Để bày tỏ lòng tri ân và tưởng nhớ tổ tiên, người Việt thường viết sớ để báo cáo những sự kiện quan trọng trong năm và cầu mong sự che chở cho năm mới. Hãy cùng tham khảo hướng dẫn dưới đây.
1. Ý nghĩa của việc cúng gia tiên
Cúng gia tiên thể hiện lòng hiếu thảo và tình cảm của con cháu đối với tổ tiên đã khuất. Lễ cúng thường diễn ra trong ba ngày Tết, không chú trọng vào hình thức mà tập trung vào lòng thành kính và sự tri ân. Người Việt tin rằng tổ tiên luôn hiện diện và phù hộ cho gia đình.
2. Hướng dẫn cách viết sớ cúng gia tiên
Hiện nay có nhiều mẫu sớ khác nhau tùy thuộc vào mục đích buổi lễ, nhưng phổ biến nhất là mẫu sớ Phúc Thọ. Loại sớ này thường dùng khi đi lễ chùa, đền, phủ vào các ngày sóc, vọng hàng tháng hoặc dịp đầu và cuối năm.
Khi viết một lá sớ Phúc Thọ, bạn cần điền đầy đủ thông tin sau đây:
+ Phục dĩ Phúc Thọ Khang Ninh nãi Nhân Tâm Chi cờ nguyện tai ương hạn ách bằng Thánh: Đây là phần ghi thông tin về nơi cư trú hoặc địa chỉ của người đi lễ. Cần ghi địa danh lớn trước và sau đó sắp xếp nhỏ dần.
Ví dụ: Tỉnh Nam Định, huyện Nghĩa Hưng, xã Nghĩa Thành. Nếu bạn sống ở nước ngoài, viết: Việt Nam, quốc gia cư trú tại hải ngoại + tên nước.
Dòng cuối cùng nên kết thúc bằng hai chữ 'đầu vu' có nghĩa là gửi tới hoặc hướng về. Nếu địa chỉ quá dài, có thể chia thành hai dòng song song, gọi là viết xong cước.
+ Cần phân biệt rõ giữa tên tự và tên thường gọi. Tên tự là tên chính thức trên các giấy tờ pháp lý như giấy khai sinh, căn cước công dân, bằng lái xe, còn tên thường gọi là biệt danh, bút danh hoặc tên gọi hàng ngày không có giá trị pháp lý.
+ Tên nơi dâng lễ phải ghi đúng trên phần chữ Thượng phụng, không được ghi ở phía dưới. Nếu không nhớ rõ tháng, bạn có thể ghi là đương thiên hoặc đương tiết.
+ Trong phần tiến lễ để giải hạn, bạn có thể ghi Kim Ngân, Phù Lưu tùy thuộc vào tình huống cụ thể.
+ Khi điền thông tin của bạn hoặc người đi lễ, bao gồm tên, năm sinh, tuổi, cung mệnh, lưu ý rằng các chữ cái đầu dòng không được cao hơn chữ Phật.
+ Trong sớ đi lễ chỉ cần ghi ngày theo hướng dẫn. Đối với các đàn lễ hịch hoặc Điệp, nếu cần ghi rõ ngày, hãy sử dụng mực đỏ để thể hiện tính khẩn cấp.
3. Sớ cúng tổ tiên
Kính dâng
Tổ tiên vĩ đại, những người đã khuất, xin hãy phù hộ và che chở cho con cháu, không quên những gì đã xảy ra và ban phước lành.
Những người tôn kính và thờ phụng
Kính thư
Nước Việt Nam
Kính dâng lễ
Tổ tiên, xin nhận lễ vật và cầu mong sự phù hộ từ các bậc vĩ nhân, chúc gia đình an khang thịnh vượng và gặp nhiều may mắn.
Con xin kính dâng
Tổ tiên, mong nhận được sự che chở và phù hộ, để công đức và tình cảm của con luôn được bền vững và đầy ắp.
Kính dâng lễ, nếu có thiếu sót về nghi thức hoặc chưa đầy đủ phần mộ, xin quý vị lượng thứ và cho phép sửa chữa.
Đem lòng thành kính dâng lễ tổ tiên
Chuẩn bị hương hoa, lễ vật và các đồ cúng đầy đủ theo nghi thức, xin được nhận sự phù hộ của các bậc vĩ nhân.
Kính gửi
Tổ tiên và các vị linh thiêng trong tộc, xin nhận lòng thành kính và sự tri ân của con cháu.
Các bậc tiền nhân
...tộc, bà cô tổ và các vị linh thiêng
Các bậc tiên tổ
...tộc, ông bà tổ tiên và các vị linh thiêng
Các bậc tiền nhân và các vị linh thiêng
Các vị linh thiêng
Xin các vị linh thiêng chứng giám, phù hộ cho gia đình, ban phước và trợ giúp trong mọi việc.
Con cháu kính dâng lễ, cầu mong sự bảo vệ và phúc lộc từ tổ tiên, để hương khói và truyền thống gia đình mãi bền lâu.
Sự phù hộ và sức mạnh từ đức tổ tiên
Theo thiên thời... năm.... tháng.... ngày, con thành tâm dâng lễ và cúi đầu cầu xin sự chứng giám.
4. Hướng dẫn cúng tổ tiên
Lễ cúng tổ tiên là một nghi lễ trang trọng, thường do gia trưởng đứng chủ lễ. Mâm lễ có thể khác nhau tùy theo từng vùng miền và điều kiện của gia chủ, thường gồm trầu, rượu, hoa quả, vàng, hương và nước lạnh, phản ánh lòng thành của gia chủ. Tùy vào hoàn cảnh, có thể thêm xôi chè, chuối hoặc cỗ mặn. Đồ lễ được chuẩn bị đầy đủ và đặt trên bàn thờ. Chủ lễ cần chỉnh tề, thắp nến hoặc hương, và đứng trước bàn thờ khấn vái tổ tiên. Trong lễ, phải mời tất cả các cụ kỵ, chú, bác, cô, dì, anh chị em đã khuất. Văn khấn có thể dùng chữ Nho hoặc chữ Nôm, tùy theo gia đình. Người phụ nữ lớn tuổi thường đảm nhiệm việc khấn vái. Trước khi khấn, cần vái ba vái, và sau khi khấn, chủ lễ thực hiện ba vái nữa. Đèn hoặc nến, hương thắp trên bàn thờ nên là số lẻ.
5. Lời khấn tổ tiên ngày mùng 1 Tết
Nam Mô A Di Đà Phật, Nam Mô A Di Đà Phật, Nam Mô A Di Đà Phật. Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, đặc biệt Đức Đương Lai Hạ sinh Di Lặc Tôn Phật. Con kính lạy các cụ tổ khảo, tổ tỷ, Bá thúc, huynh đệ, và các vị linh thiêng trong gia tộc. Hôm nay, ngày mùng 1 Tết, con và toàn thể gia đình dâng lễ vật, hương hoa, và nước quả, thành tâm mời các vị tổ tiên về chứng giám. Con xin cầu chúc các vị tổ tiên phù hộ cho gia đình một năm mới an khang, thịnh vượng, công việc thuận lợi, và sức khỏe dồi dào. Chúng con thành tâm kính lễ, mong các vị độ trì và ban phước. Nam Mô A Di Đà Phật, Nam Mô A Di Đà Phật, Nam Mô A Di Đà Phật.
Trên đây là những chia sẻ từ Mytour về cách viết sớ cúng tổ tiên. Hy vọng rằng những thông tin này sẽ hữu ích cho bạn trong việc chuẩn bị lễ cúng.