Hướng dẫn chăm sóc bệnh nhân mắc bệnh tăng huyết áp tại nhà

1. Hiểu về căn bệnh tăng huyết áp

Tăng huyết áp xảy ra khi áp lực máu trong các động mạch vượt quá 140/90 mmHg khi được đo tại cơ sở y tế sau ít nhất 10 phút nghỉ ngơi. Đây được coi là tình trạng cao huyết áp.

Tình trạng tăng huyết áp ngày càng trở nên phổ biến hơn

1.1. Cơ chế phát sinh bệnh

Huyết áp là áp lực mà máu tạo ra trên thành của các động mạch, phụ thuộc vào khả năng co bóp của tim và áp suất tại các vùng khác nhau. Các yếu tố ảnh hưởng đến huyết áp bao gồm:

• Do sự co bóp mạnh mẽ của tim, áp lực máu lên thành mạnh mẽ hơn, dẫn đến tình trạng tăng huyết áp.

• Khối lượng máu lưu thông: Khi khối lượng máu lưu thông tăng cao hơn bình thường, nguy cơ tăng huyết áp và biến chứng bệnh tăng lên.

• Độ đàn hồi của các động mạch: Các động mạch cần có khả năng co giãn để chịu được áp lực máu kéo dài và duy trì huyết áp ổn định, giúp quá trình trao đổi chất diễn ra dễ dàng. Ở những người cao tuổi hoặc bị tăng huyết áp kéo dài, các động mạch trở nên cứng hơn, co giãn kém hơn.

Tình trạng tăng huyết áp có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như đột quỵ

• Thành phần máu: Máu thường bao gồm đường, máu, tế bào máu, Vitamin, khoáng chất,… Nhưng nếu hàm lượng các thành phần này tăng lên, độ  nhớt tăng và cuối cùng áp lực lưu thông tuần hoàn cũng cao hơn.

Bệnh tăng huyết áp cần được điều trị kiên trì và loại bỏ nguyên nhân, yếu tố nguy cơ mới có thể kiểm soát bệnh triệt để.

1.2. Triệu chứng của bệnh

Tăng huyết áp thường khó nhận biết dù có nhiều triệu chứng đa dạng, nhưng thường bị nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường khác. Các triệu chứng cụ thể của bệnh tăng huyết áp bao gồm:

• Cơ thể cảm thấy mệt mỏi.

• Đau đầu liên tục và cảm giác nóng bừng.

• Thị lực suy giảm như mắt nhìn kém, mờ mịt, quang cảnh chói lòa,…

• Buồn nôn, cảm giác muốn nôn mửa.

• Đau ngực kéo dài kèm theo khó thở, thở nhanh,…

Phát hiện sớm qua các triệu chứng không chỉ giảm thiểu nguy cơ biến chứng mà còn giúp thay đổi thói quen xấu gây hại cho sức khỏe tổng thể và tim mạch đặc biệt kịp thời.

2. Lời khuyên từ các chuyên gia về việc chăm sóc bệnh nhân tăng huyết áp

Để kiểm soát bệnh và ngăn ngừa biến chứng, người bệnh và gia đình cần áp dụng chế độ chăm sóc đặc biệt. Dưới đây là những điều cần chú ý được các chuyên gia khuyên khi chăm sóc bệnh nhân mắc bệnh tăng huyết áp tại nhà.

Cân nặng thường tăng theo tỉ lệ với mức độ tăng huyết áp và biến chứng

2.1. Khuyến khích người bệnh giảm cân

Nguy cơ mắc bệnh cũng như mức độ nguy hiểm của tăng huyết áp thường tăng theo cân nặng của người bệnh. Điều này ngụ ý rằng, nếu người mắc bệnh tăng huyết áp có thừa cân, họ và người thân nên thực hiện chế độ giảm cân lành mạnh. 

Theo một nghiên cứu y tế, mỗi kg cân nặng giảm đi (đối với người béo phì), chỉ số huyết áp sẽ được cải thiện. 

2.2. Áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh

Có một chế độ ăn được thiết kế đặc biệt cho người mắc bệnh tăng huyết áp, đó là chế độ ăn DASH. Cụ thể, người mắc bệnh được khuyến khích ăn nhiều ngũ cốc, trái cây, thực phẩm ít béo, hạn chế cholesterol và chất béo bão hòa. 

Ngoài ra, người mắc bệnh cao huyết áp nên hạn chế muối nhưng tăng cường Kali vì Kali giúp giảm tác động của Natri đối với huyết áp. Tuy nhiên, việc bổ sung Kali từ thực phẩm tự nhiên được ưu tiên hơn so với từ các chế phẩm, bao gồm nhiều loại rau củ và trái cây.

Hoạt động thể chất không chỉ giúp tim mạch trở nên khỏe mạnh

2.3. Thực hiện tập thể dục đều đặn

Gia đình và người thân đóng vai trò quan trọng trong việc giúp bệnh nhân tăng huyết áp thiết lập một chế độ luyện tập và thể dục lành mạnh. Hoạt động thể chất không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tim mạch mà còn làm giảm tình trạng tăng huyết áp.

Một báo cáo nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc tập luyện mỗi ngày khoảng 30 phút có thể giúp giảm từ 5 đến 8 mmHg áp lực máu cho người bị cao huyết áp. Tuy nhiên, để duy trì kết quả này, người bệnh cần phải kiên trì và thực hiện thói quen luyện tập hàng ngày.

Người bệnh có thể chọn lựa một số hoạt động như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, hoặc đạp xe,... Để xây dựng một chế độ luyện tập phù hợp với từng giai đoạn của bệnh, việc phối hợp với bác sĩ và gia đình là rất quan trọng.

Hạn chế uống có cồn

Nhiều người hiểu lầm về tác dụng của rượu đối với tình trạng cao huyết áp do có nhiều nghiên cứu cho rằng rượu có thể giúp giảm huyết áp, trong khi có những thông tin khác trái lại. Thực tế, việc sử dụng rượu có thể có lợi hoặc có hại tùy thuộc vào cách sử dụng và lối sống của người uống.

Nếu uống đúng liều lượng, khoảng 1 ly mỗi ngày đối với phụ nữ và 2 ly mỗi ngày đối với đàn ông, rượu có thể giúp giảm chỉ số huyết áp xuống khoảng 4mmHg. Tuy nhiên, nếu cồn trong cơ thể cao, nó có thể làm tăng chỉ số huyết áp. Hơn nữa, cồn còn có thể làm giảm hiệu quả của các loại thuốc điều trị tăng huyết áp.

Người bệnh tăng huyết áp nên hạn chế uống thức uống có cồn

Theo dõi huyết áp tại nhà

Bên cạnh việc chăm sóc tại nhà, người bệnh và người thân cần tự theo dõi huyết áp tại nhà. Việc tái khám đúng hẹn rất quan trọng để điều chỉnh kế hoạch chăm sóc phù hợp, cũng như kiểm soát tình trạng tăng huyết áp của bệnh nhân. Điều này cũng giúp phát hiện và ngăn chặn các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn kịp thời hơn.