1. Giải đáp câu hỏi tình huống trang 4 sách GDCD 9
a) Tô Hiến Thành đã suy nghĩ như thế nào trong việc chọn người và giải quyết công việc? Từ đó, em hiểu gì về Tô Hiến Thành?
Trả lời
Khi Tô Hiến Thành bị bệnh nặng, Vũ Tán Đường đã tận tâm chăm sóc ông suốt ngày đêm, dành toàn bộ thời gian và công sức để chăm lo cho sức khỏe của ông.
Trong khi đó, Trần Trung Tá đang miệt mài chống giặc ở biên giới và không có cơ hội để gần gũi và chăm sóc Tô Hiến Thành.
Tô Hiến Thành luôn lựa chọn người dựa vào năng lực của họ để đảm nhận những nhiệm vụ quan trọng, không bao giờ dựa vào mối quan hệ cá nhân nếu không phù hợp với công việc.
Hành động của Tô Hiến Thành thể hiện sự công bằng và không thiên vị, luôn giải quyết công việc dựa trên nguyên tắc và lợi ích chung. Đây là minh chứng rõ ràng cho đức tính chí công vô tư của ông.
b) Em nghĩ gì về cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh? Theo em, điều đó đã ảnh hưởng như thế nào đến tình cảm của nhân dân đối với Bác?
Trả lời
Cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh chính là biểu tượng sáng ngời, thể hiện sự cống hiến suốt đời của một con người đấu tranh vì quyền lợi của dân tộc, vì sự thống nhất đất nước và vì hạnh phúc chung của nhân dân. Đối với Bác, không có công việc nào quá nhỏ, không có vị trí nào quá thấp; mỗi hành động và nỗ lực của Người đều tập trung vào mục tiêu duy nhất: 'Làm việc vì lợi ích quốc gia và hạnh phúc nhân dân.'
Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là nhà lãnh đạo, mà còn là người lao động, người đồng cảm, luôn siêng năng và liên tục học hỏi. Từ việc xây dựng nền độc lập cho Việt Nam đến việc thấu hiểu, quan tâm và giải quyết các vấn đề của nhân dân, mỗi bước đi của Bác đều thể hiện tinh thần hy sinh, kiên định và trách nhiệm với dân tộc.
Gương sáng của Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là sự quyết đoán trong cuộc kháng chiến cách mạng mà còn là tinh thần xây dựng, phát triển và đặt lợi ích cộng đồng lên hàng đầu. Sự sáng tạo, lòng trung thành với nguyên tắc và tinh thần học hỏi không ngừng của Người đã tạo nên một di sản vĩ đại, một hình mẫu cao quý mà chúng ta vẫn học hỏi và ngưỡng mộ đến hôm nay.
c) Bạn hiểu thế nào về chí công vô tư và tác dụng của nó đối với đời sống cộng đồng?
Trả lời
Chí công vô tư là một phẩm chất đạo đức cao quý của con người, thể hiện qua việc duy trì sự công bằng, không bị chi phối bởi bất kỳ áp lực hay lợi ích cá nhân nào, mà luôn tập trung vào lợi ích chung của cộng đồng.
Người sở hữu chí công vô tư không bao giờ thiên lệch hay đặt lợi ích cá nhân lên trước mà luôn ưu tiên lợi ích chung của xã hội. Họ giải quyết các vấn đề dựa trên nguyên tắc công bằng và chính đáng, không để bất kỳ sự ảnh hưởng cá nhân hay nhóm nào tác động đến quyết định của mình.
2. Bài 1 (trang 5 sách giáo khoa Giáo dục công dân lớp 9)
1) Trong các hành vi dưới đây, theo bạn, hành vi nào thể hiện phẩm chất chí công vô tư hoặc không chí công vô tư? Vì sao?
a) Mai là học sinh xuất sắc của lớp 9A, nhưng Mai ngần ngại tham gia các hoạt động tập thể của trường và lớp vì lo sợ rằng điều đó sẽ chiếm thời gian và ảnh hưởng đến thành tích học tập của mình.
b) Trong vai trò lớp trưởng, Quân thường lờ đi những lỗi lầm của các bạn thân thiết với mình.
c) Là giám đốc nhà máy, ông Lợi tin rằng chỉ nên thăng chức cho những người luôn ủng hộ và bảo vệ ông trong mọi tình huống.
d) Trong kỳ bình xét thi đua cuối năm, Lan cho rằng chỉ nên chọn những bạn đạt đầy đủ các tiêu chuẩn đã được đề ra.
đ) Để cải thiện kỷ luật trong xí nghiệp, ông Đĩnh cho rằng cần phải xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm của cán bộ cấp dưới.
e) Nhà của bà Nga nằm ngay mặt phố, rất thuận tiện cho việc kinh doanh, nhưng khi Nhà nước quyết định giải phóng mặt bằng để mở đường, bà Nga vui vẻ chấp hành và không phản đối.
Trả lời
Những hành vi thể hiện phẩm chất chí công vô tư thường được nhận diện qua các đặc điểm sau đây:
- Hành động của Lan (d): Lan luôn thể hiện sự công bằng và không thiên vị trong mọi quyết định. Cô đưa ra các quyết định dựa trên nguyên tắc công bằng và minh bạch, không ưu tiên lợi ích cá nhân hay bất kỳ ai khác.
