Nếu có lỗi, hệ thống đèn báo trên bảng đồng hồ sẽ bật sáng. Cần chú ý đến đèn báo này và kiểm tra xe định kỳ.