Hướng dẫn chăm sóc sức khỏe: Những điều cần lưu ý sau phẫu thuật tim

1. Tại sao việc chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật tim cực kỳ quan trọng

Chăm sóc và tập luyện sau phẫu thuật tim đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi sức khỏe. Đây là giai đoạn quan trọng để nhận biết và điều trị các vấn đề nghiêm trọng. Mỗi loại phẫu thuật tim đều đòi hỏi sự chăm sóc đặc biệt, đặc biệt là đối với những bệnh nhân có tiền sử bệnh lý nặng nề hoặc bệnh lý kết hợp. Việc theo dõi tình trạng sức khỏe của họ là rất quan trọng do tiến triển bệnh có thể diễn ra nhanh chóng và khó lường.

Sau khi hoàn tất ca phẫu thuật, bệnh nhân cần được theo dõi kỹ lưỡng về tình trạng tim mạch, nhận thức, thận, và cân nhắc lượng dịch cơ thể. Hạn chế việc quá nhiều người thân thăm để tránh nguy cơ nhiễm trùng và giúp vết thương hồi phục nhanh chóng.

Chăm sóc hậu phẫu đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị

Sau một thời gian ngắn được theo dõi và kiểm tra, khi huyết áp và nhịp tim của bệnh nhân ổn định trở lại và bệnh nhân có thể tự thở và ăn uống qua miệng, họ sẽ được chuyển sang phòng chăm sóc hậu phẫu. Lúc này, việc tập luyện nhẹ nhàng như việc di chuyển sẽ giúp sức khỏe của bệnh nhân ổn định trở lại.

2. Một số ghi chú quan trọng cho bệnh nhân sau phẫu thuật tim

Hãy tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ và sử dụng thuốc theo đúng chỉ định:

Đối với những bệnh nhân phải thay van tim cơ học, việc sử dụng thuốc chống đông là cần thiết suốt đời. Nếu bệnh nhân không tuân thủ liều lượng hoặc không sử dụng thuốc, có thể dẫn đến tình trạng hình thành cục máu đông tại vị trí van cơ học. Nếu cục máu đông gây bít tắc van, có thể gây tử vong.

Tuy ngược lại, nếu sử dụng quá liều thuốc chống đông có thể gây ra các biến chứng như xuất huyết não, thận, dạ dày, cơ, hoặc da,... Trong số các loại thuốc chống đông được sử dụng tại Việt Nam, có sintrom thuộc nhóm thuốc kháng Vitamin K.

Vì vậy, khi sử dụng thuốc chống đông, bệnh nhân cần lưu ý đến chế độ ăn uống. Một số thực phẩm chứa Vitamin K như trà xanh, bơ, cải xoăn, măng tây, bông cải xanh, mùi tây, mù tạt, các loại đậu,... có thể làm giảm hiệu quả của thuốc chống đông. Bệnh nhân nên hạn chế ăn những loại thực phẩm này để không ảnh hưởng đến quá trình điều trị.

Vận động nhẹ nhàng:

Rất quan trọng nếu bệnh nhân có thể vận động theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc kỹ thuật viên phục hồi chức năng. Một số hoạt động như đi bộ, leo - xuống cầu thang có thể giúp thúc đẩy quá trình phục hồi sau phẫu thuật.

Khi đi bộ, bệnh nhân nên bắt đầu từ những quãng đường ngắn, phù hợp với sức khỏe của mình, sau đó dần tăng độ khó, không nên bắt đầu với những đoạn leo dốc. Hình thức vận động này giúp cải thiện tuần hoàn máu, đưa máu tới các bộ phận khác trong cơ thể. Đồng thời, cần tránh vận động quá mức, nghỉ ngơi khi cảm thấy mệt và không nên vận động khi thời tiết quá nắng hoặc quá lạnh.

Đi bộ nhẹ nhàng khi cơ thể đã sẵn sàng giúp thúc đẩy quá trình phục hồi tim

Việc lên xuống cầu thang cũng được khuyến khích cho bệnh nhân đã mổ tim nhưng không nên làm quá mức. Cần đi chậm và nghỉ ngơi khi cảm thấy mệt, nên hạn chế lên xuống cầu thang chỉ trong 2 lượt.

Bệnh nhân cũng có thể di chuyển bằng phương tiện như ô tô, xe đạp, xe máy, nhưng ít nhất sau phẫu thuật 3 tháng để đảm bảo an toàn cho việc phục hồi xương ức.

Nếu bệnh nhân muốn tham gia các hoạt động như tập thể dục, hành hương, tham quan bằng máy bay,... thì cần thảo luận với bác sĩ để lên kế hoạch phù hợp với tình trạng sức khỏe.

Thực hiện liệu pháp vật lý:

Người bệnh cần thực hiện các động tác làm cho ho khạc, hít thở sâu để giảm dịch trong phổi, tránh nguy cơ nhiễm trùng hoặc viêm phổi. 

Hầu hết bệnh nhân có thể trở lại làm việc văn phòng bình thường sau 6 đến 12 tuần sau phẫu thuật. Đối với công việc đòi hỏi nhiều sức lao động hoặc nếu sức khỏe vẫn chưa ổn định, cần tham khảo ý kiến từ bác sĩ để tìm công việc thích hợp hơn.

Lưu ý rằng sau khi phẫu thuật, người bệnh không nên nặng vận động hoặc vận chuyển đồ vật nặng, đặc biệt trong 3 tháng đầu sau ca phẫu thuật. Tránh kéo hoặc đẩy cửa nặng, hoặc tham gia vào bất kỳ hoạt động nào yêu cầu nén hơi.

3. Khi nào cần tái khám sau ca phẫu thuật?

Bệnh nhân cần đến bệnh viện ngay để kiểm tra nếu có các triệu chứng sau:

• Sốt cao: trên 38,5 độ C;

• Có cơn đau ngực giống với cơn đau trước khi phẫu thuật;

• Vết mổ chảy dịch, dịch có màu như mủ hoặc đỏ;

• Vết mổ có các dấu hiệu bất thường như sưng, đau, đỏ, hở hoặc bị nứt vết mổ, nhịp tim và mạch không đều, tăng tốc;

• Tăng cân từ 0,9  - 1,3kg chỉ trong vòng 2 ngày, hoặc có dấu hiệu phù quanh mắt cá chân;

• Đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, choáng váng;

• Bị ngất xỉu hoặc đau đầu đột ngột dữ dội;

• Có các vết thâm tím, bầm dập không rõ nguyên nhân, đặc biệt là ở những bệnh nhân mổ van tim và sử dụng thuốc chống đông;

• Chảy máu từ răng (tự nhiên hoặc khi đánh răng);

• Nước tiểu hoặc phân có chứa máu hoặc đen.

Khi có các triệu chứng đau ngực, bệnh nhân cần phải tái khám ngay lập tức

Nếu người bệnh đã từng trải qua phẫu thuật cấy van tim và sử dụng thuốc chống đông, nhưng phải nhập viện vì lý do nào đó (tai nạn, bệnh lý khác,...), cần thông báo cho bác sĩ biết về thông tin này.