- Hành vi của bà Nga (e): Bà Nga luôn đặt lợi ích của tập thể và cộng đồng lên trên lợi ích cá nhân. Bà không chỉ đưa ra quyết định dựa trên lợi ích chung mà còn chú trọng đến sự phát triển và hạnh phúc của mọi người.
Các hành vi (d) và (e) thể hiện phẩm chất chí công vô tư vì cả Lan và bà Nga đã giải quyết vấn đề dựa trên lợi ích chung, không bị chi phối bởi yếu tố cá nhân hay thiên vị.
Tuy nhiên, các hành vi (a), (b), (c), (đ) không thể coi là chí công vô tư vì chúng bị ảnh hưởng bởi lợi ích cá nhân hoặc tình cảm riêng tư. Những quyết định này thiếu công bằng vì không ưu tiên lợi ích chung.
3. Bài 2 (trang 5 sách giáo khoa Giáo dục công dân lớp 9)
Bạn đồng ý hay không đồng ý với những quan điểm sau đây? Giải thích lý do của bạn.
a) Chỉ những người có chức vụ, quyền hạn mới cần phải có phẩm chất chí công vô tư.
b) Người sống theo phẩm chất chí công vô tư thường gặp bất lợi cho bản thân.
c) Học sinh dù còn nhỏ tuổi vẫn có thể rèn luyện phẩm chất chí công vô tư.
d) Chí công vô tư là một phẩm chất đáng quý của mỗi công dân.
đ) Chí công vô tư cần phải được thể hiện rõ ràng trong cả lời nói và hành động.
Trả lời
Tán thành các quan điểm (d) và (đ).
Không đồng ý với các quan điểm dưới đây:
Quan điểm (a): Chí công vô tư là phẩm chất đạo đức quý giá và cần thiết cho tất cả mọi người, không chỉ riêng những người có chức quyền.
Quan điểm (b): Chí công vô tư mang lại lợi ích lớn cho tập thể và xã hội. Nếu mọi người đều có phẩm chất này, đất nước sẽ phát triển mạnh mẽ, xã hội trở nên công bằng và tốt đẹp hơn, và đời sống của nhân dân sẽ được cải thiện.
Quan điểm (c): Phẩm chất chí công vô tư có thể được rèn luyện ngay từ khi còn nhỏ, trong giai đoạn học sinh, thông qua các hành động và lời nói hàng ngày, trong các mối quan hệ với gia đình, nhà trường và xã hội.
4. Bài 3 (trang 6 sách giáo khoa Giáo dục công dân lớp 9)
Bạn sẽ phản ứng như thế nào trong các tình huống sau (im lặng, phản đối hay đồng tình) và giải thích lý do của sự lựa chọn đó?
a) Bạn biết ông Ba đã làm nhiều việc sai trái, nhưng ông ấy lại là ân nhân của gia đình bạn.
b) Bạn nhận thấy ý kiến của bạn Trung là chính xác, nhưng ý kiến đó lại bị phần lớn các bạn trong lớp phản đối.
c) Khi đề cử đại biểu tham dự Đại hội “Cháu ngoan Bác Hồ” của thành phố, một số bạn biết Trang hoàn toàn đủ điều kiện, nhưng lại không đồng ý đề cử Trang vì Trang thường xuyên chỉ trích mỗi khi các bạn đó mắc lỗi.
Trả lời
Tôi không đồng ý với các hành động trên, vì tất cả đều không phản ánh phẩm chất chí công vô tư.
Trường hợp (a): Dù việc không chỉ ra sai lầm của ông Ba có thể được hiểu là sự kính trọng, nhưng điều này đồng nghĩa với việc chấp nhận hành động không công bằng. Việc không dám chỉ ra sai lầm có thể ảnh hưởng đến sự minh bạch và công bằng trong môi trường xung quanh.
Trường hợp (b), (c): Ý kiến của Trung là đúng và hành động của Trung cũng đúng; chúng ta cần đứng về phía lẽ phải, bảo vệ cho Trung và Trang. Làm như vậy mới thể hiện được phẩm chất chí công vô tư và sự thấu hiểu.
5. Bài 4 (trang 6 sách giáo khoa Giáo dục công dân lớp 9)
Hãy đưa ra một ví dụ về hành động thể hiện phẩm chất chí công vô tư của một bạn học, một thầy cô giáo hoặc của những người xung quanh mà bạn biết?
Trả lời
Hành động của cô giáo T là minh chứng rõ nét về sự công bằng và chí công vô tư trong việc đánh giá học sinh. Dù biết rằng B là con của một giáo viên trong trường, cô giáo vẫn duy trì sự nghiêm túc và không thiên vị khi chấm bài kiểm tra của B và H, ngay cả khi cả hai bài đều giống nhau và có những lỗi tương tự.
Cô giáo T đã thể hiện sự công bằng và minh bạch trong việc đánh giá học sinh, không bị ảnh hưởng bởi mối quan hệ cá nhân hay vị trí công việc của người thân trong ngành giáo dục. Điều này không chỉ tạo ra một môi trường học tập công bằng mà còn gửi thông điệp rằng mọi học sinh đều được đánh giá dựa trên nỗ lực và kiến thức của chính mình, không phụ thuộc vào bất kỳ yếu tố nào khác.
Trên đây, Mytour đã gửi đến các bạn giải bài tập SGK GDCD 9 bài 1: Chí công vô tư. Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các bạn củng cố kiến thức từ bài 1 Giáo dục công dân lớp 9, và hỗ trợ các bạn trong việc làm các bài tập liên quan một cách dễ dàng và hiệu quả.