Hướng dẫn quy trình tóm tắt
Bước 1: Nghe và ghi tóm tắt ý chính
Tập trung nghe và chú ý vào nội dung chính của bài nói (vấn đề trọng tâm mà người nói sẽ trình bày)
- Lưu ý phần bắt đầu và kết thúc. Thông thường, người trình bày sẽ giới thiệu ý chính của bài nói trong phần mở đầu bằng một số câu như “Hôm nay, tôi sẽ trình bày về…”, “Trong bài này, tôi muốn nhấn mạnh về vấn đề…”. Những ý chính của bài cũng sẽ được nhấn mạnh ở phần kết thúc.
- Lưu ý những phần được lặp đi lặp lại trong thân bài. Để nhấn mạnh ý chính của bài nói, người nói thường lặp lại ý chính trong khi trình bày, lí giải và sử dụng bằng chứng để làm rõ ý chính.
- Lưu ý tốc độ nói. Thường người nói sẽ nói chậm, nhấn mạnh ở những chỗ trình bày ý chính, và nói với tốc độ nhanh hơn ở những ý bổ trợ.
- Lưu ý từ khóa của bài nói. Từ khóa là những từ ngữ quan trọng, thể hiện nội dung chính của bài nói. Thường khi trình bày ý chính, người nói sẽ nhắc đến từ khóa của bài nói.
- Lưu ý các phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ như: sơ đồ, bảng, hình ảnh,… Các phương tiện này thường được sử dụng để làm rõ ý chính của bài nói.
Sử dụng kỹ năng lắng nghe và ghi chép như sau:
- Ghi ngắn gọn bằng từ ngữ của bạn, dưới dạng cụm từ, từ khoá
- Sử dụng các kí hiệu, gạch đầu dòng để làm nổi bật các ý
- Biểu diễn các ý chính dưới dạng sơ đồ
Bước 2: Đọc lại và chỉnh sửa
- Đọc lại phần tóm tắt và sửa các lỗi (nếu có)
- Thảo luận với người nói về nội dung em vừa tóm tắt. Trao đổi ý kiến nếu em chưa hiểu rõ hoặc có quan điểm khác.
- Trao đổi phần tóm tắt với những người nghe khác để chỉnh sửa cho chính xác.
Ví dụ minh họa
Tóm tắt văn bản Bánh chưng, bánh giầy
Vua Hùng già muốn chuyển giao ngôi cho các con và đưa ra điều kiện: ai làm vừa lòng Tiên Vương sẽ được kế vị. Các lang tranh nhau tìm kiếm món quà tốt nhất cho vua cha. Trong số đó, Lang Liêu, con thứ mười tám, đã mơ thấy thần hướng dẫn làm bánh hình vuông và bánh hình tròn để dâng vua. Vua rất hài lòng và trao ngôi vua cho Lang Liêu sau khi nhận được bánh lễ từ Tiên Vương. Từ đó, bánh chưng và bánh giầy trở thành những món quà không thể thiếu trong ngày lễ Tết.